تمام آنچه باید از ضد آفتاب‌ها بدانید

به گزارش راهبرد معاصر، این آسیب‌ها در تابستان چند برابر می شود، پس در این فصل باید مراقبت از پوست را جدی تر گرفت و یکی از راه های مراقبت از پوست، استفاده از انواع ضدآفتاب است. کرم ضدآفتاب از پوست در برابر اشعه مضر خورشید محافظت می‌کند، بر این اساس باید جزئی جدایی ناپذیر از وسایل بهداشتی مورد استفاده توسط هر فرد باشد.

استفاده از ضد آفتاب برای بعضی ها خیلی جدی است و اسکناس های فراوانی را صرف خرید انواع مختلف آن که البته قطعا خارجی و ساخت بهترین شرکت های تولیدکننده مواد آرایشی بهداشتی است می کنند و گروهی که تعدادشان چند برابر گروه قبلی است، گهگاه از ضد آفتاب استفاده می کنند، اگر زورشان برسد ضد آفتاب گرانتر و اگر نرسد یک مدل ارزانترش را ترجیح می دهد، اما گروه سومی که تعدادشان چندین برابر دو گروه قبلی است، اصلا از ضد آفتاب یا هر پوشش دیگری برای محافظت از پوست شان استفاده نمی کنند.

در این میان متخصصان پوست و مو بر لزوم استفاده از ضد آفتاب تاکید دارند و حالا که فصل گرما فرا رسیده و خورشید با تمام توان بر ما می تابد بد نیست که از ضد آفتاب ها به عنوان یکی از مهمترین اختراعات بشر برای محافظت از پوست و البته نحوه استفاده از آنها بیشتر بدانیم، بر این اساس، پای صحبت دکتر افسانه قیومی متخصص پوست، مو و زیبایی، نشستیم.

دکتر قیومی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: نور خورشید جریان خون را افزایش داده و فشار خون را کاهش می‌دهد و در خون سازی نیز نقش بسزایی دارد.

او با بیان اینکه یکی از تاثیرات آفتاب بر بدن انسان سنتز ویتامین D است و این اتفاق در پوست صورت می‌گیرد، افزود: از طرفی نور خورشید اثرات نامطلوبی نیز دارد که این اثرات ناشی از وجود اشعه UV در این نور است. این اشعه از سه قسمت تشکیل شده است که شامل UVA و UVBو UVC است. خوشبختانه اشعه UVC به دلیل وجود لایه اوزون به سطح زمین نمی‌رسد، اما UVA و UVB به سطح زمین می‌رسند و وارد پوست انسان می‌شوند.

عضو انجمن علمی پوست، مو و لیزر ایران، آمریکا و اروپا، در ادامه به اثرات کوتاه مدت و بلند مدت اشعه نور خورشید بر پوست پرداخت و افزود: اثرات کوتاه مدت شامل کم آبی، قرمزی و آفتاب سوختگی و اثرات بلند مدت شامل حساسیت به آفتاب، سرطان‌های پوست، ضخیم شدن پوست، خشکی بیش از حد، لک‌ها و چروک‌های پوستی است.

او بیان کرد: بر این اساس، قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید علاوه بر اینکه در کوتاه مدت موجب سوختگی و آفتاب سوختگی و لک‌های صورت می‌شود، در طولانی مدت باعث ایجاد سرطان های پوستی و پیری پوست خواهد شد. استفاده از ضدآفتاب‌ها به صورت منظم و مستمر علاوه بر محافظت از پوست در مقابل آفتاب سوختگی موجب می‌شود تا در طولانی مدت بتوانیم از بروز سرطان های پوستی و پیری پوست جلوگیری کنیم، البته با مصرف منظم ضدآفتاب ممکن است سطح ویتامین D در بدن کاهش پیدا کند که می‌توان این کمبود را مصرف مکمل‌ها از قبیل قرص ویتامین D جبران کرد.

