6 محور اصلی سخنان رئیس‌جمهور در سازمان‌ملل

به گزارش "راهبرد معاصر"؛ نطق های سالانه روسای جمهور و رهبران کشورهای مختلف در سازمان ملل به دلایل گوناگون از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ابن سخنان از نگاه رسانه ها و مقامات کشورهای مختلف به مثابه خطی مشی و راهبرد هر کشور در قبال پدیده های جهانی است. امسال نیز حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان در این نشست حاضر شد و پشت تریبون قرار گرفت. این در حالیست که 3ساعت پیش از سخنرانی روحانی، این دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا بود که پشت تریبون رفت. اظهارات ترامپ را می توان یکی از مفتضح ترین نطق های روسای جمهور امریکا طی دودهه اخیر ارزیابی کرد، اظهاراتی که حتی در مقطعی خنده حضار را نیز به دنبال داشت و در امری بی سابقه یک رئیس جمهور در سازمان ملل مورد مضحکه قرار گرفت. آنجا که گفت: «دستاوردهای دولت من در دو سال گذشته بیشتر از هر رئیس جمهور آمریکا بود!»

ترامپ منهای رونمایی مجدد از خودشیفتگی خویش، به متحدان خود از جمله آلمان و نقد نزدیکی اقتصاد این کشور به روسیه تاختو حتی به سازمان های بین المللی نیز رحم نکرد تا روشن شود ترامپ بیش از انکه گفته می شود، غیرقابل پیش بینی و غیرقابل اعتماد است. تکرار اتهامات واهی علیه جمهوری اسلامی و به کارگیری واژه مجعول به جای خلیج فارس نیز بخشی دیگر از اظهارات سخیف ترامپ بود.

جدال آمریکا با ایران بر سر دستیابی به زیاده خواهی های یانکی ها و تلاش جمهوری اسلامی برای به تحرک واداشتن طرف های دیگر برجام در جهت بی ثمر کردن اقدامات آمریکایی ها در زمانی به نقطه اوج خود رسیده که روسای جمهور هر دو کشور از حیث گزاره های مطرح شده در اظهارات شان در نطق سالانه خود در سازمان ملل به نوعی رکورددار شدند. ترامپ یکی از مسخره آمیزترین روزهای آمریکایی ها را در سازمان ملل را رقم زد و روحانی نیز توانست در این بازه زمانی حساس و در  قامت یک رئیس جمهور سیاست های جمهوری اسلامی را به بهترین شکل  برای مخاطبین جهانی تبیین نماید. حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران، این بار و در مقایسه با نطق های سالیان گذشته، محورهای متنوع تر و جامع تری ارائه کرد و تا حدود زیادی توانست تایید چهره های منتسب به جریان های سیاسی داخل کشور و حتی مقامات بین المللی را به خود جلب کند. در این مطلب قصد داریم سخنان رئیس جمهوری اسلامی ایران را در 6محور مورد ارزیابی قرار دهیم.

لزوم پایبندی به تعهدات و قوانین بین المللی

روحانی در نطق سالانه خود، در حالی به انتقاد از ایالات متحده ناظر به خروج یک طرفه و غیرقانونی از برجام پرداخت، که حمله ترامپ به سازمان های بین المللی و هم پیمانان آمریکا، دست رئیس جمهور را برای اثرگذاری سخنانش بر مخاطب بازتر گذاشت.

رئیس جمهور تاکید کرد: « رویکرد جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاست خارجی همواره مبتنی بر چندجانبه گرائی و پایبندی به اصول شناخته شده حقوق بین‌الملل بوده است. احترام ما به معاهده عدمِ اشاعه، و مذاکرات سخت و طولانی ما با گروه ۱+۵ که منجر به توافق برجام شد، نمونه بارزی از این رویکرد است.دولت آمریکا در حالی‌که برخلاف قواعد و حقوق بین‌الملل، از یک توافق چندجانبۀ مصّوب شورای امنیت خارج شده، جمهوری اسلامی ایران را به گفت‌و‌گوی دوجانبه می‌خواند. ️خرسندیم که جامعه بین‌المللی، خروج یک‌جانبه و غیرقانونیِ دولت آمریکا از برجام را برنتافت و در برابر آن موضعی قاطع اتخاذ کرد. سازمان ملل متحد نباید اجازه دهد که مصوباتش، گروگانِ بازی‌های انتخاباتی و تبلیغاتی برخی از اعضا گردد. » روحانی همچنین بر لزوم حمایت کشورها و سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای از برجام تاکید کرد و افزود: «ایران تا به امروز به کلیه تعهدات خود پایبند بوده است.»

