جزئیات کامل زمان و نحوه بازگشایی مدارس / شرایط تشکیل کلاس‌ها در ۳ وضعیت قرمز، زرد و سفید
مسائلی، چون بازگشایی مجدد مدارس، نحوه برگزاری امتحانات، روش‌های متنوع آموزش و ... از اسفند ۱۳۹۸ که شیوع کرونا منجر به تعطیلی مدارس در کشور شد برنامه‌ریزی‌های وزارت آموزش و پرورش را تحت تاثیر جدی قرار داد و خانواده‌ها را نیز با چالش‌هایی مواجه کرد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ در شیوه نامه بازگشایی مدارس در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ که اخیرا از سوی وزیر آموزش و پرورش ابلاغ شده آمده است که یکی از ویژگی‌های سال تحصیلی جدید در جهان و کشور عزیزمان، نگرانی از شیوع بیماری کووید ۱۹ است و اظهار نظر‌ها حاکی از ضرورت برنامه ریزی برای وضعیت‌های متغیر است.
با توجه به شرایط حاضر و با درنظر گرفتن فرض‌های متفاوت، لازم است اقدامات متناسب در وضعیت‌های سه گانه (سفید-زرد-قرمز) را پیش بینی و برای اجرای آن آماده شویم.
در ابتدای این شیوه‌نامه، تاریخ بازگشایی مدارس ۱۵ شهریور ۱۳۹۹ ذکر شده و درباره وظایف مدرسه و وضعیت هر یک از دوره‌های تحصیلی ابتدایی، متوسطه اول، متوسطه دوم، هنرستان‌ها و دوره پیش دبستانی با توجه به وضعیت سفید، زرد و قرمز ضوابطی مشخص شده است.
همچنین وزارت آموزش و پرورش در این شیوه نامه تاکید کرده است که در ماه‌های اخیر موضع فعالی در ارائه خدمات آموزشی در پیش گرفته و تلاش می‌کند آموزش در محیط‌های مختلف را استمرار بخشیده و اجازه ندهد شرایط غافلگیرکننده، توقف غیرقابل جبرانی را در آموزش دانش آموزان به وجود آورد.
نحوه گروه بندی دانش آموزان
در بخش سیاست‌های اجرایی مهم ضمن تاکید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله اجتماعی و شبکه سازی، تعامل و نظارت، دو سیاست دیگر مورد تاکید قرار گرفته که از این جمله است:
- گروه بندی مخاطبان: باید تعداد دانش آموزان و معلمانی که با هم در یک زمان و مکان در تماس چهره به چهره هستند تا حد امکان به حداقل ممکن برسد. برای تحقق این امر باید دانش آموزان به نحوی گروه بندی شوند که فاصله اجتماعی مورد تاکید در دستورالعمل‌های بهداشتی رعایت شود.
همچنین دانش آموزانی که در یک روز در کلاس نیستند باید به نحوی مدیریت شوند که مشغول به انجام کار‌های مرتبط با برنامه درسی خود باشند. معلمان باید برنامه‌هایی را تهیه کنند که بتوانند از طریق آن متناسب با حضور دانش آموزان در کلاس و در فضای مجازی، فعالیت‌های یادگیری آنها را پوشش دهند.
- فرصت‌ها و قالب‌های عرضه آموزش: آموزش در سه وضعیت محتمل به یک یا ترکیبی از فرصت‌های زیر عرضه خواهد شد:
الف-آموزش حضوری در کلاس و مدرسه
ب- آموزش در بستر شبکه اجتماعی دانش آموزان
ج- آموزش در مدرسه تلویزیونی ایران
د- آموزش تجمیعی همراه با ارسال بسته‌های یادگیری خودآموز
ه- سیستم‌های مدیریت یادگیری ویژه مدارس خاص که مورد تایید و نظارت آموزش و پرورش است.