وی در ادامه درخصوص اشعه های UVA و UVB، اظهار کرد: اشعه UVB موجب آفتاب سوختگی می‌شود، اما نفوذ موثری در داخل پوست ندارد و در واقع اثرات کوتاه مدتی که شامل آفتاب سوختگی است را در پوست انسان ایجاد می‌کند اما اشعه UVA نفوذ بیشتری در پوست دارد و در طولانی مدت منجر به عوارض بلندمدتی خواهد شد که شامل چروک و لک‌های پوستی و ایجاد سرطان‌های پوستی می‌شود.

دکتر قیومی در خصوص شدت اشعه UV نیز گفت: شدت اشعه UVB در ماه های گرم سال به مراتب بیشتر است پس انسان در فصل تابستان از نظر آفتاب سوختگی در معرض ریسک بیشتری قرار داشته و باید استفاده از ضدآفتاب را جدی‌تر بگیرد، اما شدت اشعه UVA در تمام فصول سال یکسان است پس اشعه UVAهمان قدر که در فصل بهار موجب چروک صورت می‌شود در زمستان نیز به همین منوال است و به همین دلیل است که توصیه می‌شود استفاده از ضدآفتاب در تمام فصول سال انجام شود چرا که اشعه UVA در تمام فصول به میزان یکسان وارد پوست شده و اثرات طولانی مدتی را برجای می‌گذارد.

چه زمانی ضد آفتاب بزنیم؟

وی ادامه داد: همچنین میزان شدت اشعه UVB در ساعات گرم روز بیشتر بوده و باید نکات حفاظتی را در ساعات بین ۱۰ صبح تا چهار عصر برای جلوگیری از آفتاب سوختگی بیشتر رعایت کنیم اما شدت اشعه UVA در تمام طول روز یکسان است و به همان میزان که اشعه UVA در ابتدای صبح وارد پوست می‌شود به همان میزان هم در نیمه و پایان روز به پوست وارد شده و در نتیجه توصیه می‌شود که استفاده از ضدآفتاب‌ها در تمام طول روز انجام شود.

این پزشک متخصص پوست، مو و زیبایی در ادامه با اشاره به اینکه ویتامین D با جذب اشعه UVB در بدن ساخته می‌شود، افزود: اگر هر فردی دو الی سه بار در هر هفته به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه کل صورت و دست‌ها از آرنج به پائین را در معرض اشعه نور خورشید قرار دهد، میزان کافی از ویتامین D در بدن او ساخته می‌شود. البته سنتز ویتامین D وابسته به نور خورشید نیست. از طرفی بخشی از نیاز بدن به این ویتامین از طریق خوراکی در غذاهایی شامل ماهی سالمون، قارچ، میوه‌ها، شیر و لبنیات که سرشار از این نوع ویتامین هستند، باید تامین شود. افراد بویژه در فصل تابستان که بیشتر از ضدآفتاب‌ها استفاده کرده و سعی می‌کنند در ساعات آفتابی کمتر در بیرون از منزل حضور داشته باشند، باید مصرف غذاهای سرشار از ویتامین D را افزایش دهند.

SPF چیست؟

وی در خصوص تاثیر ضدآفتاب‌ها نیز گفت: تاثیر ضدآفتاب ها براساس SPF یا همان "Sun Protection Factor" به معنای فاکتور محافظت از خورشید (نور خورشید) است که معمولا بر روی ضدآفتاب‌ها درج شده و درصد فاکتور حفاظتی ضد آفتاب در مقابل اشعه UVB در قالب عدد SPFاست بر روی ضدآفتاب‌ها درج می‌شود. وقتی بر روی ضدآفتاب عدد ۳۰ SPF ذکر شده بدان معناست که این محصول حدود ۹۶ درصد توان محافظت کنندگی در برابر آفتاب دارد و وقتی که ۵۰ SPF ذکر شده باشد این توان حدود ۹۸ درصد خواهد بود.

