آیا آمریکا باید منتظر پاسخ ایران در خصوص تهدید هواپیمای مسافربری باشد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ هواپیمای مسافربری ماهان متعلق به جمهوری اسلامی ایران که از تهران عازم بیروت بود، براساس بهانه‌های واهی و اتهامات بی‌پایه و اساسی که دولت آمریکا به جمهوری اسلامی ایران نسبت می دهد، مورد تهدید قرار گرفت، بنحوی که این موضوع منجر به صدمه دیدن برخی از مسافران هواپیما و آسیب روحی شدیدی در آنها گردید، لذا از جهات مختلف موضوع حائز اهمیت است. دولت جمهوری اسلامی و دولت سوریه که این اتفاق در حریم فضایی آن کشور رخ داده ابعاد ماجرا را از چند جهت باید مورد بررسی قرار دهند.

حضور نیروی نظامی آمریکا در منطقه اعم از لبنان، عراق یا سوریه کاملا غیر قانونی است، در حالی که جمهوری اسلامی ایران به دعوت دولت قانونی سوریه به عنوان مستشار نظامی به این کشور دعوت شده است، از سوی دیگر با توجه به حضور غیر قانونی جنگنده های آمریکایی بر فراز آسمان سوریه، هواپیمای مسافربری جمهوری اسلامی ایران را مورد تهدید قرار دادند، در حالی که آگاه به تفاوت هواپیمای نظامی با هواپیمای مسافربری هستند.

بی تردید براساس ضوابط بین الملل تهدید هواپیمای مسافربری به دلیل تفاوت های بارزی که با هواپیمای نظامی و جنگی دارد، تخطی از قواعد بین المللی و معاهدات قانونی پروازهای مسافربری است چرا که هواپیمای مسافربری از نظر سایز، میزان ارتفاع و سرعت با هواپیمای نظامی تفادت های جدی دارد. اگر امریکا در ماجرای وحشتناک حمله به هواپیمای مسافربری ایران در سال ۶۷ عملکرد جنایتکارانه خود را ناشی از اشتباه محاسباتی عنوان کرد، اما نه آن حمله و نه‌ این تهدید هیچکدام از لحاظ فنی قابل قبول نیست.
آمریکا از روز تهدید هواپیمای مسافربری جمهوری اسلامی ایران تا کنون در حال بهانه سازی برای توجیه عملکرد غلط و رعب انگيز خود است تا این موضوع را وارونه نشان دهد، در صورتی که تهدید هواپیمای مسافربری نقض حقوق مسافران و یک ملت به شمار می رود.

آمریکا بر آن است تا با ردیف کردن بهانه های چون حمل سلاح یا حضور نیروی نظامی، تهدید هواپیمای مسافربری را توجیه کند، در صورتی که این هواپیما کاملاً مسافربری و هیچگونه سابقه نظامی گری نداشته است، بنابراین سناریوهای دولت آمریکا در این موضوع به هیچ وجه پذیرفتنی نیست و مورد اقبال افکار عمومی قرار نمی گیرد.

دولت آمریکا باید درباره این موضوع پاسخگو باشد ، چرا که تهدید هواپیمای مسافربری نشان می دهد آمریکا از شکست های خود در منطقه غرب آسیا و جبهه مقاومت بسیار عصبانی است، لذا تلاش می کند تا با چنین حرکت ها و برخوردهای سخیفی به نوعی گردن فرازی و قدرتمند بودن خود را به نمایش بگذارد، شاید در منظر افکار عمومی جهان شکست های خود را جبران کند و از این محل برای خود اعتباری کسب کند.

به هر حال اقدام آمریکا در تهدید هواپیمای مسافربری نشان می دهد امریکایی ها صحنه جنگ را با صحنه منطقه غیرنظامی اشتباه گرفته اند، لذا تلاش می کنند تا با توسل به اهرم های نظامی وارد عمل شوند، این موضوع نکته بسیار حائز اهمیتی است که نباید از آن غفلت کرد.

