آغاز شمارش معکوس برای رسوایی دونالد ترامپ

به گزارش راهبرد معاصر؛ انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا با اتهام دخالت روسیه برای تأثیر گذاشتن بر سیاست آمریکا همراه بود. این اتهام تا حدی پیش رفت که شائبه تبانی کارزار انتخاباتی ترامپ با دولت روسیه هم مطرح شد. آیا چنین اتهامی بر پایه حقیقت است؟ بازرس مولر، مردی که بیش از دو دهه مدیر اداره تحقیقات فدرال آمریکا بوده، قرار است پاسخ این سؤال را بیابد. تحقیقات بازرس ویژه آمریکا درباره پرونده دخالت روسیه در کارزار انتخاباتی این کشور و نقش احتمالی دونالد ترامپ در تماس با مقامات روسیه به پایان خود نزدیک شده است. پرونده مربوط به تماس‌های تیم انتخاباتی دونالد ترامپ با مقامات روسیه و همچنین "پروژه مسکو" ظرف دو سالی که از زمامداری دونالد ترامپ می‌گذرد، یکی از موضوعات داغ سیاست داخلی آمریکا بوده است.

احتمال کنار رفتن دونالد ترامپ از ریاست جمهوری امریکا پیش از پایان دوره ریاست جمهوری وی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که احتمال دارد در ماه‌های آینده محافل سیاسی جهان را به خود مشغول کند. رابرت مولر بازرس ویژه تحقیقات درباره ارتباط کمپین انتخاباتی ترامپ با روسیه قرار است به زودی گزارش نهایی خود را منتشر کند و پس از آن مطمئناً طی چندین ماه شاهد تحولاتی همچون تحقیقات کنگره، صدور احضاریه‌ها، چالش‌ها در دادگاه، کشمکش‌های حزبی، افشاگری‌های رسانه‌ای و طرح تئوری‌های توطئه بیشتر از فرط استیصال از جانب دونالد ترامپ خواهیم بود. در کنار همه این اتفاقات، پرسش‌هایی جدی مطرح می‌شوند: آیا ترامپ از سوی مجلس نمایندگان استیضاح خواهد شد؟ آیا او از سوی سنا محکوم شناخته خواهد شد؟ آیا او همچون ریچارد نیکسون استعفا خواهد داد؟

در سال‌های دهه ۱۹۷۰ رسوایی واترگیت منجر به استعفای ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهوری وقت شد. داستان واترگیت به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری نیکسون بازمی‌گردد، در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری در دفتر کمیته ملی حزب دموکرات در طبقه ششم ساختمان هتل واترگیت شهر واشنگتن دی سی، دستگاه شنود کار گذاشته شده بود، تحقیقات گسترده بازرس ویژه وقت نشان داد که کمیته انتخاباتی رئیس‌جمهوری (ریچارد نیکسون) در این جریان دست داشته است. نیکسون هر دخالتی را انکار کرد اما در نهایت ۶۹ نفر در جریان تحقیقات متهم شدند که ۴۸ نفر از آنها در جریان دادگاه یا اتهام خود را پذیرفتند و یا مقصر شناخته شدند. استیضاح در پیش روی نیکسون بود، اما او ترجیح داد که استعفا دهد و از مقام خود کنار رود.

دونالد ترامپ، چهل و پنجمین رئیس‌جمهوری آمریکا و پیروز انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ همواره هرگونه تبانی کارزارش با روسیه را تکذیب می‌کند و در واقع انگشت اتهام تبانی را به سوی رقیب دموکرات نشانه می‌رود، او به طور مکرر به تحقیقات بازرس مولر حمله کرده و آن را “شکار جادوگر” و امری بی‌نتیجه و موهوم توصیف کرده است، ترامپ همچنین استدلال می‌کند که این تحقیقات بسیار پرهزینه و طولانی بوده و فایده‌ای ندارد.

