کروزهای ایران؛۴۰ سال دفاع و امنیت

به گزارش راهبرد معاصر؛ پرونده «۴۰ سال دفاع و امنیت»: چهلمین برگ از دفتر انقلاب اسلامی درحالی ورق می خورد که نهضت پایه گذاری شده توسط امام خمینی(ره) در طول 40 سال گذشته از سوی دشمنان و بدخواهان خود با چالش‌های متعددی در حوزه های مختلف مواجه بوده است.

علیرغم چالش‌هایی چون تحریم، ناامنی‌های داخلی، کودتا، جنگ تحمیلی، حمایت از گروهک‌های تروریستی در داخل و گسترش تروریسم در کشورهای منطقه که مهمترین مصادیق خصومت با انقلاب اسلامی از سوی دشمنان و در راس آن‌ها آمریکا است؛ توانمندی‌های امنیتی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران در طول 40 سال گذشته نه تنها دچار تحدید نشد، بلکه با تکیه بر توانمندی‌های علمی، صنعتی، دانشگاهی و تکنیکی داخل کشور توانست پیشرفت های فنی خود در حوزه نظامی را بیش از پیش گسترش داد.

به موازات پیشرفت‌های نرم افزاری انقلاب اسلامی در عرصه دفاع و امنیت، از آنجایی که این حوزه از نخستین روزهای پس از انقلاب دچار تحریم کشورهای خارجی قرار گرفت، رویکرد خودکفایی در عرصه تجهیزات و تسلیحات دفاعی برای عبور از تنگنای تحریم نیز در دستور کار قرار گرفت و نیروهای مسلح به عنوان نخستین دستگاه در کشور نهضت جهاد خودکفایی را آغاز کردند.

صنایع دفاعی کشورمان طی ۴۰ سال گذشته توانستند در عرصه های گوناگون چون زمینی، هوایی، دریایی، موشکی، فضایی، پدافندی زرهی و ... تجهیزات و دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای را تولید و به مرحله عملیاتی برسانند.

گروه دفاعی خبرگزاری فارس در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی برای آشنایی عموم مردم با دستاوردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران، در سلسله گزارش‌هایی به معرفی برخی از این دستاوردها می‌پردازد.

در چهارمین گزارش به بررسی دستاوردهای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در زمینه طراحی و تولید موشک‌های کروز دریایی خواهیم پرداخت.

2700 کیلومتر طول مرزهای آبی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر و همچنین منابع سرشار طبیعی در آبهای کشور، ایران را به کشوری با سواحل و دریاهای غنی و ارزشمند تبدیل کرده است.

خلیج فارس با بیش از 805 میلیارد بشکه ذخایر نفتی و 70 تریلیون متر مکعب ذخیره گاز طبیعی شناخته شده، بزرگترین مخزن انرژی جهان لقب گرفته است که به دلیل اتصال آن به دریای عمان و آبهای آزاد از طریق تنگه هرمز همواره چشم طمع ابرقدرت‌ها به سمت آن بوده است.

حضور کشورهای غربی در آبهای خلیج فارس به بهانه مبارزه با کمونیسم و و یا تامین امنیت شرکت های نفتی موجب شد تا حضور آنها به ویژه ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا مستقر در بحرین به تهدیدی دریاپایه علیه کشورمان تبدیل شود و در سالهای گذشته نیز فرماندهان نظامی بارها تاکید کرده‌اند که تهدیدات آینده علیه کشورمان دریاپایه خواهد بود.

با این تفاسیر ایجاد قدرت دریایی پایدار، صیانت از منافع کشور در دریاها و سیادت دریایی در آب‌های سرزمینی مستلزم تقویت توان دفاعی و توسعه تسلیحات مورد استفاده در رزم دریایی است.

به موازات توسعه شناورهای سطحی و زیرسطحی در نیروهای مسلح، موضوع تسلیح و تجهیز آنها نیز در دستور کار صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران قرار داشت که یکی از جلوه‌های آن موشک های کروز ضدکشتی مبتنی بر پرتابگرهای زمین‌پایه، دریاپایه و هواپایه است.