۱۰ وظیفه مدرسه
مدرسه رکن اصلی بازگشایی مدارس در سال تحصیلی آینده و عنصر کلیدی تداوم و استمرار آموزش و یادگیری در طول سال تحصیلی در وضعیت‌های سه گانه و روش‌های آموزشی مختلف محسوب می‌شود و متشکل از تمام معاونان، مربیان، معلمان، شورای مدرسه، انجمن اولیا و مربیان، شورای دانش آموزی، بسیج دانش آموزی و انجمن اسلامی دانش‌آموزی است که با مسئولیت مدیر مدرسه علاوه بر وظایف قبلی عهده‌دار مسئولیت‌های زیر است:
۱. حضور مداوم و فعال مدیر و تمام همکاران در شبکه آموزش دانش‌آموزی شاد به عنوان بخشی از محیط کار.
۲. شناسایی، ثبت نام، آموزش و نگهداشت تمام دانش آموزان مدرسه و عضویت آنها در شاد.
۳. اصلاح اطلاعات و مشخصات همکاران و دانش‌آموزان مدرسه در سناد برای تشکیل کلاس‌ها در بستر شاد.
۴. تعیین روش دسترسی دانش آموزان به هر یک از روش‌های آموزشی متناسب با شرایط و اقتضائات هر کدام از آنها.
۵. پایش مستمر کیفیت ارتباط و تعامل دانش‌آموزان با معلمان و دبیران و کنترل مستمر و مداوم جریان آموزش تک تک دانش آموزان با روش‌های ذکر شده در وضعیت‌های سه‌گانه.
۶. تعامل و ارتباط بین خانواده‌ها و دانش‌آموزان با استفاده از فرصت‌های مختلف حضوری، غیرحضوری و مجازی.
۷. ضدعفونی مستمر کلاس‌ها، سرویس‌های بهداشتی و محیط مدارس با مشارکت اولیا و نهاد‌های مسئول.
۸. نظارت بر وضعیت بهداشتی سرویس‌های ایاب و ذهاب دانش‌آموزی و توجیه والدین.
۹. تعامل مستمر با راهبران آموزشی، کارشناسان معین و مسئولان ادارات آموزش و پرورش.
۱۰. حضور مستمر مدیر و کارکنان اجرایی مدرسه در محل کار در تمام روز‌های کاری هفته در تمام و وضعیت‌ها.
برنامه آموزش و یادگیری در مدارس دوره پیش دبستانی و ابتدایی
ملاحظات اجرایی دوره پیش دبستانی و ابتدایی
- با توجه به مصوبه ستاد ملی مدیریت کرونا، فعالیت رسمی مدارس در سال تحصیلی جدید به صورت حضوری و غیر حضوری از ۱۵ شهریور ماه ۹۹ با رعایت شرایط و ضوابط اعلام شده آغاز خواهد شد.
- آموزش‌های لازم عوامل اجرایی و آموزشی به ویژه معلمان و مربیان پیش دبستان برای روش‌های متنوع ارائه خدمت تا قبل از آغاز سال تحصیلی به اتمام برسد. این آموزش‌ها می‌تواند در بستر سامانه آموزشی دانش‌آموزان شاد به صورت متمرکز انجام شود. ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها و مناطق نیز می‌توانند آموزش‌های تکمیلی در این زمینه داشته باشند.
- برنامه ریزی، نظارت و کنترل لازم برای ثبت‌نام دانش‌آموزان و نوآموزان و استفاده از خدمات ارائه شده در سامانه آموزشی دانش آموز شاد توسط مدیر مدرسه انجام می‌شود.
- تغییر وضعیت مطابق با اطلاعیه‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا در مورد هر منطقه صورت می‌گیرد؛ لذا شورای مدرسه متناسب با شرایط مدارس و دانش‌آموزان و نوآموزان و با تاکید بر جداول ذکر شده، نحوه تغییر وضعیت و ایفای وظایف و نقش‌های جدید را مدیریت خواهد کرد.
- در تنظیم قرارداد سرویس ایاب و ذهاب دانش آموزان و نوآموزان پیش‌بینی‌های لازم در خصوص آثار ناشی از تغییر احتمالی وضعیت سفید، زرد و قرمز در ضمن سال تحصیلی مورد توجه قرار گیرد.