اما بازرس مولر کیست؟ رابرت سوان مولر سوم، بازرس ویژه تحقیقات دخالت روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا است. مولر ۷۴ سال دارد و طی سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۳ به عنوان ششمین مدیر اداره تحقیقات فدرال آمریکا (اف بی آی) خدمت کرده است. رابرت مولر دانش‌آموخته دانشگاه‌های پرینستون و نیویورک است. او طی دوران جنگ ویتنام به عنوان افسر تفنگدار دریایی خدمت و برای خدماتش مدال ستاره برنز و قلب بنفش را دریافت کرد. او همچنین دانش‌آموخته حقوق از دانشگاه ویرجینیا است. رابرت مولر جمهوری‌خواه است و در دولت‌های جورج بوش پدر، بیل کلینتون، جورج دبلیو بوش و باراک اوباما خدمت کرده است. رابرت مولر از زمان پایان خدمتش در اف بی آی، تا ماه مه سال ۲۰۱۷ و آغاز تحقیقات پرونده دخالت روسیه در انتخابات آمریکا، در یک شرکت حقوقی در پایتخت آمریکا شریک و مشغول به کار بود.

دخالت روسیه در انتخابات آمریکا

حملات دولتی روسیه به انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا شامل دخالت سایبری، دزدی اطلاعات، تلاش در محیط آنلاین برای نفوذ و تأثیرگذاری بر افکار عمومی از طریق آژانس‌های تحقیقات اینترنتی و آگهی و فعالیت هکرها می‌شود. تحقیقات مولر بر این نکته تمرکز دارد که آیا فعالیت‌های روسیه با هماهنگی دولت و مقام‌های روسی و تیم کارزار ترامپ صورت گرفته است یا نه. رابرت مولر دیدار افراد مرتبط با کارزار ترامپ با افراد مرتبط با روسیه را در سال ۲۰۱۶ بررسی می‌کند و یکی از این دیدارها ماه ژوئن در برج ترامپ در نیویورک صورت گرفته است. تحقیقات روزنامه‌نگاران نشان می‌دهد که دست‌کم ۱۴ دستیار ترامپ در جریان کارزار و در دوره انتقال با روسیه تماس‌هایی داشته‌اند از کارتر پیج دستیار سیاست خارجی گرفته تا جف سشنز که بعدها وزیر دادگستری شد. مایکل فلین، مشاور ارشد امنیت ملی و جورج پاپادوپولوس، دستیار سیاست خارجی اتهامات خود مربوط به تماس با روسیه در دوران کارزار و دوره انتقال را پذیرفتند. مایکل کوهن و مایکل فلین با مولر در حال همکاری هستند. داستان انتصاب رابرت مولر از آنجا آغاز شد که ترامپ جیمز کومی، مدیر وقت اف بی آی (اداره تحقیقات فدرال آمریکا) را اخراج کرد. اخراج مولر این نگرانی را ایجاد کرد که شاید این اخراج تلاشی برای ممانعت از تحقیق در مورد روسیه باشد. هرچند ثابت کردن اتهام جلوگیری از اجرای عدالت چندان آسان نیست و نیاز به شواهد و مدارک بسیاری دارد. حتی اگر رابرت مولر به این نتیجه برسد که این اتهام قابل طرح است و شواهد کافی برای ایجاد چنین پرونده‌ای در دست است معمولاً چنین پرونده‌ای در دادگاه علیه رئیس‌جمهوری اقامه نمی‌شود، بلکه احتمالاً باید چنین شواهدی به کنگره تقدیم شود تا مسئله احتمال استیضاح و قابلیت طرح پرونده استیضاح در کنگره بررسی شود.

اما در حال حاضر موضوع دیگری وجود دارد که بسیار حساس و مهم است و آن حاضر شدن مایکل کوهن، وکیل پیشین ترامپ در برابر کنگره و شهادت اوست. دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان خود را آماده یک نبرد سیاسی بی‌سابقه می‌کنند. مخالفان ترامپ با خوشحالی منتظرند که اظهارات کوهن و مولر ترامپ را زیر فشار قرار دهند. اما موافقان ترامپ امیدوارند که رئیس‌جمهوری از این نبرد سربلند بیرون بیاید. آنان تلاش می‌کنند کوهن را دروغگو بنامند. و آنان همچنین انتظار دارند که مولر یک‌بار برای همیشه ترامپ را در رابطه با مسکو بی‌گناه اعلام کند.‌

