آیا واقعا شیعیان نسبت به پیامبر کم توجهند؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ حجت‌الاسلام حامد منتظری مقدم، دانشیار گروه تاریخ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با اشاره به اینکه برخی این شبهه را مطرح می‌کنند که شیعیان نسبت به پیامبر بی‌توجه هستند و یا امیرالمومنین (ع) را از ایشان برتر می‌دانند و یا حتی اهل بیت و خاندان را بیشتر مدنظر قرار دارند، اظهار داشت: این یک شبهه غیرمنصفانه است. در همین ماجرای اهانت روزنامه فرانسوی به پیامبر (ص) و پس از آن حمایت رئیس جمهور آن کشور از این اقدام، واکنش‌های شیعیان نشان می‌دهد که اصلا چنین شبهه‌ای جایگاهی ندارد.

واکنش شیعیان به اهانت روزنامه فرانسوی به پیامبر

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری به عنوان رهبر شیعیان از ظرفیت مکاتبه با جوانان این کشور استفاده کردند و حین آن، با تندی سخنان خود را به دولت‌مردان خطاب کردند. سیدحسن نصرالله به عنوان رهبر جریان شیعی عرب، سخنرانی کرد و مراجع عظام تقلید، نهادهای فرهنگی، دولت جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران و ... نیز همگی محکوم کردند. گروه‌های مردمی بسیاری نیز با تجمع مقابل سفارت فرانسه در ایران این اقدام را محکوم کردند. این واکنش‌ها نشان می‌دهد که بحث از کم‌توجهی یک شیطنت است تا جبهه متحد اسلامی را زیر سوال ببرد.

منتظری با بیان اینکه این اتهام‌زنی در حالی است که شیعیان همواره بیشترین توجه و احترام را نسبت به پیامبر (ص) داشته‌اند، گفت: در رأس این مکتب، ائمه ما در تمام دوران زندگی خود براساس گزارش‌های تاریخی، تلاش‌ می‌کردند تا ستون دین اسلام یعنی پیامبر حفظ شود.

۲ نگرش صدر اسلام به پیامبر

دانشیار گروه تاریخ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با اشاره به اینکه در صدر اسلام دو نگرش نسبت به پیامبر (ص) وجود داشت، تصریح کرد: نگرش اول، گرایش اصیل اسلامی است که در مکتب اهل بیت جریان دارد و رسول اکرم را پیامبر الهی و محور اسلام می‌داند. این نگرش در میان اهل بیت و صحابه راستین و باتقوا جریان داشت. در نگرش دوم اعتقاد داشتند که رسول‌الله در نهایت همچون یک پیام‌رسان است که پیامی آورد و از میان ما رفت و حسب ظاهر نباید به او بی‌احترامی کنیم. این نگرش زمانی که بنی‌امیه زمام امور را به دست گرفت، بیشتر تقویت شد اما خودشان بعدها به آن پایبند نبودند؛ تا جایی که در حادثه کربلا شاهدیم زمانی که یزید سر مبارک را نزدش می‌برند با بی‌شرمی اشعاری با این مضمون می‌خواند که بنی‌هاشم با مُلک بازی کردند که خبری از آستان آمده و وحی نازل شده است. معاویه نیز در مجلس خصوصی گفته بود تا زمانی که نام محمد بر زبان‌هاست، رفتارش با او تغییر نخواهد کرد و این نام باید دفن شود.

جعل حدیث در خصوص پیامبر از چه زمان شکل گرفت؟

وی افزود: جامعه از افرادی که در جایگاه پیامبر به عنوان خلیفه قرار می‌گرفتند، انتظار داشتند که مانند ایشان باشند، اما این جانشینان رفتار شایسته نداشتند و اصلا خدا را عبودیت نمی‌کردند و فساد و ظلم فراوان داشتند. بنابراین مجبور بودند برای آن که در معرض خطاب مردم قرار نگیرند، با جعل روایت، رفتارهایی را به پیامبر نسبت دهند. بر اثر این پدیده، روایات جعلی بسیاری به خصوص در منابع اهل سنت وارد شد که شخصیت پیامبر را تخریب می‌کند و اگر یک مستشرق بخواند به خطا می‌افتد.