تاکید بر مشی مستبدانه آمریکا

قریب به 40سال است سیاست های ایالات متحده به شکل رسمی مردم ایران را هدف قرار داده، از تحریم داروهای ضروری تا تلاش برای ضربه زدن به اقتصاد ملی. برهمین اساس حسن روحانی به تشریح سیاست های خصمانه آمریکا علیه ایران پرداخت. او ضمن تاکید بر سیاست های ددمنشانه آمریکایی ها علیه ملت ایران آن را غلط تفسیر کرد و گفت: «سیاست آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران از ابتدا غلط بوده و رویکرد لجاجت در مقابل خواستِ مردم ایران، که در انتخابات‌های متعدد بروز و ظهور یافته، یقیناً محکوم به شکست است. ایران با قدمت تاریخی و تمدنی و فرهنگیِ غنی و با جایگاه مهم ژئوپولیتیک خود، واقعیتی غیرقابل انکار است. بدون شک، سیاست مشارکت با ایران، آثار مبارکی برای ملت‌ها در بر داشته، که یک نمونه آن همکاری ایران با کشورهای دوست در مبارزه با تروریسم است. درک ایالات متحده آمریکا از روابط بین‌الملل، اقتدارگرایانه است. آمریکا فکر می‌کند چون زور دارد حق هم دارد. درک آن‌ها از قدرت، نه اقتدارِ مشروع و قانونی، که زورگویی است. هیچ دولت و ملتی را نمی‌توان به زور به پایِ میز مذاکره آورد و اگر چنین شود آنچه انباشت می‌شود، خوشه‌های خشم ملت‌هاست که نصیب زورگویان خواهد شد.»

نگاه جمهوری اسلامی به گفت و گو با آمریکا

پس از تبیین دشمنی آمریکا با ملت ایران شفاف سازی برای افکارعمومی جهانی پیرامون عدم پاسخ مثبت جمهوری اسلامی به دعوت مذاکره از سوی آمریکایی ها به یکی از اهداف رئیس جمهور در نطق سالانه بدل شد. ترامپ با هدف انزوای ایران و ایجاد پوششی برای هجمه های صورت گرفته از سوی جامعه بین المللی علیه این کشور به دلیل خروج یکجانبه و غیرقانونی از برجام قصد داشت با ارائه پیشنهاد مذاکره به ایران به ترمیم چهره دولت خود مبادرت ورزد که با ارائه دلایل متقن از سوی روحانی اینک توپ در زمین آمریکایی هاست.

یکی از سرفصل های مورد اشاره در رسانه ها که پای تحلیلگران و کارشناسان را نیز به این موضوع باز کرد، طرح گفت و گوی ایران با آمریکا در نشست سازمان ملل بود. رهبرمعظم انقلاب پیشتر گفت و گو با آمریکا و خصوصا دولت ترامپ را ممنوع اعلام کرده بود. این درحالی بود که ترامپ درخواست مذاکره با روحانی را مستقیم و غیرمستقیم مطرح کرد و حتی پمپئو از علاقه رئیس جمهور امریکا برای گفت و گو با رهبرمعظم انقلاب خبر داد. عدم پاسخ مثبت جمهوری اسلامی، روزنه های امید یانکی ها برای مذاکره با ایران را بست و همین عامل زمینه توئیت ترامپ را فراهم کرد. او از عدم مذاکره با ایران در این مقطع زمانی خبر داد و در عین حال روحانی را مردی دوست داشتنی خواند و از شکل گیری ملاقات در آینده نزدیک خبر داد.

روحانی نیز در گفت و گو با سی ان ان در پاسخ به این ابراز علاقه ترامپ در پاسخ به کریستین امانپور مجری این شبکه گفت: به جای حرف، صداقت و جدیت لازم است. او دو سال پیگیر دیدار است. این ملاقات باید زمانی انجام شود که واقعا به نفع دو ملت و دو کشور باشد.