اما اهمیت شهادت کوهن در چیست؟

از آنجا که مایکل کوهن سال‌ها در حلقه نزدیکان ترامپ بوده، در این ماجرا شاهدی مهم به شمار می‌رود. به همین دلیل او از سه‌شنبه ۷ اسفند تا روز پنجشنبه ۹ اسفند باید به پرسش‌های سه کمیسیون کنگره پاسخ دهد. جنجالی‌ترین نشست روز چهارشنبه در برابر "کمیسیون نظارت بر قوه مجریه" برگزار خواهد شد. البته به گفته وزارت دادگستری آمریکا در این نشست علنی کوهن اجازه ندارد درباره اطلاعات احتمالی خود در رابطه با تحقیقات رابرت مولر با روسیه سخن بگوید، زیرا این اطلاعات همچنان محرمانه تلقی می‌شوند. با این همه شرکت کوهن در این نشست کماکان جنجالی خواهد بود، زیرا در آن موضوع بر سر تأمین مالی غیرقانونی کارزار انتخاباتی، تخلفات احتمالی شرکت‌های ترامپ و حق‌السکوتی دور می‌زند که کوهن به معشوقه احتمالی ترامپ به نام خانم استورمی دانیلز، ستاره فیلم‌های پورن پرداخته است. کوهن در این رابطه، رئیس پیشین خود ترامپ را در جریان تحقیقات دادستانی نیویورک متهم کرده است. افزون بر آن باید این ماجرا هم روشن شود که آیا ترامپ تلاش کرده کوهن را زیر فشار قرار دهد تا در نخستین حضور خود در کنگره در سال گذشته شهادت دروغ بدهد؟

مولر درباره ترامپ چه می‌داند؟

بدواً قرار بود گزارش نهایی رابرت مولر، بازرس ویژه در مناسبات میان ترامپ با روسیه نیز در این هفته آماده شود. اما این گزارش احتمالاً اوایل ماه مارس، یعنی هفته آینده منتشر خواهد شد. اختلاف بزرگی میان شهادت کوهن در برابر کنگره و گزارش مولر وجود دارد: در حالی که باورمندی به اظهارات کوهن به دلیل تناقض‌گویی‌های او در گذشته به نوعی بدبینی نسبت به او در میان افکار عمومی انجامیده، مولر می‌تواند در گزارش خود فکت‌های محکمی ارائه کند. رئیس پیشین پلیس فدرال آمریکا "اف‌بی‌آی"، در جریان تحقیقات خود درباره دخالت احتمالی روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، ده‌ها اعلام جرم علیه هکرهای روس و نیز پاول منفورت، مدیر کارزار انتخاباتی پیشین ترامپ مطرح کرد. مولر می‌تواند در گزارش خود شخص رئیس‌جمهوری را نیز به قانون‌شکنی متهم کند. اگر این اتفاق بیفتد می‌تواند به گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر روند برکناری ترامپ از مقام خود توسط اکثریت دموکرات مجلس نمایندگان را به جریان اندازد. یا اینکه مولر نمی‌تواند مدرکی برای قانون‌شکنی ترامپ ارائه دهد و بدین ترتیب ترامپ بی‌گناه اعلام خواهد شد.

گزارش مولر چگونه منتشر خواهد شد؟

طبعاً در حال حاضر جز رابرت مولر و تیم او هیچ‌کس نمی‌داند در گزارش او چه نوشته شده است. بنابراین مهم‌ترین پرسش در حال حاضر این است که این سند چگونه و چه وقت منتشر خواهد شد. طبق اساسنامه مولر باید نخست گزارش خود را به وزیر دادگستری ارائه دهد. وزیر دادگستری از چند روز پیش ویلیام بار است که ترامپ او را منصوب کرده و به‌طور سنتی جزو جمهوری‌خواهان است و در اوایل دهه ۹۰ میلادی وزیر دادگستری جرج بوش پدر بود. ویلیام بار می‌تواند شخصاً تصمیم بگیرد که چه روالی در پیش خواهد گرفت. او می‌تواند گزارش را به‌طور کامل منتشر کند یا آن را برای کارشناسی در اختیار کنگره قرار دهد. اما او این اختیار را هم دارد که با شگردهای قضایی بخش‌هایی از آن را منتشر نکند. اما او در هر حال موظف است خلاصه‌ای از آن را در اختیار کنگره قرار دهد.

