طرح بسیج آمریکایی در عراق؛ توطئه برای بقاء یا مقابله با حشدالشعبی؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ پس از اشغال شهر «موصل» واقع در استان نینوا عراق توسط تروریست‌های تکفیری داعش بود که «آیت‌الله سیستانی» مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق فتوای استراتژیکِ جهاد کفائی را صادر کرد. به دنبال صدور این فتوای به موقع و راهبردی، جوانان عراقی یکی پس از دیگری برای حضور در جبهه‌های نبرد علیه تروریسمِ تکفیری اعلام آمادگی کردند تا دوشادوش نیروهای امنیتی عراق ریشه تکفیری‌ها را بخشکانند. پس از تداوم این روند و پیوستن هزاران تَن از جوانان عراقی به جبهه‌های نبرد، سازمان «بسیج مردمی» در برابر تروریسم که متشکل از همین جوانان بود، شکل گرفت. رفته رفته با حمایت‌های دولت و نیروهای مسلح عراق، داوطلبان مردمی برای مبارزه با داعش سازماندهی شدند و در قالب گروهی تحت عنوان «حشدالشعبی» به فعالیت‌های خود در عرصه‌های نظامی و میدانی ادامه دادند.

آمریکایی‌ها در طول مدت زمان نبرد نیروهای عراقی با داعش بارها مواضع و مناطق محل تجمع حشدالشعبی را به صورت عامدانه هدف حملات هوایی قرار دادند و سپس مدعی شدند که حمله صورت‌گرفته اشتباهی بوده و در نهایت نیز عذرخواهی کردند! این فرایند مضحک بارها تکرار شد و طی آن صدها تَن از نیروهای حشدالشعبی از سال 2014 تا سال 2017 توسط آمریکایی‌ها به شهادت رسیدند. تلاش ایالات متحده اما برای سرکوب حشدالشعبی تنها به عرصه نظامی و میدانی محدود نمی‌شد، چراکه مقامات واشنگتن از تمامی ابزارهای سیاسی خود ازجمله اعمال فشار بر دولت بغداد برای کنار زدن حشدالشعبی، بهره‌برداری کردند تا جایی که دولت سابق به نخست‌وزیر «حیدر العبادی» در برهه‌ای مجبور به عدم استفاده از نیروهای حشدالشعبی در برخی عملیات‌های آزادسازی عراق شد. عملیات آزادسازی «الرمادی» در سال 2015 نمونه بارز این مسأله محسوب می‌شود که البته عدم حضور حشدالشعبی در آن موجب طولانی شدن هرچه بیشتر زمان این عملیات شد.

به نظر می‌رسد که با وجود گذشت بیش از یک سال از نابودی تروریست‌های تکفیری داعش در عراق و بازگشت ثبات به این کشور، آمریکایی‌ها همچنان در اندیشه عقده‌گشایی از عوامل برقراری این ثبات هستند و به همین دلیل، بازهم نوک پیکان حملات خود را به سمت حشدالشعبی نشانه رفته‌اند. درهمین راستا، کمیته امنیت و پارلمان عراق به تازگی از نقشه جدید ایالات متحده آمریکا علیه حشدالشعبی پرده برداشته است. این کمیته اعلام کرده است: «ایالات متحده آمریکا درحال حاضر تلاش می‌کند تا گروهی وابسته به خود را در محور غربی عراق به ویژه در صحرای غربی تشکیل دهد و از رهگذر این اقدام، حشدالشعبی را مورد هدف قرار داده است». این کمیته در ادامه تأکید کرده است که آمریکایی‌ها به دنبال تشکیل گروهی موسوم به «بسیج آمریکایی» یا «مزدوران غربی» در استان‌های واقع در غرب عراق هستند.