با این حال روحانی در صحن علنی سازمان ملل نیز به این موضوع پرداخت: « این دولت برخلاف قواعد و حقوق بین‌الملل، از یک توافق چندجانبه مصّوب شورای امنیت خارج شده و جمهوری اسلامی ایران را به گفت‌ و‌گوی دوجانبه می‌خواند. دولتی که هنوز به دولت بودن خود آگاه نیست دولتی که به مشورت نخبگان، بها نمی‌دهد؛ از ایران می‌خواهد با او گفت‌ وگو کند. هر گونه گفت‌ وگویی باید در تداوم برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت باشد. ارتجاعِ بزرگ‌تر، آن‌که دولت آمریکا پنهان نمی‌کند که در پی براندازی همان دولتی است که خواستار گفت ‌وگو با آن است! هیچ دولت و ملتی را نمی‌توان به زور به پایِ میز مذاکره آورد. معتقدیم که در نهایت، راه بهتری جز گفت ‌وگو وجود ندارد، اما گفت ‌وگو، دوسویه و بر اساس برابری، عدالت و منزلت انسان‌ها و بر مبنای قواعد و حقوق بین‌الملل است. دعوت می‌کنیم که به میز مذاکره‌ای که آن را برهم زدید، بازگردید. برای گفت ‌و‌گو نیازی به گرفتن عکس‌های دونفره نیست»

بحران در غرب آسیا

روحانی در ادامه سخنان خود به تشریح وضعیت امروز غرب آسیا پرداخت و آن را در سه بخش تبیین کرد. او در خصوص بحران سوریه و دلایل حضور مستشاری ایران در این کشور گفت: « حضور مشاورین نظامی ما در سوریه، به‌درخواست دولت سوریه انجام شده و منطبق بر حقوق بین‌الملل، و برای مبارزه با تروریزم است. ایران، روسیه و ترکیه در همکاری با دولت سوریه و طرف‌های سوری موفق شده‌اند در قالب فرایند آستانه، که اوایل ماه جاری میلادی، سومین اجلاس سرانِ آن، در تهران برگزار شد، نقش مؤثری در کاهش تنش در سوریه ایفا کرده و در آخرین اقدام مشترک، از درگیری و خونریزی در منطقه ادلَب جلوگیری کنند.»

رئیس جمهور همچنین به تجاوزات وحشیانه علیه مردم یمن طی سه سال گذشته نیز اشاره کرد و آن را مصداق بارز جنایت علیه بشریت نامید:« طی بیش از سه سال گذشته، شاهد وضعیت وخیم انسانی در یمن هستیم که منجر به تخریبِ زیرساخت‌ها، کشتار و مجروح شدن صدها هزار نفر از مردم بیگناه و آوارگی میلیون‌ها نفر و وقوع قحطی و بیماری‌های مزمن شده است. این اقدامات غیرانسانی، مصداق بارز جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی است. بحران یمن صرفاً از طریق گفت‌وگوی‌های یمنی ــ یمنی و بدون مداخله خارجی، قابل حل است، و در این راستا، آماده هر نوع کمک هستیم.»

روحانی در سومین بخش نیز بحران فلسطین را به عنوان اصلی ترین بحران در غرب آسیا نامید و تاکید کرد: « اصلی‌ترین بحران خاورمیانه، بی‌تردید مسأله فلسطین است. گذشت زمان نباید و نمی‌تواند موجب توجیه اشغالگری باشد. جنایات بی‌شمار رژیم اسرائیل علیه فلسطینی‌ها بدون کمک‌های مادی و تسلیحاتی و سیاسی ایالات متحده، امکان‌پذیر نبوده است. اسراییل با داشتن زرادخانه هسته‌ای و تهدید صریح دیگران به نابودی با سلاح هسته‌ای، بزرگترین خطر برای صلح و ثبات منطقه و جهان است.اقدام زشت دولت آمریکا در انتقال سفارت این کشور به بیت المقدس و تصویب قانون نژادپرستانه «دولت یهود» در اسرائیل، ناقض موازین بین‌المللی بوده و مصداق بارز آپارتاید است.»

لزوم مبارزه جهانی علیه تروریسم

اقدام تروریستی پیاده نظام محور غربی – عبری – عبری علیه مردم ایران که با حمله به مردم بیگناه در اهواز رخ داد نیز در بخشی از صحبت های روحانی جای گرفت:«مردم ما امروز عزادار شهادت ده‌ها انسان بی‌گناه‌اند که روز شنبه توسط تروریست‌هایی به‌خاک و خون کشیده شدند که با کمال وقاحت از برخی پایتخت‌های غربی و در مصاحبه با رسانه‌هایی که در غرب با دلارهای نفتی اداره می‌شوندمسئولیت این وحشیگری را پذیرفتند.»

