بدرقه محمد علی کشاورز به خانه ابدی+ عکس
به گزارش راهبرد معاصر، مراسم تشییع پیکر هنرمند پیشکسوت «محمدعلی کشاورز» با حضور چهره های مختلف و مردم در قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) برگزار شد.
بنا بر این گزارش، در این مراسم سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی، قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی، شهرام گیل‌آبادی مدیرعامل خانه تئاتر، منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما، سیدحسین سیدزاده مدیرعامل صندوق اعتباری هنرمندان و عباس عظیمی رئیس مجموعه فرهنگی و هنری برج آزادی حضور داشتند.
**وداع با هنرمندی که همیشه لبخند بر لب داشت
اجرای این مراسم را کامران ملکی برعهده داشت و پس از قرار گرفتن پیکر زنده یاد استاد محمدعلی کشاورز، در توضیحاتی گفت: نلی کشاورز، دختر استاد کشاورز نمی‌خواستند به دلیل شیوع کرونا مراسمی برگزار شود، در غیر این صورت قطعاً بزرگترین مراسم و وداع را برای این هنرمند برگزار می‌کردیم.
وی ادامه داد: اما امروز برای بدرقه هنرمندی آمدیم که کسوت و حضورش در تلویزیون و سینما هیچ‌گاه از خاطره‌ها نخواهد رفت. امروز برای وداع با هنرمندی آمدیم که هیچ گاه لبخند از روی لبانش محو نشد و هیچ گاه از سختی‌ها شکوه‌ای نداشت.
وی با بیان اینکه او همواره همه طرفدارانش را با آغوش باز استقبال می‌کرد و امروز به دیدار واپسین هنرمندی آمدیم که به ما یاد داد یک هنرمند باید فراجناحی باشد و یک هنرمند به دوران خاصی تعلق ندارد، اظهارداشت: استاد محمد علی کشاورز با سه نسل همراه بودند. سه نسل با ایشان زندگی کرد و از حضور ایشان بهره برد و مطمئنم دهها و صدها نسل دیگر هم با آثار ایشان زندگی خواهند کرد.
ملکی افزود: ما با پیکر استاد وداع می‌کنیم اما با حضور و آثار ماندگاری ایشان نه. خانم نیلی کشاورز- دختر استاد- تاکید کردند که نمی‌خواهیم مراسمی برگزار شود به دلایل شرایط موجود و نمی‌خواستند مردم در چنین شرایطی در مشقت باشند و قرار هم نبود چنین مراسمی باشد قرار بود یک مراسم ساده وداع باشد با یک هنرمند قطعا اگر شرایط کشور به گونه‌ای دیگر بود، بزرگترین مراسم وداع برای ایشان گرفته می‌شد و به بهترین کیفیت. اما زمانی که آمدیم و دیدم مردم و جمعیت و هنرمندان آمدند ناچار شدیم که به سرعت یک امکانی را فراهم کنیم که حداقل یک تعدادی از بدرقه کنندگان بتوانند بنشینند.
در ادامه سعید خال مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (ع) در سخنانی کوتاه به همه هنرمندان و حاضران در مراسم تسلیت گفت و از اینکه حاضران به دلیل شیوع کرونا پروتکل بهداشتی را رعایت می کنند، از همه قدردانی کرد.
**مرگ و پایان 64 سال رفاقت
همچنین اسماعیل شنگله بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون نفر بعدی بود که پشت میکروفن قرار گرفت و بخشی از خاطرات خود از سال‌های همکاری با زنده‌یاد کشاورز را مرور کرد و در سخنانی به آغاز آشنایی اش با استاد کشاورز پرداخت که از 64 سال پیش آغاز شده است.