آمریکایی ها بايد پاسخگوی رفتار خود در مجامع بین المللی باشند، چرا که جمهوری اسلامی ایران حداقل از حیث دریافت غرامت، حق مقابله به مثل را دارد، خساراتی که به مسافران هواپیمای مسافربری وارد شده واجد شرایط پرداخت غرامت است، بنابراين غرامت و خسارت وارده در اسرع وقت و به طور کامل باید به آنها پرداخت شود.

بی تردید تهدید هواپیمای مسافربری نشان می دهد آمریکا حداقل‌های حقوق بین الملل را فراموش کرده است، خروج آمریکا از سازمان های بین المللی و معاهداتی چون پاریس، برجام و سایر معاهدات بین‌المللی نشان می دهد آمریکا کشورها را یکی پس از دیگری لگدمال می‌کند، رفتاری که نشان دهنده ضعف اندیشه دولتمردان آمریکاست.

پر واضح است که نخبگان صاحب صلاحیت و مطلع از علوم مختلف منجمله حقوق بین الملل بهتر است در دفاع از آمریکا خود را به ورطه این دست از افتضاحات سیاسی و حقوقی در صحنه بین الملل نیاندازند ، چرا که زمینه های نفرت افکار عمومی را علیه خود رقم می زنند.

به هر حال وزارت امور خارجه به عنوان اولین و مهمترین دستگاه مرتبط پیگیری مسوول پیگیری و دریافت غرامت حادثه دیدگان جسمی و روحی است، اما در کنار وزارت خارجه دستگاه‌های دیگری هم مثل وزارت راه و شهرسازی و سازمان هوانوردی که ذیل این مجموعه قرار دارد. بایدوظیفه خود را در قبال اتفاق اخیر ایفا کنند، یعنی براساس معاهدات بین المللی مرتبط با ایکائو همان گونه که وزیر محترم مسکن و شهرسازی در این باره اعلام کردند شاهد اقدام عملی از سوی این وزارتخانه باشیم.
هر چند اقدامات رسانه‌ای به شکلی که تأثیر مشخصی بر افکار عمومی جهانیان بگذارد نیز بسیار حائز اهمیت است.

اقدام رسانه ای از آن جهت حائز اهمیت است که دولت های غربی در پی کوچکترین مساله و رخدادی متحد و هماهنگ به دنبال احقاق حق اتباع خود هستند، لذا این موضوع باید فارغ از مباحث سیاسی داخلی به صورت همه جانبه بر علیه آمریکا توسط همه گروهای سیاسی داخلی و خارجی دنبال شود، در این رابطه انتظار می رود مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست‌جمهوری و وزارت خارجه اقدامات مشخص و تعریف شده ای را در کنار اقدامات وزارت شهرسازی در دستور کار خود قرار دهند، ضمن اینکه کرسی‌های حقوق بشری هم در سطح بین الملل و در سطح داخلی باید به این موضوع بپردازند ومطالبه گری حداکثری داشته باشند چرا که با تهدید هواپیمای مسافربری، حقوق بشر و حقوق مسافران مورد تعرض قرار گرفته است.

شورای حقوق بشر، اتحادیه اروپا، سازمان ملل و مجمع عمومی سازمان ملل باید در این موضوع ورود کنند و وظایف قانونی خود را در قبال مسافران این پرواز و اخطار و مقابله با آمریکا به سمع و نظر افکار عمومی و مطالبه گران برسانند.

به نظر می‌رسد سازمان های بین المللی یک بار دیگر باید آمریکا را موظف به پایبندی به معاهدات مختلف بین المللی و اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیون‌های سیاسی و مدنی کنند، ضمن اینکه اساسنامه ایکائو نیز باید برجسته شود، هر چند نبايد از اقدام قانونی و حقوقی مجامع قضایی داخلی و مراجع ذیربط برای اعاده حق خسارت دیدگان این پرواز غافل شد، لذا این موضوع در داخل نظام قضایی کشور نیز قابل طرح و اقامه دعواست، هر چند که در کنار مسافران حقوق عامه جمهوری اسلامی نیز مورد تعرض آمریکایی ها قرار گرفته است.