به گزارش راهبرد معاصر هفت سین از ارکان اصلی عید نوروز است و سمنو یکی از سین های سفره هفت سین است که برخی آنرا بصورت آماده تهیه می کنند و برخی قصد پخت آن را دارند. سمنو غیر از مصرف سفره هفت سین خوراکی پر خاصیتی است و راهبرد معاصر در نظر دارد تا در آستانه سال جدید طرز تهیه سمنو خانگی مرحله به مرحله را آموزش دهد.
سمنو یکی از هفت سین اصلی سفره هفت سین است. اما سمنو در سفر هفت سین نماد چیست؟ سمنو نماد قدرت و سمبل خیر و برکت است. پخت سمنو قدمتی به اندازه تاریخ دارد و در اعیاد و مراسم مذهبی و ملی کشورهای مختلف از جمله جمهوری آذربایجان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان و افغانستان پخته میشود. تاجیکها و افغانستانیها به سمنو «سمنک» میگویند. شاید برایتان جالب باشد که فنلاندیها هم سمنو میپزند و به آن «ممی» میگویند. اهالی دَرَق در خراسان شمالی در ماه اسفند مراسم مفصل سمنو پزان دارند و این سمنو عمدتا به کشورهای اروپایی، عربی و شرق آسیا صادر میشود. سمنو را میتوانید به صورت آماده از بیرون تهیه کنید اما درست کردن آن در منزل هم کار سختی نیست. فواید سمنو برای لاغری و نازایی و سلامت مردان و زنان از قدیم مورد توجه پزشکان بوده است. بهترین روش پخت و مراحل پخت سمنو عید در منزل را در مجله کوروش بخوانید.
گندم: ۱ لیوان
آرد گندم یا آرد نان سنگک : ۲ لیوان
آب: ۵ لیوان
بهترین روش پخت سمنو در منزل
خب شاید تعجب کنید که سمنوهایی که از بیرون تهیه میکنید طعم شیرینی دارند اما ما برای طرز پخت سمنو خانگی حرفی از شکر در مواد لازم نزدیم. سمنوهایی که از بیرون تهیه میکنید معمولا شکر دارند اما در تهیه سمنو خانگی نیاز به شکر نیست. در حقیقت وقتی که گندمها جوانه میزنند شیرین میشوند. علت این امر تبدیل نشاسته به قند مالتوز در فرایند جوانه زدن گندمهاست. برای امتحان کردن بهترین روش پخت سمنو در منزل ابتدا گندمها را با دقت تمیز کنید و با آب سرد بشورید. بهتر است دانههای شکسته گندم را جدا کنید و تمام دانهها درسته باشند.
گندمهای شسته شده را در درون ظرف مناسبی قرار دهید و روی گندم ها مقداری آب بریزید. مقدار آب روی گندم باید دو بند انگشت باشد. قرار است گندمها را سبز کنیم پس به مدت ۲ روز ظرف گندمها را در جای خنک و کم نور قرار دهید. در این مدت بهتر است ۴ الی ۵ مرتبه آب گندمها را عوض کنید. در این مدت گندمها جوانه سفید میزنند. حالا زمان آن است که گندمهای جوانه زده را به مدت ۲۴ ساعت در یک پارچه تنظیف مرطوب تمیز بریزید و پارچه را در یک آبکش قرار دهید تا دانههای گندم کمی ریشه بزنند. در تمام این ۲۴ ساعت باید پارچه تنظیف نمناک ( خیس نباشد) باشد.
بعد از یک روز گندمها را در یک آبکش بریزید. گندمها نباید روی هم تلنبار و انباشته شوند. بهتر است ارتفاع گندمها در آبکش ۲ سانتیمتر باشد.
گندمها را با فشار ملایم آب بشورید. فشار آب نباید زیاد باشد چون جوانهها آسیب میبینند. حالا گندمها را در همان آبکش نگهدارید و روی آنها یک پارچه تنظیف مرطوب بکشید. این پارچه باید همیشه مرطوب باشد. گندمهای جوانه زده باید ۲ الی سه روز در این حالت باقی بمانند. در این مدت چند بار روی پارچه تنظیف آب بگیرید تا پارچه بوی نامطبوع نگیرد. زمانی جوانهها که قد کشیده ولی هنوز از پارچه تنظیف بیرون نیامد آماده هستند. یادتان باشد اگر گندمها خیلی سبز و بلند شوند و از پارچه تنظیف بیرون بیایند سمنو تلخ و شیرینیش کم میشود. همینکه گندمها شکفته شوند و جوانه بزنند کافی است.
در این مرحله جوانهها را زیر شیر آب بگیرید، خوب بشورید و سپس گندمهای سبز شده را تکه تکه کنید. در مرحله بعد کم کم گندمهای جوانه زده را همراه با مقدار کمی آب گرم در مخلوط کن بریزید تا خوب میکس شوند.