او گفت: ما از سال 1335هر دو برای اولین در هنرستان هنرپیشگی تهران یکدیگر را دیدیم و برحسب اتفاق، چون منزل‌مان نزدیک به هم بود دوستی میان‌مان شکل گرفت و این دوستی ادامه پیدا کرد و مانند آبراهه‌ای شد که این آبراهه تبدیل به رودی شد که هر دو ما را به‌دنبال خودش کشاند و برد.
او با بیان اینکه قرار نبود پایان 65 سال رفاقت ما به درگذشت او ختم شود و من را تنها بگذارد، گفت: او هر کاری را به راحتی قبول نمی‌کرد و تنها در کارهای شاخص بازی کرد تا برای همیشه ماندگار بماند.
**ممدل عزیز روحت شاد، بهشت مبارک
به گزارش فارس، سخنران بعدی مراسم امین تارخ بود که بازی خاطره انگیز او با زنده یاد محمدعلی کشاورز در فیلم مادر هنوز در خاطر همگان است. او در سخنانی ضمن تسلیت به بازماندگان و دوستداران این هنرمند متنی را که برای این مراسم آماده کرده بود، به این شرح قرائت کرد: بی تردید در چنین مراسمی بجز طلب آمرزش از خدا برای عزیز سفرکرده و درخواست تسلای خاطر برای خانواده‌ای که در فقدان عزیزشان به عزا نشسته‌اند، نکات دیگری هم هست که ذکرش واجب به نظر می‌رسد.
در باب محمد علی کشاورز مفاهیمی چون خلوص، صفای باطن، بی پیرایگی، فروتنی، نظم و عشق به بازیگری خصیصه‌های بارزی است که بایستی از آن ها یاد کرد. آنچه شمرده شد و بیش از این، باعث پیدایی شخصیتی ماندگار شد.
حقیر در چند فیلم سینمایی و دو مجموعه تلویزیونی افتخار همکاری با ایشان را داشتم که به آن می‌بالم. بی هیچ بزرگ‌نمایی بسیار از او آموختم. هرگز در طول سالیان همکاری نشنیدم و ندیدم در نظم و دیسیپلین حرفه‌ای کمی و کاستی داشته باشد. آمادگی متمرکز در جلو و پشت صحنه به همراه خلقی خوش در عین جدیت در کار مجموعه‌ای است که کمتر بازیگری داراست. همچنین است درباره صداقت هنرمند که همین است که به بازیگر قدرت لازم را میدهد تا هر نقشی را به دید تماشاگر بنشاند که در غیر از این، جز تصنع چیزی باقی نمی‌ماند و از این روست که کشاورز در هر نقشی باورپذیر می‌نمود، چون در بازیگری صداقت پیشه کرده بود.
او بی پیرایه و فروتن بود آنچنان که با برخورداری از کسوتی گرانقدر، با جوانان و بازیگران هم نسل من رفاقتی جوانانه داشتند و به ما آموختند هر چقدر رفیق‌تر، بهتر و نتیجه کار موفق تر. همچنین است در باب عشق به بازیگری در وجود بار سفرکرده ما. مشهور است که در رشته پزشکی پذیرفته شده بود اما نرفت، پیگیر نشد چون فقط به بازیگری علاقه‌مند نبود بلکه عاشق بازیگری بود که این نیز جدیت و ممارست و صبوری می‌طلبد که داشت و همه را به نسل های بعد منتقل کرد. اما آنچه شمردیم تنها بخشی از قدرت او بود و امیدوارم نسل جدید قدر یادگارهای او را بدانند که می‌دانند.
تعظیم و تقدیر به محمدعلی کشاورز که انسانی شایسته و درخور ستایش بود و هست. شخصیتی که هیچ گاه اهل گلایه‌مندی نبود. شخصیتی که ملت ایران از دیرباز با نقشهایش خاطرات بسیاری دارد و توان و استعداد بی بدیلش ماندگارش کرد. در پایان باید گفت او از میان ما رفت اما آثاری شایسته از خود به جا گذاشت. همه اهل سینما او را به واسطه صمیمیتی که خود ایجاد کرده بود «ممدل» صدا می‌کردند پس ممدل عزیز روحت شاد، بهشت مبارک.
