تل آویو و نقشی که می تواند برای شورای انتقالی در یمن بازی کند؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ «عیدروس الزبیدی» رئیس گروه موسوم به شورای انتقالی جنوب در یمن در گفتگو با وبگاه روسیا الیوم گفت که اگر کشور «یمن جنوبی» تشکیل شود، این کشور با رژیم صهیونیستی سازش خواهد کرد.

این اظهارات الزبیدی در حالی بیان شده است که طی چند سال گذشته شبه نظامیان شورای انتقالی در جنوب همواره در موقعیت های مختلف بر تشکیل دولت مستقل در جنوب تأکید کرده اند. بطوریکه در ماه های پیشین دامنه درگیری ها میان آنها با دولت مستعفی هادی آنقدر شدید بود که شورای انتقالی در یک اقدام غیر منتظره اعلام خود مختاری کرد ولی تحت فشار ریاض از مواضع خود در این باره پا پس کشید.

با این حال در راستای تحلیل گزاره خبری مذکور در این یادداشت باید در مقدمه و ابتدای کار، پیش از ورود به بحث گفت آنچه در این باره در قالب اظهارات رسانه ای از سوی الزبیدی بیان شده است در ادامه رویکرد پیشین آنها در ذیل راهبرد تشکیل کشور جنوبی در یمن می باشد. اما ارزیابی و بررسی دلایل اصلی از ذکر این موضوع از سوی الزبیدی که در صورت تشکیل کشور جنوبی با تل آویو سازش خواهند داشت باید به مواردی چند، بطور واضح و روشن اشاره کرد که در ادامه بحث به آنها خواهیم پرداخت.

در وهله اول اینکه، این اظهارات از سوی الزبیدی بیانگر این موضوع است که الزبیدی می خواهد میدان بازی در جنوب یمن را مدیریت کند؛ و این مدیریت در بخش های مختلفی صورت می گیرد. از یکسو با این تاکتیک درصدد است با کسب حمایت تل آویو، زمینه های برتری و مشروعیت شورای انتقالی را بر دولت مستعفی هادی فراهم آورد. بطوریکه معادله جابجایی قدرت (محلی) در جنوب را با یک بازی رسانه ای در شرایط کنونی به سود شورای انتقالی تغییر دهد. از سوی دیگر نیز با این رهیافت رسانه ای سعی دارد تا با استفاده از نیروی سوم در شرایط فعلی وزنه دیپلماتیک شبه نظامیان شورای انتقالی را در برابر دولت مستعفی و حتی ریاض تقویت کند.

با توجه به اینکه فضای داخلی در جنوب یمن به نفع شورای انتقالی است، نشانه گذاری رسانه ای مبنی بر سازش با تل آویو در صورت تشکیل کشور جنوبی در یمن می تواند در همراه سازی فضای بین المللی و منطقه ای به سود شورای انتقالی بیانجامد. به واقع در رهاورد سیاستگذاری رسانه ای شورای انتقالی علاوه بر اعلام تصمیم جدی آنها جهت تشکیل کشور جنوبی در یمن و فراهم کردن شرایط داخلی و خارجی در عرصه منطقه ای و بین المللی، در تلاش هستند تا با استفاده از تمام ابزارهایی که در این مسیر می توانند آنها را به اهدافشان برسانند نهایت بهره را ببرند. از این رو تل آویو در شرایط موجود گزینه مناسبی است جهت دستیابی به آنچه به دنبال آن می باشند.  

ارزیابی این اظهارات از جهت دیگر، به موضوع توافق سازش میان ابوظبی و تل آویو باز می گردد. از آنجایی که امارات در جنوب یمن دارای نقش ویژه ای است و در آنجا نقش آفرینی فعالی دارد و شورای انتقالی جنوب نیز از همان ابتدا در حمایت ابوظبی قرار داشته و دارد و به نوعی نیروی بومی - نیابتی ابوظبی در جنوب، در عرصه رقابت و درگیری با دولت مستعفی است، شورای انتقالی به واسطه اهمیت، نقش و جایگاه امارات تلاش دارد تا همیشه در مسیر سیاستگذاری های منطقه ای امارات حرکت کند. در واقع این رویکرد تبعیت گرایانه شورای انتقالی از امارات اگر چه ابعاد مختلفی دارد، این قابلیت ها را نیز داراست تا هم منافع و اهداف و برنامه داخلی شورای انتقالی در قبضه قدرت را پوشش دهد و هم آینده آنها را جهت دسترسی به ایجاد کشور جنوبی تسهیل کند. به علاوه اینکه تبعیت از امارات و قرار گرفتن در کنار آن و حتی پشت ابوظبی برای رسیدن به آنچه می خواهند، می تواند آنها را از آسیب های جدی و تلفات انسانی – تجهیزاتی از یکسو و تهدیدات امنیتی – سیاسی در مواجهه با رفتار قهری ریاض از سوی دیگر مصون نگه دارد. بنابراین این اظهارات الزبیدی در ارتباط با سازش با تل آویو نیز می تواند یک سیاست تقلیدی از سوی آنها در پیروی از ابوظبی در چارچوب مسائل منطقه ای باشد؛ چرا که ابوظبی به عنوان یکی از واحدهای جغرافیایی عربی، جزء اولین کشورهایی بود که در راستای توافق سازش به عادی سازی روابطش با تل آویو روی آورد.

وجه دیگر پس زمینه اظهارات الزبیدی با تحولات موجود در جنوب یمن در ارتباط است. بطوریکه بنا بر شواهد و اخبار منتشر شده در این باره، ابوظبی بعد از توافق سازش، برنامه خود را بر این موضوع قرار داده است تا تل آویو را وارد میدان بازی جنوب یمن کند. قابل ذکر است که این تصمیم ابوظبی با توجه به شرایط و بنا به دلایلی اتخاذ شده است که تشریح و تبیین آن در مجال این یادداشت نیست. از این رو می توان گفت این اظهارات الزبیدی با توجه به رابطه حامی – پیرو ابوظبی و شورای انتقالی، توجیهی جهت وارد کردن تل آویو توسط ابوظبی به جغرافیای جنوب است که بوسیله رییس شبه نظامیان شورای انتقالی بدان اشاره شده است.

سخن پایانی اینکه، این اظهارات الزبیدی درباره سازش با تل آویو موضوع تازه ای نیست؛ بطوریکه در طول سال های بحران در یمن و در ذیل نقش آفرینی شورای انتقالی در جنوب همواره موضوع برقراری ارتباط با تل آویو از سوی اعضای عالی رتبه شورای انتقالی (از جمله این افرد هانی بن بریک معاون الزبیدی می باشد) مطرح شده است. از این رو مطرح شدن دوباره این موضوع از سوی الزبیدی علاوه بر در نظر گرفتن شرایط طرح موضوع، حاوی یک نگرش تاریخی است. از سوی دیگر نیز این اظهارات الزبیدی گویای این است که شورای انتقالی درصدد می باشد از امکان های بالقوه و منابعی که در این عرصه وجود دارند استفاده کند؛ ولو اینکه این رویکرد تقویتی جهت تحکیم یا اعتلای جایگاه شورای انتقالی، تبلیغاتی باشد و در عرصه میدانی ما به ازای خارجی نداشته باشد.