چرا عربستان توان همراه‌سازی دولت بایدن با سیاست‌هایش را ندارد؟

به گزارش راهبرد معاصر، با آمدن جو بایدن در کاخ سفید پیاده سازی سیاست‌ها برای برخی از افراد حتی برخی از کشورها سخت شده است از جمله عربستان‌سعودی، کشوری که در زمان دونالد ترامپ به راحتی جولان می‌داد و می‌توانست نقشه‌های خود را پیاده کند با توجه به رفتار جو بایدن در ماه‌های اخیر می‌توان به این مهم دستیافت که وی چندان موافق اقدامات عربستان سعودی نیست و تا به امروز اجازه ورود به سیاستی که امریکا در آن نقش دارد را نداده است به عنوان مثال می‌توان تلاش عربستان برای ورود به قضیه برجام اشاره کرد که تاکنون با چراغ قرمز بایدن مواجه شده است. تحلیلگران مسائل منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای براین باورهستند؛ بایدن و دموکرات‌ها نسبت به عملکرد عربستان طی سال‌های اخیر زاویه دیدگاه دارند و معتقدند عربستان سعودی جایگاهی که زمان ترامپ داشت را اکنون ندارد. در برهه کنونی عربستان در بهترین شرایط شاید بتواند جایگاه خود را حفظ کند و تصور این که بتوانند تاثیری بر روی بایدن و تیم وی در زمینه برجام و سیاست‌های ایالات متحده بگذارد کاملا اشتباه است. در همین خصوص با عماد ابشناس تحلیلگر مسائل منطقه‌ای به گفتگو نشسته‌ایم در ادامه نظر این کارشناس مسائل منطقه‌ای را با هم مرور می‌کنیم:

عماد آبشناس تحلیلگر مسائل منطقه در گفت‌وگو با «راهبرد معاصر» درباره دلیل تاکید مجدد شورای همکاری خلیج فارس بر مشارکت در برجام گفت: از ابتدا می‌دانستیم که عربستان مخالف برجام است همچنین عربستان مخالف هر گونه توافق بین‌المللی با ایران است که منجر به رفع تحریم‌ها از ملت ایران شود. وقتی بحث برجام مطرح شد عربستان و رژیم صهیونیستی تمام تلاش خود را کردند تا برجام را بهم بزنند و الان هم اینها تلاش می‌کنند از کانال بحث ورود به برجام بتوانند در برجام سنگ اندازی کنند و آن را از مسیر قانونی خود خارج نمایند. برخی از کشورهای اروپایی همچون فرانسه و حتی انگلیس بدلیل منافع اقتصادی که دارند و باج‌هایی که از عربستان می‌گیرند سعودی‌ها را فریب می‌دهند و می‌گویند تلاش می‌کنند تا سعودی‌ها را وارد برجام کنند، این درحالی است که اصلا این بحث خارج از مقوله برجام است و عملا امکان پذیر نخواهد بود.

وی در این‌باره ادامه داد: برجام توافقی بین ایران و 5 کشور اروپایی بود. این برجام ربطی به عربستان یا کشورهای عربی ندارد. ایران چندین بار به کشورهای عربی پیشنهاد داده که برای حل و فصل مسائل و مشکلات خود را بصورت منطقه‌ای با یکدیگر گفتگو کنند. جمهوری اسلامی ایران از هرگونه گفتگوی منطقه‌ای برای حل فصل مشکلات بدون دخالت طرف‌های غربی با حضور کشورهای منطقه‌ استقبال کرده است. کشورهای عربی هر زمان  که بخواهند می‌توانند با ایران بنشینند و اختلافات و مسائل خود را حل کنند. ایران و کشورهای عربی دغدغه‌هایی در منطقه دارند که فقط با مذاکره می‌توانند آن را حل و فصل کنند و باید اجازه داد این مسائل در مذاکره سیاسی مرتفع گردد. با توجه به اینکه موضوع برجام از اول بین ایران و کشورهای اروپایی و امریکایی بود و هیچ نقشه و سناریویی برای کشورهای عربی از جمله عربستان ترسیم نشده بود پس معنی ندارد که الان بخواهد ورود داشته باشند.