**هنرمندی که در دل تمام مردم است
در بخش دیگری از مراسم سیدعباس صالحی -وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی- درسخنانی گفت: او در دل تمام مردم است و مردم او را فراموش نمی‌کنند. استاد کشاورز هنرمند پیشکسوت نامی ایران و انسانی ویژه، خاص و متعالی بود.
وی ادامه داد: ترکیب این دو، استاد کشاورز را اینگونه در جان و دل‌ها جا داد. در بخش هنر او با مسیری که طی کرد به این نقطه رسید، عشق او به هنر همانگونه که اشاره شد آنگونه بود که آنگونه که گفته‌اند؛ رشته‌های به ظاهر پول ساز یا به ظاهر اعتبارات جاری را کنار گذاشته و به هنر آمد و در وادی هنر سلوک کرد.
وزیر ارشاد با بیان اینکه در فضای هنر دانش او یک دانش ترکیبی خاص بود هم دانش کلاسیک از هنرستان هنرپیشگی، تحصیل در دانشکده هنرهای دراماتیک، فوق لیسانسی که از انگلستان در تئاتر گرفت و دانش آزاد که در این بخش به شدت به مطالعه علاقه‌مند بود تا روزهای آخر، اظهارداشت: در سال گذشته که به منزل ایشان رفتیم کاملا مشهود بود که ایشان چگونه اُنس به مطالعه و کتاب دارند. دانش تجربی با اساتید و همکاران بزرگی که همکاری کرده بود و یاد می‌داد برای اینکه انسان نقشی را خوب ایفا کند، باید جامعه خودش را خوب بشناسد.
وی ادامه داد: ترکیب این دانش‌ها برای استاد کشاورز قدرت خاصی را در کنار این دانش اخلاق حرفه‌ای پر کاری، پشت کار و ویژگی‌های دیگر او پدید آورد و او را به نقطه‌ای رساند که اکنون از او تصویر، یک هنرمند پیشکسوت نامی که هنر و جامعه ایران او را از یاد نمی‌برد،داریم. در کنار این ویژگی‌ها؛ ویژگی دوم او آن بود که کشاورز یک انسان بود و این ارزش کمی ندارد کمتر از یک هنرمند نامی بودن نیست. در دل و راه او امید نگاه به آینده موج میزد تا همین روزهای آخر در بستر بیماری او را یک پارچه از انرژی جوانی می‌توانستیم، ببینیم و اینکه در همین روزهای آخر این تعبیر از او تیتر شد که ۹۰ سال خوشبخت بودم پیامی بود از یک تجربه زیست انسانی که می‌توان تا پایان عمر در بستر بیماری و سختی هم احساس خوشبختی داشت. او در صداقت، رفاقت در فروتنی و ویژگی‌های دیگر جایگاه ممتازی داشت.
صالحی تاکید کرد: هنرمندی بود با مردم و در میان مردم؛ مردمی بودن استاد کشاورز علی رغم تمام شهرت و جایگاه ارزش کمی ندارد، اینکه می‌گفت من جایزه خودم را از آن دست فروش انگور فروش گرفتم که من را صدا کرد و گفت «پدر سالار». او با مردم بود و مهر مردم و عشق مردم را داشت. او از ایران بود و با ایران زیست و عشق او تا پایان راه همراهش بود. هیچ گاه این عشق را از خود دور نکرد با این عشق زیست و با این عشق جان به جان آفرین تسلیم کرد.
وی در پایان گفت: یاد او و همه هنرمندان به خاک خفته در این قطعه را گرامی می‌داریم. یاد شهیدان عزیز در این بهشت زهرا و راه استاد کشاورز با رهروانی که راه او را دنبال می‌کنند، ان‌شاالله پر رهرو باد.
