امیر کویت درگذشت/ نامزدهای جانشینی امیر کویت چه کسانی هستند؟

 بحث بر سر جانشینی امیر ۹۱ ساله کویت به ویژه پس از آنکه او برای ادامه درمان راهی آمریکا شد به یکی از چالش‌های عمده این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس مبدل شد. کشوری که اولین پارلمان منتخب عربی را در سال ۱۹۶۲ ایجاد کرد اکنون با خطر بحران جانشینی روبرو شده است، هر چند روی کاغذ بخت نواف الاحمد ولیعهد و برادر ناتنی امیر و شیخ ناصر الاحمد پسر بزرگ او از همه بیشتر به نظر می رسد.

ساختار سیاسی

می‌توان گفت که ساختار سیاسی کویت از بین کشورهای منطقه در یک چارچوب عربی به الگوی سیاسی دمکراسی غربی نزدیک تر است. در میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس مردم کویت از آگاهی و رشد سیاسی و سطح علمی خوبی نسبت به سایر کشورها برخوردارند.

 در این کشور احزاب سیاسی رسمی یا غیررسمی وجود ندارد. جمعیت‌های سیاسی و مذهبی تحت پوشش مسائل مذهبی و اجتماعی می‌توانند فعالیت‌های سیاسی داشته باشند.

 کویت به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص و داشتن منابع سرشار نفت، برقراری روابط با تمام کشورها رادر حفظ ثبات خلیج فارس مثبت می‌داند. قانون اساسی کویت پایه روابط خارجی را با تأکید بر احترام متقابل و عدم مداخله در امور دیگران ذکر نموده‌ است.

کویت طی سال های اخیر از برخی بحران های سیاسی و تغییر دولت ها و انحلال مجلس رنج برده است هر چند شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح امیر کنونی کویت به واسطه تجربه ای که طی ۴۰ سال تصدی وزارت خارجه این کشور داشته است طی سال های اخیر نقش میانجی در اختلاف میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس را ایفا می کند . اختلافی که با قطع روابط عربستان ، بحرین ، امارات و مصر از ۱۵ خرداد سال ۹۶ آغاز و همچنان ادامه دارد.

شیخ صباح الاحمد الصباح ۹۱ ساله از سال ۲۰۰۶ و پس از کناره گیری «سعد العبدالله السالم الصباح» براثر بیماری، امیر کویت شد.

به موجب قانون اساسی کویت، امارت در خاندان آل صباح موروثی می‌باشد و حکومت کویت مرکب از قوای سه‌گانه مقننه، قضاییه و مجریه ‌است که از یکدیگر تفکیک شده و یک شورای مشورتی، امیر کویت را در امور مملکتی یاری می‌کند. فعالیت‌های حکومت نیز طبق قانون اساسی توسط مجلس امت کویت کنترل می‌شود.

انتخاب امیر در کویت تابع ۳ قانون تعیین شده در قانون اساسی این کشور است . قانون اساسی کویت تنها قانون میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است که به پارلمان ( مجلس ملی ) اختیار می دهد با دو سوم آرا  امیر یا ولیعهد او را تعیین کنند.

سلامتی جسمی و موافقت خانواده سلطنتی دو شرط اصلی برای کسب مقام امیری در کویت است و در صورت بروز اختلاف بر سر این موارد مجلس شورای ملی اختلاف را طبق قانون اساسی حل می کند .

نامزدهای مطرح جانشینی شیخ صباح

نواف الاحمد

ولیعهد ۸۴ ساله کویت از فوریه ۲۰۰۶ و فرزند ششم شیخ الاحمد الجابر الصباح دهمین امیر کویت که مناصبی مانند وزیر کشور، وزیر دفاع، وزیر امور اجتماعی و معاون اول نخست وزیر را داشته است.

