دولت بایدن همچنان مردد درباره بازگشت به برجام
نشریه آمریکایی به نقل از منابع مطلع گزارش داد دولت آمریکا همچنان مردد است که به برجام به عنوان بستری برای رسیدن به توافقی محکم‌تر بازگردد یا از همان ابتدا به دنبال توافقی جدید باشد که مسائل دیگر را هم در بر می‌گیرد.
به گزارش راهبرد معاصر، به نوشته نشریه آمریکایی «پالتیکو»، در داخل دولت آمریکا مباحث درباره برجام بالا گرفته است.
این نشریه به نقل از پنج منبع آگاه گزارش داد دستیاران ارشد «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا در این خصوص بحث می‌کنند که آیا بازگشت به برجام در صورت بازگشت ایران به تعهداتش طبق این توافق، با هدف بسترسازی برای یک پیمان منع گسترش محکم‌تر، بهترین راه است یا باید راه‌های دیگر که احتمالاً پیچیده‌تر هستند و ممکن است توافق اصلی را کنار بزند اتخاذ شود.
پیش‌تر وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد دعوت اتحادیه اروپا برای شرکت در نشست طرف‌های برجام با حضور ایران را می‌پذیرد.
به نوشته پالتیکو، یک مقام وزارت خارجه آمریکا احتمال دیدار رو در رو با ایرانی‌ها را گامی فراتر از پیشرفت خواند.
طبق این گزارش، در مجموع تاکنون تحولات نشان می‌دهد احیای کامل توافق اصلی که به طور رسمی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خوانده می‌شود، ممکن است بسیار پیچیده‌تر و شامل مجموعه‌ای از مذاکرات بسیار طولانی‌تر از انتظار ناظران باشد، اگر این اتفاق اصلا رخ دهد.
«دریل کیمبال» مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات در این خصوص گفت: دریچه فرصتی وجود دارد که همیشگی نخواهد بود. سرعت پایین رایزنی از سوی ایالات متحده، هدف گفته شده بایدن را که بازگشت به توافق به عنوان پایه و بعد پیش رفتن بر اساس آن است به خطر می‌اندازد.
یکی از افراد مطلع از گفت‌وگوهای داخلی آمریکا گفت: دیدگاه‌های مختلف زیادی در داخل دولت وجود دارد. فکر می‌کنم انگیزه برای بازگشت به توافق وجود دارد اما نتیجه از پیش تعیین شده نیست.
به نوشته این گزارش، «یکی از مباحث داخلی در دولت آمریکا درباره گام‌های بعدی این است که آیا ابتدا هدف باید بازگشت به توافق اصلی باشد یا از همان ابتدا به دنبال توافقی گسترده‌تر باید بود؛ توافقی که می‌تواند جنبه‌های غیرهسته‌ای مثل برنامه موشک‌های بالستیک ایران را در بر بگیرد و مفادی دارد که از توافق اصلی بادوام‌تر یا دائمی هستند.»
بر اساس این گزارش، در هر صورت، گزینه روی میز داشتن نوعی توافق موقت است که بتواند باعث اعتماد در دو طرف شود.
به گفته منابع مورد استناد پالتیکو، این توافق لزوماً شبیه توافق اصلی (برجام) نخواهد بود و می‌تواند شامل دادن برخی معافیت‌های تحریمی محدود مثل اجازه فروش نفت در ازای توقف برخی اقدامات از سوی ایران باشد که از زمان خروج آمریکا از توافق انجام داده است، یکی از آن‌ها می‌تواند توقف غنی‌سازی اورانیوم تا خلوص ۲۰ درصد باشد.
با این حال بنابراین مطلب، یک مقام دولت بایدن اصرار دارد که دولت آمریکا از بحث‌ها عبور کرده و هدفِ توافق شده همان بازگشت به برجام در صورت بازگشت ایران به تعهدات است. اما این که دقیقاً چه گام‌هایی و با چه سرعتی برای دستیابی به این هدف باید برداشته شود همچنان محل بحث است.
