کشتن سرکرده جیش العدل؛ تکلیفی که پاکستان ادا کرد

به گزارش راهبرد معاصر؛ منبع خبری پاکستان با انتشار تصاویری از کشته شدن عمر شاهوزهی (ملقب ملا عمر بلوچی) سرکرده گروهک تروریستی «جیش العدل» به همراه دو پسرش در تربت پاکستان خبر دادند. در مورد پیشینه گروهک تروریستی جیش العدل گفتنی است که پس از اعدام سرکرده گروهک تروريستي جندالشيطان (عبدالمالک ریگی)، گروه‌هايي به‌موازات گروهک تروريستي جندالشيطان تشکيل شد گروهک موسوم به جیش العدل از جمله آن‌ها است اعدام عبدالمالک ریگی اصلی‌ترین گروهک منشعب شده از گروه متلاشی‌شده وی، گروهکی موسوم به جيش العدل است گروهکی‌ که همانند سلف پیشینش در مناطق مرزی کشورهای ایران، پاکستان و افغانستان، به‌ویژه ایالات بلوچستان پاکستان، حضورداشته و به ناامنی مناطق مرزی در شرق کشور، می‌پردازد و علیه مردم ایران به فعالیت مسلحانه دست می‌زند.

هجوم این گروهک‌های تروریستی از سمت مرزهای غربی پاکستان به‌سوی مرزهای شرقی ایران، ضمن ایجاد هزینه مالی ناشی از آسیب به مقر و برجک‌های مرزبانی منطقه، با حمله به مراکز نظامی انتظامی ایران و ربایش مرزبانان همراه بوده که همواره هزینه و خطر جانی غیرقابل جبرانی را مرزبانان ایرانی داشته است. اتفاقاتی که موجب گردیده، موضوع ایجاد امنیت پايدار در مرزهای مشترک با پاکستان به دغدغه‌ای برای امنیت ملی ایران، تبدیل‌شده و مرزهای پاکستان به پايگاهي ثابت براي طراحی حملات این گروهک تروريستي عليه ايران، مبدل گردد.

براین اساس، پیش از کشته شدن سرکرده گروهک تروریستی جیش العدل، ايران همواره پاكستان را به دليل پناه دادن به گروه‌های تروريستي، موردانتقاد قرار داده و به دليل عدم توجه جدي این کشور در همكاري و از بين بردن اين گروهک‌ها، روابط دو كشور دچار فراز و نشیب‌هایی بوده است.

درواقع باوجود معاهده مرزی میان دو کشور ایران و پاکستان، امنیت مرزهای ایران دستخوش تهدیداتی از سوی گروهک‌های تکفیری تروریستی، نظیر جیش العدل بوده که اعضای آن در خاک پاکستان، اقامت دارند. ایران معتقد بوده که دولت پاکستان بیش‌ترین ظرفیت و تمرکز خود را در امور مرزی درگیر با هند و افغانستان کرده و در مقابل هجوم تروریست‌هایی که از خاك این کشور بر ضد نيروهاي انتظامی و مرزبانی ایران، اقدام و فعالیت تروریستی می‌کنند، عکس‌العمل مناسبی نشان نداده و نسبت به دستگيري و تحويل تروریست‌هایی كه در خاك اين كشور بر ضد نيروهاي امنيتي و مرزبانی ایران اقدام می‌کنند، با ايران همكاري شایسته و بایسته‌ای نمی‌کند.

در این میان انفعال دولت پاكستان در حفاظت از مرز مشترك ايران و پاكستان و ورود تروریست‌ها از خاك اين كشور به ایران سبب گردید كه تا مدت‌ها بازارچه‌های مرزي از رونق بيافتند كه اين امر منجر به بيكاري افراد محلي شدند. اين بازارچه‌های رسمي ازجمله بازارچه مرزي پيشين، میر جاوه و كوهك براي رفع محروميت استان و ايجاد اشتغال براي مرزنشينان بودند. اين بازارچه‌ها در دادوستد ميان كشور ايران و پاكستان و افغانستان، ايجاد اشتغال براي مردم بومي و بالا بردن درآمد آنان از طريق مبادله كالاها، جلوگيري از قاچاق مواد مخدر، حفظ ثبات و امنيت مرزي نقش اساسي داشته است.