کروز نوعی از موشک است که ارتفاع پروازی آن نزدیک سطح زمین و یا دریا است و سرعتی کمتر از سرعت صوت دارد. ارتفاع کم پروازی موشک‌های کروز این قابلیت را برای آنها فراهم می کند تا کمتر در معرض شناسایی توسط رادارها و تیررس سامانه های پدافندی قرار گیرند.

**ظفر؛ سلاح مهلک قایق‌های تندرو

«ظفر» نام موشکی کروز و کوتاه برد است که قابلیت شلیک را قایق‌های تندرو، بالگرد و لانچرهای زمینی دارد. این موشک کروز که به منظور انهدام شناورهای کوچک و متوسط طراحی شده است، به سرجنگی 30 کیلوگرمی مجهز است و سامانه هدایتی آن نیز به صورت شلیک کن-فراموش کن است.

موشک ظفر در حال شلیک از لانچر زمینی

موشک ظفر در حال شلیک از قایق تندرو

این موشک که کاربرد اصلی آن بر قایق های تندرو است، می تواند تا سرعت 30 نات قایق محمول شلیک شود.

**نصر؛ متنوع ترین کروز ایرانی

«نصر» عضوی دیگر از خانواده کروزهای ایرانی است که خود نمونه‌های متنوعی را با کاکردهای متفاوت در بر می گیرد. این موشک با برد ۳۵ کیلومتر و سرجنگی ۱۳۰ کیلوگرمی قدرت تخریب بیشتری نسبت به موشک ظفر دارد.

موشک نصر در حال شلیک از لانچر زمینی

موشک نصر از لانچرهای زمینی، شناورهای تندرو و نمونه هواپایه آن از انواع بالگردها و جنگنده‌ها مانند F-4E فانتوم قابلیت شلیک دارد که تا کنون نمونه هواپایه آن بر روی جنگنده های فانتوم و بالگرد Bel-206 نیروی دریایی سپاه نصب و شلیک شده است.

موشک نصر نصب شده بر روی بالگرد بل-۲۰۶

نصر هواپایه نصب شده بر روی جنگنده فانتوم

«نصربصیر» نمونه دیگر کروز هواپایه نصر است که در زمینه سامانه هدایت نسبت به نمونه های قبلی خود تغییر کرده است. این موشک با داشتن سر جستجوگر بدون انتشار تشعشع به قابلیت عملیات بدون شناسایی توسط رادارهای دشمن مجهز شده است که احتمال هدف قرار گرفتن آن توسط سامانه های پدافندی و دفاع نقطه‌ای مبتنی بر رادار را کاهش می‌دهد.

موشک نصر بصیر

نصر بصیر علاوه بر ویژگی‌های فوق از قابلیت های بیشتری برای مقابله با اخلال و جنگ الکترونیک برخوردار است.

**نور؛ بستر توسعه کروز‌های دریایی

نور معروف‌ترین کروز ایرانی و بستر توسعه و افزایش برد موشک‌های کروز دریایی در ایران است که با برد ۱۲۰ کیلومتر و سرجنگی ۱۵۵ کیلوگرمی، توان ضربه زدن و انهدام انواع شناورهای کوچک و متوسط را دارد.

موشک نور شلیک شده از لانچر زمینی

این موشک قابلیت شلیک از شناورها و ساحل را دارد و تاکنون بارها در رزمایش های گوناگون به سمت اهداف دریایی شلیک شده است.

موشک نور نمونه ای هواپایه را نیز برای شلیک از جنگنده های F-4E دارد که «قائم» نام گرفته است.

*قادر؛ خطر بالقوه ناوهای جنگی

موشک کروز «قادر» در شهریورماه سال 1390 به صورت رسمی رونمایی شد. این کروز دریایی که نمونه پیشرفته تر موشک نور است، با برد 200 کیلومتر و برخورداری از سرجنگی 200 کیلوگرمی از قابلیت تخریب بالایی برخوردار است که می‌تواند علیه اهداف دریایی مانند ناوهای جنگی و اهداف ساحلی دشمن استفاده شود.