گندمهای میکس شده را در صافی پارچهای بریزید و خوب فشار دهید تا شیرهاش به طور کامل خارج شود. شیره گندم را به تدریج روی آرد گندم یا آرد سنگک بریزید و مخلوط کنید. ممکن آرد گوله شود، اگر گوله شد از الک یا صافی ردش کنید. حالا مواد فوق را به همراه ۵ لیوان آب در ظرف روحی یا مسی روی حرارت متوسط بگذارید ومدام هم بزنید. وقتی مخلوط به حالت جوش رسید حرارت را کم کنید و هر از گاهی هم بزنید تا ته نگیرد و غلیظ شود.
وقتی غلظت سمنو مثل فرنی شد زیر قابلمه شعله پخش کن بگذارید و درب قابلمه را با دم کنی بپوشانید تا سمنو خوشرنگ شود. اجازه بدهید برای یک ساعت سمنو دم بکشد. در این فاصله دو یا سه بار سمنو را هم بزنید تا ته نگیرد. در نیم ساعت پایانی پخت طبق یک فلسفه قدیمی چند عدد بادام یا گردو را با پوست داخل سمنو بریزید.
بهترین روش پخت سمنو که هم شیرینی متعادلی دارد و هم بدون اضافه کردن شکر یک میان وعده مقوی و سالم به خصوص برای کودکان و زنان باردار است را امتحان کنید و از دستپخت خود لذت ببرید. اگر شما هم فکر میکنید نسخه بهترین روش پخت سمنو خانگی و فوری را در اختیار دارید آن را در بخش کامنتهای این مطلب حتما با ما در میان بگذارید.
*در برخی مناطق ایران برای تهیه آرد سمنو، گندمها را در پارچه یا کیسهای نخی میریزند و روی آنها آب میپاشند. این کار را هر چند ساعت یکبار تکرار میکنند تا گندمها خیس بماند و بتواند ریشه بزند. این کار را تا وقتی انجام میدهند که ساقه سبز رنگ گندم مشخص شود. همانطور که گفتیم این ساقه نباید زیاد رشد کند چون سمنو را تلخ میکند. بسپس گندم های جوانه زده را از کیسه نخی خارج کرده و در یک جای گرم و خشک پهن میکنند تا خشک شود. وقتی گندمها خشک شد آنها را آسیاب میکنند.
سلام دوستان تو این ویدیو می خواهیم با هم سمنو درست کنیم.
گندمی که می خواهیم با آن سمنو درست کنیم باید از نوعی باشد که قابل سبز کردن است. اگر گندم احتیاج به پاک کردن دارد، اول آن را پاک می کنیم داخل یک ظرف می ریزیم. یک بار می شوییم و یک مقدار آب سرد رویش می گیریم و می گذاریم داخل آب سرد بماند.
آب سرد تا جایی باید باشد که تقریبا یک یا دو بند انگشت، روی گندم ها را بگیرد. حدود یک تا دو روز، یعنی بستگی به نوع گندم تان، باید گندم را خیس بکنید. این روزها گندم ها خیلی سریعتر سبز می شوند. بنابراین معمولا یک روز یعنی ۲۴ ساعت کافی است.
خوب الان من گندم را شستم و آب داخل اش ریختم و توی این ۲۴ ساعت بهتر است که یکی و دو بار، آب را عوض کنید. الان تقریبا حدود ۲۴ ساعت است که گندم ها داخل آب خیس شدند و یکی دو بار هم آب شان را من عوض کردم. یک مقدار خیلی کوچک نوک گندم ها به سفیدی می زند.
بعد از این حالت از یک آبکش رد می کنیم. یکی دو بار رویش را آب سرد می ریزیم و لای یک دستمال تمیز می گذاریم. گندم ها را لای یک دستمال مرطوب می ریزیم و رویشان را می پوشانیم. ممکن است یک یا دو روز طول بکشد تا یک مقدار خیلی کم ریشه بدهد.
بعد از تقریبا یک روز و یا همان بیست و چهار ساعت، گندم ها لای دستمال یک ریشه های کوچولویی دادند که اگر بتوانید ببینید. توی این حالت دیگر باید پهن شان کنیم داخل ظرف یا سینی تمیز و رویشان را با دستمال تمیز بپوشانیم.
روی گندم ها را با دستمال مرطوب می پوشانیم و چک می کنیم که دستمال مرطوب باشد. و هر از چند گاهی هم بهش آب می دهیم. تا اینکه کاملا ریشه کند.
خب دوستان برای گندم های من تقریبا دو روز و نیم طول کشید تا اینکه جوانه بزنند. البته جوانه ای که حالت نقره ای رنگ دارد یعنی هنوز آن سبز تیره اش در نیامده است؛ و سبز خیلی روشن است و سرش به نقره ای رنگ می زند. توی این حالت دیگر کافی است. و اگر بیشتر بماند آن سبزی تیره در بیاید باعث تلخی سمنو می شود.