اهداف آمریکایی‌ها برای محقق ساختن طرح بسیج آمریکایی در عراق

1. ایجاد پل ارتباطی برای تکفیری‌ها

بدون شک یکی از مهمترین اهداف ایالات متحده آمریکا از تشکیل گروه موسوم به «بسیج آمریکایی» در محور غربی عراق و صحرای غربی که در مجاورت با سوریه قرار دارد، ایجاد پل ارتباطی برای تروریست‌های تکفیری در مرزهای مشترک سوریه و عراق است. مدت‌هاست که تمامی پل‌های ارتباطی تروریست‌های تکفیری در مرزهای سوریه و عراق توسط نیروهای مقاومت دو کشور با مشکل مواجه شده‌اند. می‌توان علت اصلی حصول این دستاورد را در نتیجه دیدار راهبردی و مهم «بشار اسد» رئیس‌جمهوری سوریه با «فالح الفیاض» مشاور امنیت ملی عراق در ماه دسامبر سال گذشته میلادی، جستجو کرد. در آن دیدار مقرر شد که نیروهای مقاومت سوری و عراقی در صورت لزوم، بدون نیاز به صدور مجوز توسط طرف مقابل، به تهدیداتِ تکفیری‌ها علیه خود در مرزهای مشترک، واکنش نشان دهند.

پس از این توافق استراتژیک عرصه بر تکفیری‌ها در مرزهای مشترک سوریه و عراق بیش از پیش تنگ‌تر شد و همکاری‌های نظامی مشترک دو کشور در مناطق مرزی، پل‌های ارتباطی تکفیری‌ها از سوریه به عراق و بالعکس را به کلی درهم ریخت. اکنون آمریکایی‌ها از رهگذر طرح «بسیج آمریکایی» یا «مزدوران غربی» به دنبال بازسازی پل‌های ارتباطی تخریب‌شده در مناطق مرزی هستند. آمریکایی‌ها قصد دارند این اقدام را از طریق سازماندهی بقایای عناصر داعش که هم‌اکنون تحت تعقیب نیروهای مقاومت سوری و عراقی هستند، انجام دهند. در واقع، یکی از نگرانی‌های اصلی و اساسی آمریکایی‌ها در مناطق مرزی، حضور نیروهای حشدالشعبی در این مناطق است؛ به ویژه اینکه این نیروها برای حضور در خاک سوریه درصورت درخواست رسمی دولت دمشق، اعلام آمادگی کرده‌اند. لذا واشنگتن تمام تلاش خود را به کار گرفته تا زمینه برای ورود احتمالی حشدالشعبی به خاک سوریه نیز فراهم شود.

2. ممانعت از تسلط حشدالشعبی بر صحرای غربی

استان‌های غربی عراق ازجمله استان «الانبار» از جمله مناطقی بودند که تروریست‌های تکفیری پس از متحمل شدن شکست، آنجا را به عنوان یکی از مقصدهای خود برای فرار برگزیدند. درحال حاضر عمده حضور اندک بقایای تکفیری‌ها در عراق در محور غربی این کشور به ویژه «صحرای غربی» واقع در استان الانبار که در مجاورت با سوریه نیز قرار دارد، بازمی‌گردد. به همین دلیل، نیروهای مسلح عراق، از سال گذشته مأموریت نظارت بر صحرای غربی و پاکسازی آن از لوث بقایای تکفیری‌ها را به حشدالشعبی داد. هم‌اکنون نیز با وجود گذشت یک سال از آغاز عملیات پاکسازی صحرای غربی از لوث تکفیری‌ها حشدالشعبی همچنان به این عملیات ادامه می‌دهد و در طول این مدت ضربات مهلکی را نیز بر پیکره تکفیری‌ها وارد آورده است؛ به گونه‌ای که آن‌ها تاکنون فرصت بازسازی صفوف درهم‌شکسته خود در محور غربی را پیدا نکرده‌اند.