آیا ترامپ استیضاح خواهد شد؟

با مطرح شدن ادعاهای تازه علیه دونالد ترامپ بار دیگر موضوع استیضاح آقای ترامپ بر سر زبان‌ها افتاده است. حقوقدان‌ها می‌گویند که پیگرد قضایی آقای ترامپ در زمان ریاست جمهوری او امکان‌پذیر نیست و تنها راه برکناری او از این مقام استیضاح او است. اما آیا چنین کاری امکان‌پذیر است؟ کدام روسای جمهور آمریکا تا کنون استیضاح شده‌اند و نتیجه آن چه بوده؟ جواب این سؤال‌ها ممکن است غیرمنتظره باشد. در شرایط فعلی استیضاح به معنای وارد کردن اتهاماتی از سوی کنگره آمریکا است که می‌تواند مقدمه‌ای برای محاکمه رئیس‌جمهور باشد. قانون پیش‌بینی کرده که رئیس‌جمهوری، معاون رئیس‌جمهوری و مقامات کشوری ایالات‌متحده را می‌توان پس از استیضاح به خاطر خیانت به کشور، رشوه‌خواری و سایر جرائم و ... و محکومیت به خاطر این جرائم از سمت‌هایشان برکنار کرد.

روند استیضاح باید از مجلس نمایندگان شروع شود و به جریان افتادن آن به رأی اکثریت نمایندگان (نصف به علاوه یک) نیاز دارد. در صورت کسب این رأی، محاکمه در سنا برگزار خواهد شد. در این مرحله رأی دوسوم نمایندگان سنا برای برکناری رئیس‌جمهور لازم است. در تاریخ ایالات‌متحده آمریکا هرگز چنین اتفاقی نیفتاده است.

آیا امکان استیضاح دونالد ترامپ وجود دارد؟

روی کاغذ، بله. می‌توان او را به نقض سوگند ریاست‌جمهوری‌اش برای "حفظ، حمایت و دفاع" از قانون اساسی آمریکا متهم کرد. اما در عمل بسیار بعید است که چنین اتفاقی بیفتد. آنتونی زورکر، گزارشگر بی‌بی‌سی در آمریکای شمالی می‌گوید اگر مجلس نمایندگان دست دموکرات‌ها بود، الان طرح استیضاح دونالد ترامپ در حال آماده شدن بود. اما واقعیت این است که مجلس نمایندگان دست دموکرات‌ها نیست و جمهوری‌خواهان کنترل هر دو مجلس نمایندگان و سنا را بر عهده دارند. اکثریت قابل توجه جمهوری‌خواهان همچنان به دونالد ترامپ وفادار هستند و میزان محبوبیت او در نظرسنجی‌ها تکانی نخورده است. البته که استثناهای قابل توجهی هم وجود دارد، مثل سناتور جان مک‌کین که رسوایی‌های مرتبط با ترامپ را به رسوایی واترگیت در زمان ریچارد نیکسون تشبیه کرده است.

به هر حال باید تا پایان شهادت کوهن و اعلام نتایج گزارش بازرس مولر منتظر ماند. اینکه استیضاحی علیه ترامپ کلید خواهد خورد یا خیر پیوندهای محکمی هم با نتایج تحقیقات «رابرت مولر» درباره تبانی ادعایی ترامپ با روسیه در انتخابات 2016 دارد. در صورتی که گزارش مولر، ترامپ را تبرئه کند حرف زدن از استیضاح احتمالاً فراتر از تهدید نخواهد رفت. در صورتی که نتیجه این تحقیق ترامپ را تبرئه نکند، دموکرات‌ها به طور جدی استیضاح را بررسی خواهند کرد. اینکه جمهوری‌خواهان تا چه اندازه با آنها همراه شوند قطعاً به محتوای گزارش مولر بستگی زیادی خواهد داشت.