او بیان کرد: فاکتور محافظتی UVA به صورت جداگانه بر روی ضدآفتاب درج می‌شود، بعضی از ضدآفتاب‌ها نیز فقط SPF دارند و در برابر UVA از پوست حفاظت نمی‌کنند، البته اخیرا اکثر ضدآفتاب ها فاکتور حفاظتی UVA را نیز ذکر می‌کنند. اگر ضدآفتابی SPF بالای ۱۵ داشته باشد و فاکتور حفاظتی در برابر UVA را نیز داشته باشد، در طولانی مدت باعث کاهش ریسک سرطان‌های پوست خواهد شد و اگر SPF زیر ۱۵ یا بالای ۱۵ بوده و UVA را پوشش ندهد باعث کاهش ریسک سرطان و پیری پوست نمی‌شود چون UVA نقش بسیار مهمی در ریسک سزطان ها و پیری پوست دارد و باید ضدآفتابی انتخاب کرد که UVA و UVB را همزمان پوشش دهد.

دکتر قیومی در پاسخ به این پرسش که چه نوع SPF برای شهرهای ایران کافی است، گفت: معمولا در ایران SPF بین ۳۰ تا ۶۰ مناسب است که فاکتور حفاظتی بین ۹۶ تا ۹۸ درصد را برای انسان ایجاد می‌کند و البته بهتر است از ضدآفتابی استفاده شود که UVA را نیز پوشش دهد.

طریقه مصرف ضد آفتاب

وی به طریقه مصرف ضدآفتاب نیز اشاره کرد و گفت: هر فردی باید به نسبت نوع پوستی که دارد ضدآفتاب را انتخاب کند که می‌توان در این زمینه از پزشک متخصص پوست کمک گرفت. ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از خروج از منزل بهتر است که ضدآفتاب بر روی سطح پوست استفاده شود و هر دو الی سه ساعت تمدید شود.

به گفته وی، استفاده یک بند انگشت ضدآفتاب برای پوشش پوست تمامی سطح پوست ضروری است ولی معمولا ضدآفتاب ها به میزان لازم استفاده نمی‌شوند که در این صورت تاثیر SPF نصف می شود. مثلا اگر نصف بندانگشت از ضدآفتاب SPF ۳۰ استفاده شود، در واقع ضدآفتابی با SPF ۱۵ مورد استفاده قرار گرفته است در حالی که برای رساندن SPF به میزان مورد نظر و تاثیرپذیری مطلوب باید به اندازه کافی بر روی پوست قرار بگیرد.

شایع‌ترین فاکتور شناخته شده در برخی کنسرهای پوستی، اشعه آفتاب است

او در خصوص ایجاد کنسرها یا همان سرطان های پوستی نیز تصریح کرد: مقدار سالانه اشعه UV که به پوست انسان وارد می‌شود با میزان سرطان های پوستی ارتباط مستقیم دارد و این میزان با افزایش سن بیشتر شده و اکثر کنسرهای پوستی در مناطقی مشاهده می شوند که بیشتر در معرض نور آفتاب قرار دارند، از جمله صورت، سر، گوش و اندام فوقانی. کنسرهای پوستی معمولا در آقایان بیشتر از بانوان دیده می‌شوند و هر چقدر که سن انسان بالاتر می‌رود احتمال ایجاد کنسرهای پوستی بیشتر می‌شود. شایع‌ترین فاکتور شناخته شده در برخی کنسرهای پوستی، اشعه آفتاب است و نشانگر آن است که چقدر می‌توان با محافظت پوست در مقابل آفتاب و استفاده منظم و مستمر از ضدآفتاب از ایجاد سرطان‌های پوستی جلوگیری کرد.

دکتر قیومی افزود: یک مطالعه نشان داده است که اگر افراد زیر ۱۸ سال به طور منظم از ضدآفتاب استفاده کنند میزان ابتلای آنها به کنسرهای پوستی به میزان حدود ۷۸ درصد در بزرگسالی کاهش پیدا خواهد کرد. این مطالعه نشان می دهد که با شروع استفاده از ضدآفتاب از دوران کودکی و به صورت منظم و مستمر، می توانیم از ایجاد کنسرها و لک و چروک پوستی جلوگیری کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که چه نوع ضدآفتابی در فصول مختلف سال استفاده کنیم، گفت: نوع ضدآفتابی که در فصول مختلف سال استفاده می‌شود بستگی به نوع پوست فرد دارد. در داروخانه‌ها ضدآفتاب‌های متعددی برای پوست‌های مختلف وجود دارد که مخصوص پوست چرب، معمولی، پوست خشک و ضدآفتاب‌های مخصوص اطفال، آقایان یا ضد آب هستند که مورد آخر بیشتر برای افراد ورزشکار یا افرادی که تعریق زیاد دارند کاربرد دارد.