برهمین اساس، ایالات متحده آمریکا تمایل ندارد صحرای غربی که هسته مهم تجمع بقایای تروریست‌ها به شمار می‌رود، از لوث آن‌ها پاکسازی شود. پاکسازی این محور از تکفیری‌های داعش تمامی برنامه‌های واشنگتن در عراق را برهم خواهد زد؛ به ویژه اینکه مقامات کاخ سفید از رهگذر بهانه بقای تروریسم در استان‌های غربی عراق به دنبال تثبیت حضور نظامی خود در این کشور هستند. درهمین ارتباط، «علی الغانمی» عضو کمیته امنیت و دفاع پارلمان عراق تصریح می‌کند: «آمریکایی‌ها نمی‌خواهند صحرای غربی از وجود تکفیری‌ها پاکسازی شود و به همین دلیل برای تشکیل یک سازمان جدید در محور غربی فعالیت می‌کنند». این نماینده پارلمان عراق همچنین می‌افزاید: «واقعیت آن است که واشنگتن از عدم ثبات در محور غربی عراق به عنوان بهانه‌ای برای تداوم حضور خود در این کشور استفاده می‌کند و بدیهی است که عدم حضور تروریست‌ها در این محور، این بهانه را از مقامات آمریکایی سلب می‌کند».

3. در تیررس قرار دادن مواضع حشدالشعبی

درحال حاضر ایالات متحده آمریکا حضور حشدالشعبی در محور غربی عراق را بزرگترین تهدید امنیتی برای خود در این محور قلمداد می‌کند؛ به ویژه اینکه اخیرا نیز سران و رهبران گروه‌های مقاومت در عراق اظهارات بسیار تندی را علیه ایالات متحده آمریکا و حضور نظامی آن در این کشور مطرح کرده‌اند. به عنوان نمونه «هادی العامری» دبیرکل سازمان «بدر» عراق در سخنانی تأکید کرده است: «اجازه تداوم حضور نظامیان آمریکایی در خاک عراق را نخواهیم داد. نیروهای آمریکایی بسیار ترسوتر از آن هستند که در عراق بمانند و تحرکاتی را صورت دهند». افزون براین، گردان‌های «حزب‌الله»، «عصائب اهل الحق» و همچنین گروه مقاومت اسلامی «نُجَباء» که جملگی از زیرمجموعه‌های حشدالشعبی هستند، برای ورود به هرگونه درگیری‌های نظامی احتمالی با نیروهای آمریکایی مستقر در عراق اعلام آمادگی کرده‌اند.

همین مسأله موجب شده است تا آمریکایی‌ها خود را در برابر یک تهدید امنیتی بزرگ در عراق ببینند و برای مواجهه با این خطر و تهدید احتمالی دست به کار شوند. تلاش واشنگتن برای ایجاد و تقویت یک گروه مزدور در محور غربی عراق با هدف در تیررس قرار دادن مواضع حشدالشعبی در این محور صورت می‌پذیرد تا بدین‌ترتیب در صورت انجام هرگونه عملیات نظامی این گروه علیه نیروهای آمریکایی، دست واشنگتن برای پاسخگویی خالی نباشد. آمریکایی‌ها از این طریق تلاش می‎‌کنند این پیام را به نیروهای حشدالشعبی مخابره کنند که برای رویارویی نظامی با آن‌ها آماده هستند؛ هرچند که بدون تردید این اقدام به اصطلاح پیشگیرانه ایالات متحده آمریکا نمی‌تواند تأثیری بر سیاست‌های مقاومت عراق درقبال اقدامات خصمانه واشنگتن در این کشور داشته باشد.

