احتمال نابسامانی در خاندان آل سعود

به گزارش راهبرد معاصر پس از گذشت چند روز از اعلام موجودیت حزب معارض «التجمع الوطنی» در خارج از عربستان سعودی، روزنامه انگلیسی «دیلی تلگراف»، امروز (چهارشنبه)، در گزارشی از نگرانی‌‌ها از احتمال بروز نابسامانی در خانواده آل سعود در پی تشکیل این حزب خبر داد.

به گزارش روزنامه فرامنطقه‌ای «القدس العربی»، روزنامه دیلی تلگراف با «جسور» خواندن حزب التجمع الوطنی در گزارشی به قلم «جیمس رسویل» نوشت که این حزب، حکام عربستان سعودی را با ایجاد کمپینی برای ترویج آزادی بیان و دموکراسی در این کشور به چالش خواهد کشید.

بر اساس این گزارش، حزب التجمع الوطنی که اعضای آن را گروهی از هنرمندان، پژوهشگران و معارضان سعودی تشکیل می‌دهند، خواستار پایان دادن به سرکوب‌های سیاسی در عربستان هستند و از طرفی امید دارند که این حزب عملا به یک گروه معارض در خاک عربستان سعودی تبدیل شود.

دیلی تلگراف به نقل از پروفسور «مضاوی الرشید» سخنگوی حزب یادشده که هم اکنون مقیم لندن است، گزارش داد، تعداد معارضان سعودی که هم‌ اکنون خارج از عربستان سعودی زندگی می‌کنند به یک «جرم بحرانی» رسیده است و نیاز است که این افراد در قالب یک جنبش حامی دموکراسی با یکدیگر متحد شوند.

وی در ادامه گفت: «این حزب بر پایه اراده فعال نسلی از مردم عربستان سعودی تشکیل شده است که خواستار اصلاحات سیاسی در این کشور است نه اصلاحات تجمل‌گرایانه». 

در هیمن خصوص، الرشید در روز تأسیس این حزب در گفت‌وگو با وبگاه آمریکایی «بیزنس اینسایدر» گفته بود که التجمع الوطنی به دنبال توسعه فعالیت‌های خود در داخل و خارج از مرزهای عربستان سعودی است و تأکید کرده بود که  این یک بازی خطرناک است به ویژه آنکه اسامی حقیقی شش نفر از مؤسسان و اعضای این حزب اعلام شده است و احتمال دارد نزدیکان این افراد در داخل عربستان هدف قرار گیرند (جزئیات بیشتر را در اینجا بخوانید).

بر اساس این گزارش، پس آنکه دوستان و همکاران «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار فقید سعودی، روز سه‌شنبه، از تأسیس سازمانی در واشنگتن برای ادامه رویکرد روزنامه نگار مقتول سعودی خبر دادند، حزب التجمع الوطنی نیز همزمان با آنها اعلام موجودیت کرد.

جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی و ستون‌نویس روزنامه «واشنگتن پُست» بود که در مهرماه سال ۱۳۹۷ در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول توسط عواملی وابسته به حکومت ریاض به طرز فجیعی ترور و جسدش تکه تکه شد.

طبق گزارش القدس العربی، خاشقچی چند ماه پیش از مرگش برای گستراندن ارزش‌های دموکراسی در خاورمیانه و شمال آفریقا سازمانی تحت عنوان «دموکراسی در جهان عرب کنونی» را به ثبت رساند. این روزنامه‌نگار سعودی که دومین سالگرد درگذشت او روز جمعه فراخواهد رسید، یکی از اصلاح‌طلبان جامعه سعودی و از ناقدان بزرگ «محمد بن سلمان» ولی عهد این کشور است؛‌ بن سلمانی که به دست داشتن در ترور خاشقچی متهم شده است. این در حالی است که خود او با رد این اتهامات، دست داشتن خود در عملیات ترور خاشقچی را تکذیب و در عین حال، تأکید کرده است که گروهی غیرقانونی دست به این اقدام زده‌ است.

در گزارش یادشده اشاره شده است که مقامات عربستان سعودی، این ماه، با مختومه اعلام کردن پرونده ترور قاشقچی، حکم تعدادی از افرادی که به دست داشتن در ترور این روزنامه‌نگار سعودی متهم شده بودند، تغییر داد بطوریکه حکم اعدام پنج تن از این افراد به حبس تبدیل شد؛ با تغییر صورت گرفته، مجموع احکام حبس صادره در حق این افراد به ۲۰ سال رسید این در حالی است که مقامات سعودی هویت این افراد را فاش نکردند.