- در وضعیت زرد و در صورت ضرورت، تقسیم دانش‌آموزان و نوآموزان یک کلاس به دو گروه به منظور رعایت فاصله‌گذاری الزامی است، مدیر مدرسه موظف است دانش‌آموزان و نوآموزان هر کلاس را با توجه به مساحت کلاس و تعداد دانش‌آموز و نوآموز به گونه‌ای توزیع کند که حفظ حداقل فاصله مورد انتظار مطابق پروتکل‌های بهداشتی امکان‌پذیر باشد؛ بنابراین ممکن است در وضعیت زرد مدارس با حضور تمام یا بخشی از دانش‌آموزان و نوآموزان دایر باشند.
- کلاس‌های درسی کم جمعیت و کلاس‌های درس چندپایه به نحوی که مغایر با پروتکل‌های بهداشتی نباشد با تمام دانش‌آموزان تشکیل و آموزش حضوری به روال معمول برگزار شود. از سامانه شاد برای انجام فعالیت‌ها و تکالیف درسی نوآموزان یا دانش‌آموزان با نظارت و هدایت والدین و ارائه بازخورد توسط معلمان آنها استفاده شود.
- مدیران مدارس می‌توانند به منظور مدیریت فاصله‌گذاری فیزیکی در شرایط آموزش‌های حضوری در وضعیت زرد یا توزیع متناسب زنگ تفریح در پایه‌های مختلف، تراکم دانش‌آموزان و نوآموزان را در رفت و آمد در حیاط مدرسه کاهش دهند.
- در وضعیت قرمز فعالیت‌های آموزشی و تربیتی به صورت مجازی در سامانه شاد یا با استفاده از سایر روش‌ها متناسب در تمام روز‌های هفته انجام می‌شود. در این وضعیت حضور و غیاب دانش آموزان و نوآموزان، ارائه درس جدید، ارزشیابی، تعیین تکالیف و سایر فعالیت‌های مرتبط با فرآیند آموزش و یادگیری در سامانه شاد استمرار می‌یابد.
- دستورالعمل تکمیلی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دوره ابتدایی توسط معاونت آموزش ابتدایی تدوین و ابلاغ خواهد شد.
برنامه آموزش و یادگیری در مدارس دوره اول و دوم متوسطه (نظری)
ملاحظات اجرایی دوره اول و دوم متوسطه
- در صورت عدم امکان ارائه تمام یا بخشی از ساعات آموزش در فضای حقیقی معلمان موظف اند در سقف ساعات ابلاغ هفتگی خود تمام یا بخشی از آموزش‌ها را در فضای مجازی ارائه کنند به جز دروس کارگاهی.
- حضور و غیاب دانش آموزان در مدرسه و فضای مجازی مطابق ضوابط مربوط انجام می‌شود.
- انجام وظایف و حضور و غیاب معلمان و کارکنان مطابق برنامه توسط مدیر و در مدرسه و فضای مجازی انجام می‌شود و گزارش‌های لازم به صورت ماهانه به اداره آموزش و پرورش منطقه ارسال می‌شود.
- با توجه به مصوبات ابلاغی ستاد ملی مدیریت کرونا مدارس می‌توانند از ظرفیت روز پنجشنبه به منظور ارائه خدمات آموزشی و تربیتی به دانش‌آموزان استفاده کنند.
- در همه روش‌های اجرایی آموزش حضوری، غیر حضوری نیمه حضوری و تراکمی معلم مربوط دارای ابلاغ اعم از موظف و غیر موظف مکلف به رصد مستمر، مستندسازی و ثبت وقایع در سامانه‌های پیش‌بینی شده، کنترل و تسهیل فرایند یاددهی و یادگیری دانش‌آموزان ارزشیابی، و... بوده و وظایف خود را تا پایان سال تحصیلی پیگیری می‌کند.
- ضروری است معلمان با انجام ارزشیابی آغازین در نخستین روز‌های آموزش، برنامه‌ریزی لازم را برای جبران کاستی‌های احتمالی و تعیین نقطه شروع فعالیت آموزشی انجام دهند.
- مجموع ساعات برنامه ریزی شده، حضوری، نیمه حضوری، غیرحضوری و تراکمی معلمان نباید کمتر از ساعات تعهد‌ها برای تدریس اعم از موظف و غیر موظف در هر هفته باشد.