4. مقابله با قانون الزام خروج بیگانگان از عراق

از چند هفته گذشته تاکنون به ویژه پس از سفر توهین‌آمیز، شبانه و سرزده «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا به استان الانبار و بازدید از پایگاه آمریکایی «عین‌الاسد»، واشنگتن خود را در برابر یک عزم و اجماع داخلی در عراق برای بیرون راندن نیروهای آمریکایی از این کشور، دیده است. از یک سو، مردم عراق با برگزاری تظاهرات‌های گسترده خروج هرچه سریعتر نیروهای آمریکایی از خاک کشور خود را خواستار شده‌اند و در عین حال، گروه‌های مقاومت یکی پس از دیگری با صدور بیانیه‌هایی شدیداللحن بر لزوم خروج نظامیان بیگانه از کشورشان تأکید کرده‌اند. گروه‌های مقاومت عراقی حتی اعلام کرده‌اند که در صورت بقای نظامیان بیگانه در خاک عراق، به آن‌ها به عنوان اشغالگر و غاصب نگریسته و مواضع‌شان را هدف حملات نظامی قرار خواهند داد.

اما شدت تهدیدات علیه ایالات متحده آمریکا و حضور نظامی آن در خاک عراق به همین‌جا ختم نمی‌شود، چراکه فراکسیون‌های بزرگ پارلمانی نیز به این مسأله ورود کرده‌اند و هم‌اکنون رایزنی‌های فشرده‌ای را با یکدیگر جهت اجماع بر سَر یک طرح مشخص برای اخراج نظامیان بیگانه از خاک عراق، کلید زده‌اند. 2 فراکسیون اکثریت پارلمان عراق یعنی ائتلاف‌های «البناء» و «الاصلاح» صراحتا در بیانیه‌هایی جداگانه مخالفت خود با تداوم حضور نظامیان آمریکایی در خاک عراق را اعلام کرده‌اند. بسیاری از ائمه جمعه در عراق نیز حمایت‌های خود از تحرکات داخلی برای بیرون راندن آمریکایی‌ها از این کشور را اعلام کرده‌اند. در چنین شرایطی، ایالات متحده آمریکا تصمیم به ایجاد یک قدرت بازدارنده برای خود جهت مقابله با اقدامات احتمالی بغداد علیه واشنگتن در عراق، گرفته است و تشکیل گروه موسوم به بسیج آمریکایی یکی از مهمترین گزینه‌های واشنگتن در این عرصه محسوب می‌شود. آمریکایی‌ها گمان می‌کنند که با ایجاد و تقویت‌ سازمان‌های تروریستی در محور غربی عراق می‌توانند جهت بقای هرچه بیشتر در این کشور، برای خود زمان خریداری کنند.

5. تلاش برای ایجاد جنگ نیابتی

پر واضح است که اقدامات ایالات متحده آمریکا برای به انزوا کشاندن حشدالشعبی در عراق، تاکنون محکوم به شکست بوده است. این مسأله نه امروز که حدود دو سال پیش تقریبا در عرصه عمل اثبات شد؛ زمانی که نمایندگان پارلمان عراق به دنبال تلاش‌های مذبوحانه ایالات متحده آمریکا علیه حشدالشعبی با تصویب قانونی، آن را به عنوان یک نهاد نظامی رسمی و زیرمجموعه نیروهای مسلح به رسمیت شناختند. با استناد به همین مصوبه رسمی پارلمان عراق، اکنون حشدالشعبی جزئی از ساختار رسمی نیروهای مسلح عراق محسوب می‌شود و این بدان معناست که هرگونه تعرض به این گروه به مثابه تعرض به نیروهای مسلح عراق محسوب می‌شود. آمریکایی‌ها خود به خوبی می‌دانند از آنجایی که حشدالشعبی جزئی جدایی‌ناپذیر از بدنه نیروهای نظامی عراق است، نمی‌توانند بی‌محابا به مواجهه و رویارویی مستقیم با آن مبادرت ورزند. درست به همین دلیل است که به دنبال تشکیل نیروهای مزدور در محور غربی عراق هستند تا این نیروها به نیابت از واشنگتن وارد نبرد احتمالی با حشدالشعبی بشوند؛ حربه‌ای که البته با حمایت‌های دولت، ملت و پارلمان عراق از حشدالشعبی و اهتمام ویژه مرجعیت به این گروه، با درهای بسته مواجه خواهد شد.