همانطور که قبلا گفتم بستگی دارد به نوع گندمی که استفاده می کنید. ممکن است که گندم شما یک روز یا دو روز بیشتر نخواهد که بماند و اگر بیشتر بماند، سبز بشود و کارتان را خراب بکند پس باید مدام چک بکنید گندم را و ببینید کی به این حالت می رسد.
کاملا همانطور که می بینید ریشه داده است. ریشه ها به هم چسبیده اند. در این مرحله باید گندم را تیکه تیکه بکنیم و داخل غذاساز و یا مخلوط کن بندازیم و یا حتی اگر چرخ گوشت دارید می توانید از چرخ گوشت استفاده کنید؛ و کاملا لهش بکنید. من برای چرخ کردن گندم ها از غذاساز استفاده می کنم.
گندم ها را تیکه تیکه کردم و داخلش می اندازم یک مقدار آب به آن اضافه می کنم و تا جایی که کاملا له بشود پراسسش می کنیم. بعد می ریزیم داخل یک صافی. بعد از اینکه از یک صافی درشت رد کردیم. منتقل اش می کنیم به یک صافی پارچه ای که یک مقدار ریزتر است که تا بتوانیم کاملا آن را بچلانیم و شیره اش را بگیریم.
اگر صافی درشت نداشتید می توانید از اول به صافی پارچه ای منتقل کنید؛ هیچ مشکلی ندارد. بعد از اینکه آب اش را کاملا چلاندیم، یک بار دیگر روی مواد باقی مانده دوباره آب می ریزیم و مجدد داخل مخلوط کن یا غذاساز می ریزیم و داخل صافی بار دیگر صافش می کنیم.
من دو بار دیگر گندم ها را توی مخلوط کن ریختم. بار اول داخل غذاساز ریختم یک مقدار درشت بود و بار دوم و سوم را داخل مخلوط کن ریختم. و آب اش را از صافی چلاندم.
در این مرحله باید این آب را کم کم به آرد اضافه کنیم و آرد را باهاش حل بکنیم. میزان آبی که برای این سمنو استفاده می شود متفاوت هست. الان من برای ۲۵۰ گرم، گندمی که سبز کرده ام؛ تقریبا یک لیتر و نیم تا دو لیتر آب استفاده کرده ام ولی شما ممکن است یک مقدار کمتر و یا یک مقدار بیشتر استفاده کنید؛ که اشکالی در این ایجاد نمی کند.
البته بهتر است خیلی کم نباشد. بعد از اینکه آرد را کاملا در شیره گندم حل کردیم. قابلمه را منتقل می کنیم روی حرارت و شروع می کنیم به هم زدن. وقتی روی حرارت گذاشتیم؛ باید دائم هم بزنیم چون شیره گندم خیلی سریع ته نشین می شود و می سوزد.
تا زمانی که به جوش بیاید باید همینطوری هم بزنیم. خوب همین طور که می بینید الان سمنو در حال جوش است. و دارد قل می زند تقریبا حدود ۳۵ دقیقه دائم هم اش زدم تا اینکه به جوش بیافتد. تقریبا می شود گفت که سخت ترین قسمت سمنو همین قسمت است که دائم باید هم بخورد تا اینکه به جوش بیاید.
بعد از این حالت حرارت را متوسط می کنیم و می گذاریم که آب اش تبخیر بشود. چون همان جور که الان می بینید هنوز شل هستش و هنوز آن غلظت سمنو را پیدا نکرده است؛ تا جایی که به غلظتی که می خواهیم برسد.
هر از چند گاهی هم یک هم بهش می زنیم و احتیاجی هم نیست که مثل اول دایم هم بزنیم. هر چند دقیقه یک بار یک هم بهش می زنیم که ته نگیرد.
خوب دوستان الان تقریبا دو ساعت هست که این سمنو با شعله متوسط یک مقدار جوشیده و آب اش نصف شده است و یک مقدار هم غلظت پیدا کرده است. تقریبا این غلظتی هست که من می خواهم. تو این غلظت می توانیم دم کنی برایش بگذاریم تا اینکه دم بکشد.
درش را می گذاریم و همراه دم کنی. من از یک پارچه تمیز استفاده می کنم. زیر اجاق باید خیلی کم باشد تا اینکه رنگ اش تغییر بکند و یک حالت قرمز رنگ بشود.
یک ساعت تا یک ساعت و نیم کافی است. ولی باز هم ما بین این یک ساعت تا یک ساعت نیم، گاهی اوقات بهتر است هم بزنیم تا اینکه تهش نسوزد.
دوستان عزیز سمنو هم آماده شد. اگر هم دوست داشتید در آخر می توانید یک مقدار بادام هم داخل اش بریزیم.
اگر که سمنو را درست کردید و متوجه شدید که یک مقدار سفت شده، می توانید مجدد یک مقدار آب داخلش بریزید و یک بار دیگه بجوشانید. امیدوارم که این سمنوی خوشمزه را برای سفره های هفت سین تان درست کنید و لذت ببرید.