- مدیران مدارس موظف اند در روش‌های تعیین شده توسط وزارت آموزش و پرورش برای ارائه خدمات آموزشی و تربیتی در فضای مجازی استفاده کنند.
- زمان هر جلسه آموزش غیر حضوری در فضای مجازی در دوره متوسطه ۳۵ دقیقه است.
- ارائه فعالیت‌های آموزشی و تربیتی در مدارس بزرگسالان، آموزش از راه دور و ایثارگران در سه وضعیت سفید، زرد و قرمز مطابق مصوبات ستاد ملی مدیریت کرونا و مشابه مدارس روزانه است.
-با توجه به سیاست‌های توسعه و آموزش‌های مهارتی در دوره اول متوسطه توصیه می‌شود درس کار و فناوری و فرهنگ و هنر در برنامه هفتگی در یک روز ارائه شود و در حد امکان اجرای برنامه‌های آتی مهارت آموزی به شیوه‌های تراکمی تجمیعی در این زمینه مهیا شود.
- در وضعیت قرمز با توجه به ضرورت کوتاه شدن زمان آموزش در فضای مجازی مدارس نوبت اول شیفت صبح و مدارس نوبت دوم شیفت عصر می‌توانند زمان آموزش دروس را مطابق جدول ذیل برنامه‌ریزی کنند بدیهی است در هر حال برنامه‌های مدارس تغییری نخواهد کرد و فقط شروع پایان آموزش در چهار وقت توزیع شده و امکان توزیع بار ترافیکی و بهبود کیفیت را فراهم خواهد کرد.
- مدارسی که برنامه هفتگی کلاس‌های خود را بیش از سه زنگ تنظیم کرده باشند با تغییر در ساعت شروع فعالیت کلاس‌ها و زمان استراحت ظرفیت لازم را برای اجرای آموزش فراهم کنند؛ به نحوی که قبل از شروع زمان آموزش کلاس‌ها در وقت دوم در هر نوبت، تدریس معلمان خاتمه یابد.
نحوه ارائه خدمات آموزشی، تربیتی
بر اساس ضوابط و دستورالعمل‌ها در مدارس غیردولتی نمونه دولتی، هیئت امنایی استعداد‌های درخشان و مدارس شاهد ساعاتی علاوه بر ساعات تکلیفی جدول مصوب دروس در جدول دروس و پایه‌ها و دوره‌ها ارائه می‌شود.
با توجه به شرایط:
۱. چنانچه وضعیت استان‌ها مناطق و نواحی در وضعیت سفید باشد مطابق ضوابط و مقررات در دستورالعمل‌های ابلاغی تشکیل کلاس تا سقف ساعات مجاز بلامانع خواهد بود.
۲. در صورتی که وضعیت استان‌های مناطق و نواحی در وضعیت زرد قرار گرفته و امکان تشکیل کلاس‌ها به صورت حضوری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مجاز باشد به نحوی که علاوه بر اجرای ساعات مندرج در جدول دروس پایه تحصیلی به صورت حضوری و غیر حضوری (به میزان مندرج در این دستورالعمل) شرایط اجرای فوق برنامه را نیز به دلیل تراکم پایین کلاس‌ها یا گسترش زمان آموزش فراتر از ساعات مندرج در جدول دروس در برنامه هفتگی داشته باشد و شرایط اجرای فوق برنامه نیز از هر جهت مهیا باشد در صورت داشتن مجوز ارائه درس یا فوق برنامه، مدارس می‌توانند با رعایت همه ضوابط و دریافت مصوبات لازم نسبت به ارائه دروس فوق برنامه در مدارس غیر دولتی و هیئت امنایی، محتوای تکمیلی و کاپ سمپاد، مکمل و تقویتی در مدارس شاهد به صورت حضوری با رعایت ضوابط ابلاغی و ترتیبات مقرر در آخرین دستورالعمل‌ها حداکثر تا سقف ساعات مجاز اقدام کنند.