رئیس جمهور در ادامه و پس از رونمایی از آخرین اقدام تروریستی علیه ملت ایران، به تشریح سیاست های خصمانه گروه های تروریستی علیه ملت ایران پرداخت و گفت: «ما در ایران تمامی اقدامات تروریستی را بدون ملاحظه محکوم کرده و می‌کنیم. ما از بیانیه محکم شورای امنیت ملل متحد در این زمینه استقبال می‌کنیم. ولی چرا رؤسای سازمان‌های تروریستی من‌جمله سازمانی که مسئولیت رسمی عملیات شنبه را به‌عهده گرفت در کشورهای غربی فعالیت می‌کنند و برنامه رسمی برای جمع‌آوری پول می‌گذارند؟ آیا این اقدامات مغایر مقررات بین‌المللی نیست؟»

روحانی همچنین بی تفاوتی جامعه جهانی به حمایت های صورت گرفته علیه برخی کشورهای منطقه علیه تروریست ها را مرود انتقاد قرار داد و افزود:«چرا هیچ‌یک از ‌کشورهای تأمین‌کننده مالی گروه‌های تروریستی ضد مردم ایران که سابقه تأمین مالی و تسلیحاتی داعش و النصره و القاعده را نیز دارند نه‌تنها مورد مؤاخذه قرار نمی‌گیرند بلکه تشویق و تسلیح هم می‌شوند؟ برای اینکه دنیا ادعای مبارزه با تروریزم را جدی بگیرد، نیازمند یک اقدام مشترک جهانی برای برخورد جدی با این پدیده شوم بدون توجه به عاملین و قربانیان آن هستیم.»

تبیین راهبرد منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی

رئیس جمهور در ششمین نطق سالانه خود به تبیین سازنده سیاست های منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی نیز پرداخت. «_{گسترش روابط با همسایگان و ایجاد منطقه امن‌تر و توسعه‌یافته‌تر، از اولویت‌های اصلی سیاست خارجی ایران است.} رویکرد جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاست خارجی همواره مبتنی بر چندجانبه‌گرایی و پایبندی به اصول شناخته‌شده حقوق بین‌الملل بوده است. احترام ما به معاهده عدمِ اشاعه، و مذاکرات سخت و طولانی ما با گروه 1+5 که منجر به توافق برجام شد، نمونه بارزی از این رویکرد است.»

اما تاکید بر صلح طلبی جمهوری اسلامی شاه بیت سخنان روحانی در این بخش بود: « ایران نگاهی صلح‌طلبانه به مسائل سیاسی و بین‌المللی داشته و بنای جنگ با هیچ کشوری را نداشته و ندارد. ایران نیازی به امپراتوری ندارد. ایران نه بر اساس سیاست که در فرهنگ و تمدن خود یک امپراتوری است. ایران حلقه وصل شرق به غرب بوده است و خواهد بود؛ دیدبانی هوشیار برای جهانی عاری از خشونت. جمهوری اسلامی ایران همان دولتی است که قبل از همه جهان، ماهیت فاشیستیِ رژیمِ بعثی را شناخت و در برابر تجاوز آن مردانه جنگید. ما با حزب بعث می‌جنگیدیم قبل از آن که کویت اشغال شود. جمهوری اسلامی ایران همان دولتی است که در خط مقدم مبارزه با طالبان بود و در نبرد با تروریسم طالبان، شهید داد. ما با القاعده و طالبان می‌جنگیدیم قبل از آنکه به نیویورک حمله شود. جمهوری اسلامی ایران همان دولتی است که با داعش جنگید و آن را تصویری مجعول از اسلام‌گرایی نشان داد. ما با داعش می‌جنگیدیم قبل از آن که در پاریس و لندن و بروکسل، عملیات کنند.»

اما سخنان روحانی به بهترین شکل ممکن به اتمام رسید. او از همگان خواست تا چشم خود را به روی حقایق در مورد جمهوری اسلامی بگشایند. حقایقی که رسانه های غربی مجدانه در صدد کتمان آن هستند: «واقعیات تاریخی درباره ایران را بپذیرید. از تحریم دست بردارید و به تکفیر پایان دهید. جهان، دوستی بهتر از ایران نخواهد داشت، اگر صلح، آرمان شماست.»