بنابراین کشته شدن عمر شاهوزهی توسط پاکستان به‌عنوان سرکرده این گروهک تروریستی جیش العدل که اقدامات منفی بی‌شماری را علیه منافع و امنیت مردم مظلوم منطقه به انجام رسانده و درواقع سرکرده اصلی قاچاق مواد مخدر در مرز بین کشور ایران و پاکستان نیز محسوب می‌گردید، اتفاقی بس مهم تلقی می‌گردد. همان‌گونه که اشاره گردید هجوم‌های گسترده گروهک تروریستی تحت اختیاری این شخص، از سمت مرزهای غربی پاکستان به‌سوی مرزهای شرقی ایران با ایجاد هزینه مالی و انسانی برای ایران همراه بوده، چنانچه این گروهک تروریستی سال 2013 در منطقه سراوان استان سیستان و بلوچستان ایران 21 مرزبان ایرانی را ربودند و 14 نفر از آنان را به شهادت رساندند. همچنین حمله به اتوبوس پاسداران ایرانی و به شهادت رساندن 27 نفر و زخمی کردن 13 تن دیگر از آن‌ها در سال 2019 نیز از دیگر اقدامات گروهک تحت اختیار این سرکرده تروریست در سال‌های اخیر بوده است.

ازآنجاکه حملات و اقدامات فاجعه‌بار این تروریست و گروهک تروریستی منتسب به او در قتل‌های بی‌هدف، تخریب اماکن نظامی و غیرنظامی و ارعاب و کشتار نظامیان و غیرنظامیان و گروگان‌گیری آن‌ها، مصادیق روشنی از تجاوز و جرائم علیه بشریت هستند که علاوه بر ایجاد مسئولیت برای خود این گروهک‌ها، حامیان این گروه‌ها را از منظر حقوق بین‌الملل و مقررات عام الشمول بشردوستانه، دارای مسئولیت می‌نماید. لذا پیش از کشته شدن سرکرده این گروهک تروریستی، در مقاله‌ای با اشاراتی بر انفعال پاکستان در عمل به تعهدات دوطرفه با ایران در تأمین امنیت مرزی و استرداد گروهک‌های تروریستی که در خاک این کشور اقامت و مقر دارند، مسئولیت حقوقی بین‌المللی متوجه پاکستان را در موضوع پیگرد این تروریست تبیین نموده بودیم و لزوم ورود جدی دستگاه دیپلماسی به این موضوع را خواستار بودیم.

در یادداشت پیشین با سیري در منابع، قوانین و مقررات بین‌المللی و نیز عرف بین‌المللی ضمن اینکه به قواعد حقوقی‌ای که می‌توان از آن‌ها به‌عنوان مبنایی حقوقی - بین‌المللی، جهت پیگیری و جلوگیری از فعالیت‌های گروه‌های تروریستی در خاک کشورها استفاده نمود، اشاره داشتیم و در خصوص مبارزه فراگیر با پدیده تروریسم، به وظایف کلی و عام دولت‌ پاکستان در امر مقابله با این تروریست‌های جیش العدل در تعقیب و مجازات اعضای آن نیز اشاره داشتیم.

براین اساس می‌توان گفت که این اقدام اخیر دولت پاکستان در مقابله و تعقیب اعضای گروهک جیش العدل و کشتن سرکرده این گروهک تروریستی، به‌نوعی مسئولیت و تکلیف بین‌المللی این کشور بوده است،

چراکه در چارچوب روابط دوجانبه و اصل حسن هم‌جواری و تعهدات ناشی از قراردادهای دوجانبه به همراه مقررات حقوق بین‌الملل، بر دولت و حکومت پاکستان لازم و ضروری بوده که امکانات و اقدامات لازم را برای مقابله با این گروهک‌ در داخل آن کشور به کار گرفته و وظیفه و تکلیف حقوقی و تعهد بین‌المللی خود را انجام دهد. در این میان عدم پیگرد و تعقیب، عدم مجازات و عدم اخراج و استرداد اعضای این گروهک از سوی دولت پاکستان، تخلفی بین‌المللی محسوب می‌گردید.

بااین‌حال به دولت‌هایی که به تجهیز و حمایت از این گروهک‌های تروریستی علیه ایران می‌پردازند و کمک‌های اطلاعاتی و مالی زیادی به این گروه‌ها اهدا می‌نمایند، یادآوری می‌گردد که طبق حقوق بین‌الملل اگر دولتی، گروه‌های مسلحی را براي انجام اعمال خشونت‌آمیز علیه دولت‌های خارجی اجیر کرده و به نحوي از انحاي مختلف از این گروه‌های مسلح معارض تروریست حمایت کند و کمک‌های مالی و اطلاعاتی را جهت انجام اقدامات تروریستی در اختیار گروهک‌های مذکور قرار دهند، یا آن‌ها را پناه دهد و به‌طورکلی برخلاف قواعد حقوقی بین‌المللی مرتبط با استرداد و اخراج تروریست‌ها عمل کند، مسئول و شریک اعمال تروریستی آن گروه‌ها خواهد بود فلذا اگر دست از این اقدام خود برندارد، ایران می‌تواند با استناد به حقوق بین‌الملل در برابر حامیان دولتی گروهک‌های تروریستی، حق دفاع مشروع و حق اقدام متقابل برای خود قائل گردد.