**پدرم غم از دست دادنت تا آخر عمر با من خواهد بود
بخش پایانی این مراسم نیز به سخنرانی آرمان امام بخش اختصاص داشت که به نمایندگی از خانواده محمدعلی کشاورز به ذکر خاطراتی از این هنرمند پرداخت و در ادامه متن دختر کشاورز را برای حاضران قرائت کرد: پدر عزیز و هنرمند و مهربانم را از دست داده‌ام و این غمی سنگین است و تا آخر عمر با من خواهد بود اما همیاری و همدردی اقوام، هنرمندان، دوستان و بسیاری از مردم عزیز ایران یاری‌ام کرد تا من این غم را بهتر تحمل کنم. می‌دانم جامعه هنر ایران قدر پدرم و تلاش او را برای توسعه فرهنگ و هنر می‌داند.
بنابراین اینجا می‌خواهم از همه کسانی که یاد پدرم را گرامی داشتند و با حضور یا پیام‌های محبت آمیزشان آن را نشان دادند، سپاسگزاری کنم و در ضمن اعلام کنم که به دلیل شیوع ویروس کرونا متاسفانه فعلا نخواهیم توانست مراسمی برای یادبود ایشان برگزار کنیم ولی در اولین زمان، مراسمی برای بزرگداشت ایشان با همراهی همه شما برپا خواهد شد.
امام بخش در پایان شعری را که محمد علی کشاورز زمان درگذشت پدرش سروده بود، را به شرح زیر خواند:
چو رفتی از برم، ای نازنین یارا خداحافظ خداحافظ
دو چششم گشت از دست غمت دریا خداحافظ خداحافظ
ترا من دوست دارم همچو جان اما
دگر راحت شدم از این مصیبت‌ها خداحافظ خداحافظ
به یاد آن رخت در باغ با گل گفتگو دارم،
به هر جایی که باشی، شادیت را آرزو دارم، خداحافظ خداحافظ
محمدعلی کشاورز متولد ۲۶ فروردین ماه ۱۳۰۹ در اصفهان بود و یکی از چهره‌های ماندگار، بدون تکرار و بی‌جانشین تئاتر، تلویزیون و سینمای ایران به شمار می رود.
امسال همزمان با تولد ۹۰ سالگی کشاورز، جوایز و یادگاری‌های این هنرمند پیشکسوت کشورمان به موزه سینما اهدا شد.
کشاورز ایفای نقش در بیش از ۱۰۰ اثر در ژانرها و مدیوم های مختلف را در کارنامه خود دارد و دهه ۷۰ اوج بازیگری این هنرمند توانا به شمار می رود.
کشاورز به دلیل بازی در نقش‌ها و ژانرهای مختلف و همکاری با کارگردانانی چون علی حاتمی، ناصر تقوایی، ابراهیم گلستان، فرخ غفاری، داریوش مهرجویی، بهرام بیضایی و عباس کیارستمی، کارنامه‌ای پربار و متنوع دارد.
آنچه فیلمسازان مختلف را به همکاری با کشاورز ترغیب می‌کند، توانایی و انعطاف و درک و تحلیل درست نقش و فضای اثر است. او قدرت غریبی در بازی بیرونی و جلوه گرانه و بازی طبیعی و بی‌اغراق و واقع‌گرا دارد.
در آثار علی حاتمی به ویژه در «هزاردستان» به نقش شعبون استخونی و در «مادر» به نقش محمدابراهیم، به‌خوبی بهره برده شد.
همچنین کشاورز در کارنامه خود همکاری با برخی بازیگران بزرگ سینمای جهان هم دارد. این بازیگر در فیلم‌های بین‌المللی همچون «کاروان‌ها» و «صحرای تاتارها» به ترتیب با چهره‌هایی چون آنتونی کویین و ماکس فون سیدو همبازی بوده است. او دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر جمهوری اسلامی ایران است./ فارس