موشک قادر در حال شلیک از لانچر زمینی

برخورداری از سامانه خلبان خودکار دیجیتال، برنامه ریزی برای موشک قبل از شلیک، شناسایی اهداف با سطح مقطع راداری کم، مقاومت در برابر جنگ الکترونیک و آماده سازی سریع موشک برای شلیک از جمله ویژگی های موشک قادر است.

نمونه هواپایه قادر نیز می‌تواند از جنگنده های F-4E و بالگرد Mi-17 به سمت اهداف شلیک شود.

قادر هواپایه نصب شده بر روی جنگنده فانتوم

قدیر؛ شعاع خطر ۳۰۰ کیلومتر!

قدیر جدیدترین موشک کروز ایرانی است که نخستین بار در بهمن ماه سال گذشته و در جریان رزمایش مشترک محمدرسول الله(ص) ارتش جمهوری اسلامی ایران شلیک شد.

موشک قدیر شلیک شده در رزمایش نیروی دریای ارتش

این موشک نیز مانند «قادر» توسعه یافته از بستر موشک نور است که با افزایش بازدهی موتور و کاهش سوخت مصرفی، نسبت به افزایش برد آن اقدام شده است.

موشک قدیر

در قسمت زیرین بدنه موشک قدیر یک ورودی هوا دیده می‌شود که مربوط به موتور جت آن برای تامین نیروی پیشران در فاز پروازی کروز است و همچنین در انتهای آن نیز یک بوستر برای فراهم کردن سرعت اولیه شلیک تعبیه شده است.

موشک قدیر که دوربردترین کروز دریایی ایران نیز محسوب می‌شود، با برد ۳۰۰کیلومتر شعاع عملیاتی مناسبی را برای دفاع از سواحل کشور و حتی تهدید سواحل دشمن فراهم می آورد.

قدیر همانند دیگر موشک‌های هم خانواده خود مانند نور و قادر امکان شلیک از ساحل و شناور را دارد.

موشک کروز نصیر در اردیبهشت ماه سال گذشته توسط وزیر دفاع رونمایی و به نیروی دریایی سپاه تحویل داده شد. وزیر دفاع در تشریح قابلیت های این موشک قابلیت شلیک از ساحل و دریا علیه اهداف دریایی از جمله کشتی های جنگی و اسکله ها، آماده سازی و واکنش سریع، ارتفاع پروازی پایین، دقت بالای ناوبری و اصابت به هدف، قدرت تخریب زیاد، قابلیت ضد جمینگ(جنگ الکترونیک بالا به واسطه رادار پیشرفته و شلیک از روی شناورهای تندرو را از ویژگی های آن برشمرد.

بررسی شکل فیزیکی موشک نصیر نشان می‌دهد که قسمت انتهایی موشک مشابه موشک «نصر» با تفاوت کوچکی در بالک های انتهایی است که در قسمت انتهای موشک یک موتور جت برای تامین نیروی پیشران در فاز کروز پرواز تعبیه شده است.

همچنین به منظور شلیک موشک و تامین سرعت اولیه نیز یک بوستر سوخت جامد در انتهایی ترین قسمت موشک در نظر گرفته شده.

آنچه در این گزارش گفته شد، مهمترین موشک های کروز دریایی ساخته شده به دست متخصصان صنعت دفاعی بود که با بررسی سیر توسعه و تکامل موشک‌های کروز دریایی می توان به هماهنگی در برد، دقت اصابت و شدت تخریب در آنها پی برد.

تجهیز شناورهای مختلف رزمی به موشک های کروز و همچنین پوشش سامانه های ساحل به دریا می‌تواند با ایجاد قدرت بازدارندگی، امنیت پایداری را برای سواحل کشورمان در جنوب و شمال به ارمغان بیاورد.

فارس