او در پاسخ به این پرسش که؛ زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، مدتی بعد پالس‌هایی از سوی طرف امریکا ارسال شد که ما به برجام برمی گردیم ولی آن زمان زمزمه های ورود کشورهای خلیج فارس به برجام نبود. چرا وقتی بایدن بر سرکار آمد این زمزمه ها شروع شد؟ گفت: هدف سنگ‌اندازی در مقابل بایدن و بازگشت امریکا به برجام و اجرای برجام است. حتی تیم بایدن هم امروزه مسائلی را مطرح می‌کنند که می‌دانند این مسائل سنگ‌اندازی در مقابل برجام است مثل بحث‌هایی نظیر موشکی، دفاعی، ارتباطات ایران با متحدین خود در منطقه را مطرح می‌کنند یعنی نمی‌خواهند به برجام برگردند یا نمی‌خواهند این برجام موفقیتی داشته باشد. اینها در زمان مذاکرات هسته‌ای هم این بحث‌ها را مطرح کردند و همان زمان تمامی طرف‌های مذاکره کننده به این نتیجه رسیدند که این بحث‌‎ها به نتیجه نمی‌رسد و ایران به هیچ وجه زیر بار این مسئله نخواهد رفت. اکنون تیم آقای بایدن تقریباً افرادی هستند که با جزئیات در جریان برجام بودند و یا در برجام و مذاکرات مشارکت داشتند یا در پشت پرده برجام بودند. آقای بایدن هم پدرخوانده برجام در امریکا به حساب می‌آید. همه بخوبی می‌دانند مطرح کردند اینگونه مسائل سنگ‌اندازی در روند اجرای برجام است. اگر غرب بخواهد برجام را اجرا کنند نباید این مباحث را مطرح کنند و وقتی این مباحث را مطرح می‌کنند یعنی تلاشی برای اجرای برجام وجود ندارد و تنها با زیاده خواهی و طرح مسائلی از این دست می‌خواند برای عدم اجرای تعهدات خود بهانه تراشی کنند.

آبشناس با اشاره به راهبردی که ایران باید در این زمینه پیاده کند تصریح کرد: مورد سوالی برای ایران وجود در جریان برجام وجود ندارد، جمهوری اسلامی ایران بارها مواضع خود را شفاف و صریح اعلام کرده‌اند یا برجام اجرا می‌شود و تمامی طرف‌ها به تعهدات خود عمل می‌کنند و یا جمهوری اسلامی ایران در برابر این بدعهدی هیچ تعهدی را اجرا نمی‌کند. تکلیف روشن است و امر پیچیده ای نیست. اگر طرف‌های غربی می‌خواهند تعهدات خود را اجرا کنند باید وهله نخست کلیه تحریم‌ها را بردارند ضمن این که ایران  این حق را دارد که راستی‌آزمای خود را از عمل واقعی طرف‌های غربی به برجام انجام دهد. هرچند ایالات متحده امریکا برای بازگشت به برجام باید بابت خساراتی که با خروج خود از برجام و عدم پایبندی به تعهداد برجامی خود داشته بایستی جریمه شود. همچنین تجربه نشان داده است که هیچ تضمینی برای اجرای برجام در امریکا وجود امریکایی ها باید بدانند عدم پایبندی به تعهدات خود در معاهدات بین‌المللی برای ایالات متحده امریکا هزینه دارد، تا مجددا مرتکب اشتباهات اینچنینی نشوند.

این تحلیلگر مسائل منطقه با اشاره به سنگ‌اندازی کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان در جریان اجرای برجام و دخالت‌های آنان، اظهار داشت: شرایط کشورهای منطقه‌ای در دوران بایدن با ترامپ کاملا متفاوت است، با روی کار آمدن ترامپ در امریکا عربستان و کشورهای منطقه‌ای دست بازتری برای اجرای سیاست‌های خود داشتند و همچنین از حمایت‌های ترامپ برخودار بودند. اما پس از روی کار آمدن بایدن این کشورها برای اجرای سیاست‌های منطقه‌ای خود بدون نظر ایالات متحده امریکا کاری پیش نخواهند برد. به عنوان مسائل جنگ یمن را می‌توانید ببینید، امریکایی‌ها تلاش می‌کنند در جریان این جنگ پس از حضور بایدن در کاخ سفید جایگاه خود را بازگردانند و به عنوان یه بازیگر فعال دخالت‌های مستقیم خود را داشته باشند. این تصور نیز غلط است که عربستان بتواند امریکا را با خود برای اجرای سیاست‌هایش همراه سازد، سعودی‌ها همواره تابعی از سیاست‌های امریکایی‌ها بودن و توان اثرگذاری در سیاست‌های امریکایی‌ها را ندارند.