وی جدی ترین گزینه برای جانشینی شیخ صباح محسوب می شود با این حال به قدرت رسیدن او قطعی نیست چرا که ولیعهد از وضعیت جسمی مناسبی برخوردار نیست و علاوه بر کهولت سن بارها برای درمان و انجام عمل جراحی در داخل و خارج کشور بستری شده است .

با این وجود کارشناسان معتقدند که مسن بودن مانعی برای انتخاب شدن به عنوان امیر نیست و حداقل و بر اساس روند جاری در میان خانواده سلطنتی کویت تاکنون سن مانع رسیدن افراد به قدرت نشده است . به همین دلیل ناظرین امر معتقدند که جانشینی امیر نواف قطعی به نظر می رسد هر چند ممکن است انتخاب ولیعهد برای او به چالشی میان اعضای خانواده سلطنتی تبدیل شود. 

همین کارشناسان می گویند انتظار نمی رود که تعیین امیر و ولیعهد جدید کویت به سادگی و فوری انجام شود و ممکن است این انتخاب چند هفته فضای سیاسی کشور را تحت تاثیر قرار دهد .

برخی منابع غربی هم می گویند که شیخ صباح در جلسه ای از اعضای خاندان سلطنتی خواسته است که شیخ نواف را برای انجام امور کشور در آینده کمک کنند و کسی هم در این جلسه به این امر اعتراض نکرده است . همین منابع می گویند امیر فعلی کویت در سخنان خود در خصوص ولیعهد آینده کشور اظهار نظر نکرده است . صحت این دو روایت را منابع معتبر کویتی تایید نکرده اند.

ناصر صباح الاحمد

پسر بزرگ امیر کویت که در سال ۲۰۱۷ وزیر دفاع و معاون نخست وزیر شد. وی که ۷۲ ساله طراح پروژه "چشم انداز کویت ۲۰۳۵ " است که مبتنی بر تغییر ساختار اقتصاد کویت به چند محصولی برای دوران پس از نفت است.

برخی اعضای خاندان سلطنتی او را یکی از موثرترین عوامل مبارزه با فساد در کشور می دانند هر چند معتقدند که این فضیلت نمی تواند عامل اصلی به قدرت رسیدن او باشد.

شیخ ناصر سال گذشته شیخ خالد الجراح الصباح وزیر کشور کویت را به اختلاس میلیون ها دلار در دوره ای که در وزارت دفاع مشغول بود متهم کرد. 

یکی دیگر از عواملی که به قدرت رسیدن شیخ ناصر را با اما و اگر روبرو می کند زنده بودن دو برادر امیر فعلی کویت ( نواف و مشعل ) است . سنت انتخاب افراد با تجربه در میان خاندان سلطنتی امیر کویت شانس شیخ ناصر را برای کسب مقام امیری کمرنگ می کند.

سایر گزینه های مطرح 

محمد صباح السالم

نامزد خاندان السوالم که مدتی معاون نخست وزیر، وزیر امور خارجه، وزیر نفت، وزیر دارایی و وزیر برنامه ریزی بود.

وی که ۶۴ ساله است، در سال ۲۰۱۱ در اعتراض به شکست دولت کویت در زمینه مبارزه با فساد از این دولت استعفا داد که به همین علت دارای محبوبیت زیادی در کویت است.

جابر مبارک الحمد

نخست وزیر مستعفی کویت در نوامبر ۲۰۱۹ که ۷۷ ساله است.

وی پس از اختلاف با شیخ ناصر بن صباح الاحمد الصباح وزیر دفاع و پسر امیر کویت درباره اتهام فساد از سمت خود استعفا داد.

احمد الفهد

۵۶ ساله که دارای نفوذ زیادی در ورزش جهانی و آسیا بوده و اکنون رییس شورای المپیک آسیا و رییس فدراسیون هندبال این قاره است.

وی فرزند فهد الاحمد الجابر الصباح است که در جریان حمله صدام به کویت در سال ۱۹۹۰ کشته شد.