لزوم استفاده مستمر از ضدآفتاب برای اطفال بالای ۶ ماه

او استفاده منظم و مستمر ضدآفتاب برای اطفال بالای ۶ ماه را توصیه کرد و گفت: یک نوع ضدآفتاب فیزیکال نیز برای افرادی که بیماری‌های پوستی دارند وجود دارد که البته به دلیل سنگینی زیادی که بر روی پوست دارد استفاده از آن کمی دشوار است اما حفاظت لازم را برای افرادی که بیماری‌های پوستی دارند و بیماری آنها در مقابل آفتاب تشدید می‌شود را ایجاد می کند.

این پزشک متخصص پوست، مو و زیبایی در خصوص استفاده از ضدآفتاب ایرانی یا خارجی نیز گفت: خوشبختانه ضدآفتاب‌های مناسب با برندهای مختلف در ایران از SPF ۳۰ به بالا تولید می شود که پوشش UVA نیز دارند و افراد می‌توانند از ضدآفتاب تولید ایرانی نیز استفاده کنند.

چه نوع ضد آفتابی برای استفاده مستمر مناسب است

وی تصریح کرد: افراد باید ضدآفتابی را انتخاب کنند که از نظر شرایط مالی بتوانند به صورت منظم و مستمر در تمام ساعات روز و در تمام فصول سال از آن استفاده کنند. اینکه ضدآفتابی تهیه شود که صرفا در فصل تابستان و به صورت مقطعی استفاده شود، تاثیری برای حفاظت از پوست ندارد و باید ضدآفتابی را انتخاب کرد که در تمام فصول سال و تمام زمان روز که افراد بیرون از منزل هستند، مورد استفاده قرار گیرد.

او در خصوص استفاده از ضدآفتاب در محیط منزل نیز گفت: اشعه UVB از شیشه عبور نکرده و وارد منزل نمی‌شود، اما اشعه UVA از شیشه عبور می‌کند و چنانچه منزل‌تان آفتاب‌گیر است یعنی نور خورشید مستقیما وارد منزل شده و در معرض نور آفتابی قرار دارید که از شیشه عبور کرده باید بدانید این نور حاوی UVA است و ساعاتی که در معرض نورخورشید هستید باید از ضدآفتاب استفاده شود، در غیر این صورت در خارج از منزل و در تماس مسقیم با اشعه UVA از ضدآفتاب استفاده کنید.

دکتر قیومی به نکات کلی برای جلوگیری از آفتاب سوختگی در فصل تابستان اشاره کرد و گفت: استفاده از محافظت‌های پوششی در مقابل نور خورشید نظیر کلاه، لباس آستین بلند، دستش و عینک ضروری است. در کنار این موارد استفاده از ضدآفتاب با نظر پزشک با نحوه مصرفی که بدان اشاره شد باید حتما انجام شود. برای جلوگیری از کم آبی پوست نیز باید در فصل تابستان از مایعات فراوان و محصولات غذایی حاوی ویتامین D استفاده شود.

وی در پایان درخصوص داشتن پوستی سالم چنین توصیه کرد: پوست بدن انسان وسیع‌ترین عضو است و به عنوان سد دفاعی در مقابل انواع ارگانیسم‌ها عمل می‌کند، برای داشتن پوستی سالم همانند بقیه اعضای بدن باید تلاش کنیم تغذیه سالم، مصرف مایعات کافی، خواب مناسب و کنترل استرس داشته باشیم. پوست صورت و دست‌ها به علت تماس مکرر با نور خورشید، شوینده‌ها و آلاینده‌های محیطی بیشتر در معرض خطر و آسیب هستند، به همین منظور استفاده از شوینده‌های مناسب، ضدآفتاب و پوشش‌های مناسب همانند کلاه و دستکش توصیه می‌شود.