به نوشته این نشریه آمریکایی، افراد آگاه به گفت‌وگوها نمی‌دانستند یا حاضر به اظهارنظر درباره این مسئله نشدند که چه کسانی در بین مشاوران بایدن حامی چه راه‌کارهایی هستند. برخی تاکید کردند که دولت جدید آمریکا که هنوز یک ماه از عمرش نگذشته همچنان در حال پر کردن مناصب کلیدی در وزارت خارجه، کاخ سفید و فراتر از آن با گزینه‌های مرتبط با بحث ایران است.
البته سه منبع گفتند «برت مک‌گورک» مقام ارشد خاورمیانه در شورای امنیت ملی آمریکا از صداهای تند در موضوع ایران است و «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی دولت آمریکا بعضاً موضع سخت‌تری نسبت به بسیاری از همکاران خود در موضوع ایران اتخاذ می‌کند.
بر اساس این گزارش، هر دو مقام ارشد مذکور احتمالاً به توافق گسترده‌تر از همان ابتدا بجای تلاش برای زنده کردن نسخه ۲۰۱۵ (برجام) تمایل دارند.
به نوشته پالتیکو، «رابرت مالی» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران این‌طور شناخته شده که بیشتر حامی بازگشت به توافق اصلی است. طبق این گزارش، یکی از کسانی که احتمالاً در طرف اوست، «جف پرسکوت» مقام ارشد در نمایندگی آمریکا در سازمان ملل است.
طبق این گزارش، منابع پالتیکو درباره موضع «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا در این خصوص مطمئن نبودند.
سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا و همچنین سخنگوی وزارت خارجه این کشور حاضر به اظهارنظر در خصوص این گزارش نشدند.
پیش‌تر «ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای بامداد جمعه (به وقت تهران) اعلام کرد دعوت مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای حضور در جلسه گروه ۱+۵ و ایران را خواهد پذیرفت.
در این بیانیه آمده است: «ایالات متحده آمریکا دعوت مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را برای شرکت در جلسه گروه ۱+۵ و ایران جهت بحث درباره یافتن یک مسیر دیپلماتیک در خصوص برنامه هسته‌ای ایران خواهد پذیرفت.»
خبرگزاری رویترز علاوه بر این، بخشی از بیانیه مشترک وزیران خارجه آمریکا و تروئیکای اروپایی را به عنوان آمادگی واشنگتن برای گفت‌‌وگو با تهران تفسیر کرده است.
در حالی که رئیس‌جمهور جدید آمریکا مدعی است قصد دارد کشورش را به «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) که دولت قبلی آمریکا از آن خارج شد، برگرداند، برنامه مشخصی در این خصوص ارائه نداده و مدام موضع زیاده‌خواهانه اتخاذ کرده است.
او در مصاحبه‌ای طی روزهای اخیر به پرسشی در خصوص اینکه آیا حاضر است به منظور ترغیب ایران به اجرای کامل تعهداتش تحریم‌های یکجانبه را رفع کند یا خیر، پاسخ منفی داد.
علاوه بر این، مقام‌های دولت او گفته‌اند قصد دارند از مسأله بازگشت آمریکا به برجام به عنوان «سکویی» برای رسیدن به آنچه توافقی «قوی‌تر و طولانی‌تر کردن» خوانده شده استفاده کنند. واشنگتن می‌گوید قصد دارد با همکاری متحدان و شریکانش به چنین توافقی که مسائل موشکی و فعالیت‌های منطقهای ایران را هم شامل می‌شود دست پیدا کند.
جمهوری اسلامی ایران تصریح کرده که در خصوص قدرت منطقهای و برنامه موشکی خود حاضر به هیچ‌گونه مذاکره نیست و با توجه به آنکه واشنگتن طرفی بوده که توافق را نقض کرده و کاهش تعهدات تهران در واکنش به اقدام غیرقانونی آمریکا انجام شده هر گامی از سوی تهران بعد از رفع تحریم‌ها صورت خواهد گرفت.
ایران به طرف‌های برجام هشدار داده چنانچه طرف مقابل تعهداتش را تا هفته اول اسفند اجرا نکند، دولت موظف به توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است./ فارس