طبق این گزارش، «ساره لی ویتسون» مدیر اجرایی سازمانی که پیشتر در این گزارش از آن صحبت شد، در این خصوص تأکید کرد که رویکرد خاشقچی را ادامه خواهد داد و زمینه را برای رساندن صدای «هزاران فعال سیاسی تبعیدشده که همچون خاشقچی خواستار دموکراسی و حقوق بشر به عنوان تنها راه برقراری صلح هستند»، به گوش دیگران خواهد رساند.

در این گزارش آمده است که مطابق با برآوردهای عربستان سعودی، انتظار می‌رود با فرا رسیدن سال ۲۰۳۰، تعداد شهروندان سعودی در تبعید به بیش از پنجاه هزار نفر برسد. این در حالی است که کمیساریایی ویژه امور پناهندگان سازمان ملل متحد در این باره اعلام کرده است، تعداد شهروندان سعودی که خواهان پناهندگی سیاسی هستند، از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ سه برابر شده است.

پروفسور الرشید سخنگوی حزب تازه تأسیس التجمع الوطنی در این ارتباط گفت که مهم‌ترین آرمان این حزب ایجاد دموکراسی، برگزاری انتخابات، ایجاد نظام پارلمانی در عربستان سعودی و تضمین آزادی بیان در این کشور است. 

مطابق با این گزارش، در قانون اساسی عربستان سعودی، تشکیل احزاب سیاسی به طور کامل ممنوع است و هر آن کسی که این قانون را نقض کند، به زندان خواهد افتاد.

در ادامه گزارش آمده است که در بیانیه روز تأسیس حزب معارض التجمع الوطنی، مؤسسان این حزب تأکید کرده‌اند: «با خانواده حاکم [در عربستان سعودی] خصومت شخصی ندارند». در این گزارش به نام «یحیی العسیری» (۴۰ ساله) یکی از فعالان حقوق بشر و از مؤسسان حزب التجمع اشاره شده است که پیشتر در نیروی هوایی عربستان سعودی خدمت می‌کرده و در سال ۲۰۱۷ با دریافت پناهندگی به انگلیس پناه می‌برد.

دیلی تگلراف در ادامه نوشت که حزب معارض التجمع الوطنی و سازمانی که بالاتر درباره آن صحبت شد، مورد پذیرش محمد بن سلمان قرار نخواهند گرفت زیرا او پیشتر افرادی را که گمان می‌کرد، مخالفش هستد، سرکوب کرده بود.

در گزارش دیلی تلگراف اشاره شده است که تنش در خانواده آل سعود از ماه مارس گذشته شدت گرفت درست از زمانی که ولی عهد دستور بازداشت سه تن از اعضای این خاندان آل سعود را به اتهام توطئه‌چینی علیه خود صادر کرد.

الرشید می‌گوید که خطر ایجاد نابسامانی در کاخ پادشاهی سعودی و تشدید این نابسامانی‌ها باعث شده است که او و همکارانش در تاریخ بیست و سوم ماه سپتامبر مصادف با روز ملی عربستان سعودی حزب خود را تأسیس و اعلام موجودیت کنند.

 پیشتر، برخی رسانه‌ها نیز اخباری درباره وجود اختلاف میان «سلمان بن عبدالعزیز» شاه سعودی و محمد بن سلمان در خصوص عادی‌ سازی روابط با تل‌آویو منتشر کرده بودند. این اخبار پس از آن در این رسانه‌‌ها منتشر شد که امارات و بحرین تصمیم گرفتند رسما با تل‌آویو روابط دیپلماتیک برقرار کنند.

الرشید در ادامه گفت: «نبردی بر سر قدرت وجود دارد که در دوردست‌ها ظاهر شده است. شاید این نبرد منجر به نابسامانی‌های خطرناکی شود اما این بار میان اعضای خانواده حاکم».

وی افزود که این جامعه عربستان سعودی است که تاوان هر گونه تنش در این کشور را خواهد پرداخت از این رو «برای کاستن از [مشکلات ناشی از] این شرایط؛ [مشکلاتی که] کشور را به سمت خشونت و وضعیتی دشوار می‌کشاند، به ارائه یک بستر جایگزین و یک رویکرد [جدید] اندیشیده‌ایم».

فارس