فوق برنامه‌ها چگونه خواهند بود؟
۳. ارائه دروس فوق برنامه، محتوای تکمیلی و کاپ سمپاد، مکمل و تقویتی در فضای مجازی در هر سه وضعیت با رعایت شرایط زیر مجاز است:
-همه دروس به میزان ساعات تعیین شده در جدول دروس و با رعایت مفاد این دستورالعمل به صورت حضوری یا غیر حضوری در برنامه هفتگی قرار گرفته باشد و تدریس شود.
- در صورتی که به دلیل ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در شرایط زرد کلاس‌ها به دو گروه تقسیم شده میزان هزینه دریافتی از دانش‌آموزان از زمان قبل از تقسیم کلاس بیشتر نشود.
- ساعت اجرای فوق برنامه در درون برنامه هفتگی دانش آموزان قرار نمی‌گیرد مگر آنکه بر اساس ضوابط و دستورالعمل‌های قبلی ورود آن درس به داخل برنامه هفتگی مجاز بوده و مانعی نداشته باشد.
- در صورت مجاز بودن برای ارائه آموزش این دسته از دروس در فضای مجازی با رضایت دانش‌آموز و خانواده وی انجام شود.
تبصره:مدارسی که بر اساس قوانین، ضوابط، اساسنامه تاسیس یا دستورالعمل‌های ابلاغی مجاز به ارائه فوق برنامه نبوده‌اند، نمی‌توانند با استناد به مفاد این دستورالعمل اقدام به ارائه کلاس فوق برنامه درسی و غیر درسی کنند.
- در صورتی که به هر دلیل تمام یا بخشی از ساعات تعیین شده جهت ارائه فوق برنامه و آموزش‌های مکمل و نظایر آن که مدرسه مجاز به ارائه آن بوده است در ضمن سال یا پایان سال تحصیلی ارائه نشود مدیر مدرسه موظف است هزینه دریافتی بابت آن را مسترد نموده و اسناد را در پرونده دانش آموز نگهداری کند.
برنامه آموزش و یادگیری در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش
در شرایط تغییر وضعیت از قرمز به زرد رعایت موارد زیر الزامی است
۱. مدیر هنرستان به منظور حفظ کیفیت فرایند یاددهی یادگیری در شرایط تغییر وضعیت قرمز به زرد، برنامه‌ریزی ساعت هفتگی را به گونه‌ای انجام دهد تا بین نوع ارائه آموزش به صورت حضوری و نیمه حضوری و حتی میزان ساعت ارائه آموزش در یک روز خلل و تداخلی صورت نپذیرد. این موضوع درس مشترک زمینه صنعت، دروس کارگاهی هشت ساعته، تخصصی کارگاهی هفت رشته خاص، شاخه فنی و حرفه‌ای و استاندارد آموزش و مهارت شاخه کاردانش مورد تاکید است.
۲. در شرایطی که آموزش و ارزشیابی دروس کارگاهی هنرجویان به صورت تراکمی ضرورت یابد، اولویت با پایه دوازدهم خواهد بود و در این صورت اداره آموزش و پرورش شهرستان، منطقه و ناحیه موظف است هماهنگی‌های لازم را انجام دهد.
۳. زمان اجرای درس کار آموزی کارورزی در شرایط تغییر وضعیت از قرمز به زرد با مصوبه شورای مدرسه و تایید شورای کارآموزی کارورزی شهرستان، منطقه و ناحیه می‌تواند از تابستان پایه یازدهم تا پایان دی ماه سال آینده (سال ۱۴۰۰) به صورت حضوری و تراکمی (تجمیعی) با رعایت پروتکل‌های بهداشتی انجام شود.
۴. روش‌های آموزش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی شاخه کاردانش و فنی و حرفه‌ای به طور خاص خلاصه در جدول زیر اعلام شده است:
در همه توافقات و قرارداد‌ها با ذینفعان ارائه کننده خدمات آموزشی و پشتیبانی در درون و برون هنرستان، دستگاه‌های متولی بخش غیر دولتی و خصوصی، جوار، وابسته و ... پیش‌بینی تغییر وضعیت و تبعات ناشی از آن وفق ضوابط قید و پذیرفته شود./ ایسنا