نویسنده کتاب «پیامبر از نگاه اهل بیت» گفت: اهل بیت و امامان براساس نگرش خود به جایگاه پیامبر که در وحدت جامعه و هدایت امت اثرگذار است، از ایشان حمایت می‌کردند و از سوی دیگر با حضرت رابطه عاطفی داشتند و نمی‌توانستند طرح کذب و دروغ نسبت به ایشان را تحمل کنند.

جنگ‌هایی که در دفاع از اهل بیت شکل گرفت

وی با بیان اینکه در مسیر این حمایت‌ها و تلاش برای برپایی سنت راستین پیامبر، اهل بیت دچار جنگ‌های بسیاری شدند، گفت: جنگ صفین و جمل برای عمل به سیره پیامبر و اجرای عدالت از سوی امیرالمومنین به وسیله مخالفان ایجاد شد و بعدها حادثه عاشورا نیز برای همین رخ داد؛ زیرا امام حسین (ع) به دنبال احیای سیره پیامبر بود.

آیا شیعه معتقد است که امیرالمومنین برتر از پیامبر است؟

منتظری در پاسخ به این شبهه که ادعا می‌کند: شیعیان امیرالمومنین را برتر از پیامبر می‌دانند، تصریح کرد: این شبهه از اساس باطل است؛ زیرا در اصول کافی (از کتب معتبر شیعی) داریم که امیرالمومنین خود می‌فرمایند: من بنده‌ای از بندگان محمد هستم و در نهج‌‌البلاغه خطبه ۱۹۲ هم آمده است که ایشان می‌فرمایند من مثل بچه‌ای که دنبال مادرش می‌رود، دنبال پیامبر می‌رفتم.

دانشیار گروه تاریخ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) گفت: از امام صادق (ع) که مذهب شیعه به دست ایشان تاسیس شده است، داریم که ذیل آیه ۱۰۵ سوره توبه می‌فرمایند اعمال بندگان هر صبح محضر پیامبر عرضه می‌شود؛ پس مراقب باشید تا ایشان را آزار ندهید. در خصوص «مالک» امام مالکی‌ها (از فرقه‌های اهل سنت) نقل شده است که هنگام آوردن نام پیامبر رنگ چهره او تغییر می‌کرد. علت را از او جویا شدند که گفت: اگر آن‌چه را من دیدم، دیده بودید این سوال را نمی‌پرسیدید. من دیدم که جعفر بن محمد (ع) هنگام آوردن نام پیامبر رنگ چهره‌اش زرد می‌شود و بدون وضو حدیثی از ایشان نقل نمی‌کند.

وی افزود: از امام سجاد (ع) که به زین‌العابدین مشهور است، سوال شد، نسبت عبادات شما با جدتان امیرالمومنین چگونه است. حضرت در پاسخ از پیامبر یاد کرد و توجهات را به سمت ایشان برد و فرمود: نسبت عبادات من به جدم مشابه نسبت عبادات جدم به رسول الله است.

اهتمام شیعه برای حفظ نام پیامبر با نامگذاری فرزندان

منتظری اضافه کرد: در مقطعی در صدر اسلام اعلام شد که خانواده‌ای حق ندارد نام محمد را روی فرزندانش بگذارد؛ زیرا اگر توهینی به او شود، به پیامبر شده است. این دستور، خطرات بسیاری را در پی داشت که موجب محو شدن نام پیامبر می‌شد، در حالی که در تشیع بیش‌ترین سفارش بر نامگذاری فرزندان به نام محمد است تا این نام را حفظ و در اذهان نگه دارند.

نویسنده کتاب «پیامبر از نگاه اهل بیت» گفت: امامان معصوم شناخت جامعه را نسبت به سه چیز در خصوص پیامبر افزایش می‌دادند؛ اول از بُعد نعمت رسالت، دوم استقامت ایشان در مسیر دعوت به توحید و سوم مقامات معنوی حضرت که متاسفانه ما در خصوص مقامات بیشتر پرداخته‌ایم و دو مولفه ابتدایی را کمتر مدنظر داریم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: امیرالمومنین در خطبه‌های متعددی آثار رسالت پیامبر و استقامت ایشان در مسیر دعوت به توحید را بیان می‌کنند که نمونه‌های بسیاری از آن در نهج‌البلاغه و چکیده آن نیز در کتاب «پیامبر از نگاه اهل بیت» آمده است.

فارس