ریشه نوسانات ارزی سوءمدیریت است

به گزارش راهبرد معاصر؛ شاید نزدیک به سه سال می شود بازار ارز بازار سراریزی و سراشیبی شده و هر ماه یک قیمت را در تابلو صرافی ها مشاهده می کنیم. ارز در بازار ازاد یک قیمتی است و در بانک ها قیمت دیگر و اصلا مشخص نیست پشت این ماجرا چه سنایوری نهفته است. اسفندماه سال گذشته بود بخاطر شیوع ویروس کرونا خیلی از بدنه اقتصادی تعطیل شد و همین موضوع باعث شد که از اول سال جاری قیمت ارز از 14 هزار تومان عبور کند که نه تنها بازار ارز را هم ریخت بلکه بازار مسکن و خودرو را نیز تحت تاثیر قرار داد. خیلی از کارشناسان براین باور هستند که این قیمت ها دیگر حباب نیست و حتی براین باور هستند قیمت واقعی ارز باید بیشتر از 16 هزارتومان نیز باشد.در همین باره خبرنگار راهبرد معاصر با وحید شقاقی استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل اقتصادی به گفت و گو پرداخته است.در ذیل این گفت و گو اماده است:

* شاهد افزایش قیمت دلار در بازار ارز کشور هستیم مبنای این افزایش نرخ کجاست؟

عوامل متعددی بر این قیمت دخیل هستند و تا این عوامل کنترل و مدیریت نشوند ما همچنان این مساله را خواهیم داشت. دلیل بخشی از این نوسانات ارزی مشخص است. تحریم ها عامل اصلی است و به تدریج بر ابعاد تحریم ها افزوده می شود. در پایان سال گذشته بحث تحریم های پتروشیمی و صادرات مشتقات نفتی و پتروشیمی عملا از سوی آمریکا مطرح شد. همچنین عوامل دیگری که بر مساله تحریم ها اضافه می شود. از جمله بیماری کرونا که کشورمان را به مدت سه ماه درگیر خود کرده است. مرزها مسدود است و صادرات به کشورهای پیرامونی به کندی صورت می گیرد و بر روند تراز ارزی کشور فشاری وارد می کند. مساله دیگر کاهش قیمت نفت و محصولات غیر نفتی از جمله فلزات و پتروشیمی است. این مواد در سبد صادراتی کشور بودند وقتی با افت صادرات روبرو می شویم منابع ارزی کشور تحت تاثیر قرار می گیرد. از دیگر علت ها ضعف نظام وارداتی کشور و بحث نظام بودجه ریزی کشور است. هم کسری بودجه و هم عدم مدیریت واردات در کشور بر ارز تاثیر گذار است. این عوامل دست به دست هم داده اند و ما شاهد التهاب در بازار ارز هستیم. اما هر چقدر مرزها به سمت آرامش و بازگشایی برود و روند صادرات به کشورهای همسایه عادی سازی شود و قیمت نفت و مشتقات نفتی و فلزات به مسیر قبل از کرونا برگردد و شرایط هرچقدر عادی شود می توان شاهد آرامش تدریجی در این بازار بود.

* راهکار مالیات و بورس برای جبران کسری بودجه دولت عنوان می شد و ما شاهد رونق نسبی در بازار سرمایه بودیم این دو بازار به هم مرتبط هستند. آیا دولت در این خصوص امیدی به جبران کسری بودجه دارد؟

در اقتصاد بازارها به هم مرتبط و بر هم موثر هستند. بازار سرمایه نیز می تواند فرصت و تهدیدی باشد. این بازار می تواند محلی مطمئن برای تامین منابع مالی دولت و بخش خصوصی باشد و اگر برنامه ریزی مناسبی نداشته باشد و با هوشمندی مدیریت و تدبیر نشود امکان دارد با افزایش قیمت بیش از اندازه سهام درگیر شویم که می تواند در دوره زمانی محدودی موجب ایجاد التهاب در سایر بازارها شود. متاسفانه این بازار طی سه ماه گذشته از روند عادی و متعارف خود خارج شده است و ما شاهد افزایش قیمت در بخشی از سهام بازار بودیم و شاخص کل به شدت افزایش پیدا کرد. همین موضوع منجر به ناآرامی در بازار طلا و ارز و خودرو و مسکن شد. بازار دارایی فضایی متصل و مرتبط به هم است و باید تلاش شود تا از فرصت های این بازار بهره گرفته شود و این بازار به شکل تهدیدی برای اقتصاد کشور نباشد. این کار مدیریتی هوشمندانه می خواهد و باید راهبرد مدیریتی شناور و هوشمندانه ای در نظر گرفته شود. بازار سرمایه نباید به شکلی رها شود که مکانیزم های عرضه و تقاضا بازار را کنترل کند. سازمان بورس و اوراق بهادار باید مسئولیت هدایت و تنظیم گری و نظارت را در این بازار با جدیت دنبال کند تا ما شاهد تعادل در بازار ها باشیم. باید به سمتی رفت تا به جای گرفتار شدن اقتصاد کشور به خطاهای این بازار از فرصت های آن بهره مند شویم فرصتهایی که می تواند تامین منابع مالی دولت و بخش خصوصی را به همراه داشته باشد. ضمن اینکه تصمیم گیری های بازار سرمایه باید با سایر بازار ها هماهنگ باشد.

* آیا دولت موفق به جبران کسری بودجه از طریق بازار بورس می شود یا خیر؟

دولت صندوق یکم را عرضه کرد که از 16 هزار میلیارد تومان در حدود 6 هزار میلیارد تومان فروش داشت. صندوق اول سه بانک و بیمه دولتی را شامل می شد. باید خطاهای مشاهده شده در این صندوق برای صندوق های بعدی مرتفع شود و دولت عملا بخشی از نیازهای مالی خود را امسال از بازار سرمایه کسب کند. این بازار به تدریج جان تازه ای می گیرد و باید سرمایه های خرد با آرامش بیشتری در این بازار حضور پیدا کنند و از نوسانات سنگین و تکانه های سنگین جلوگیری شود. حذف این نوسانات و تکانه های سنگین نیازمند تدبیری هوشمندانه است و این کار وظیفه دولت است و باید سعی و تلاش کند تا نوسانات و تکانه های سنگین این بازار حذف شود و ریسک بازار سرمایه کاهش پیدا کند. در این شرایط دولت نیز می تواند با برنامه ریزی بخشی از نیازهای مالی خود را در این بازار تامین کند. فرصت مهیا است و نیاز به برنامه ریزی و درایت درستی از سوی دولت و متولیان بازار حس می شود.