کرونا کاوازاکی چیست؟

 

 

این سندروم تازه، سندروم التهابی چند سیستمی کودکان (pediatric multisystem inflammatory syndrome) یا به اختصار MIS-C نامگذاری شده و مشخصه‌ی اصلی آن تب بالا، دانه‌های پوستی، فشار خون پایین، علائم گوارشی و اختلال عملکرد اندام‌ها است.

همه‌ی بیماران در نهایت شوک وازوپلژیک گرم (warm vasoplegic shock) را تجربه می‌کنند که به احیا هم پاسخ نمی‌دهد. علاوه بر تب و دانه‌های پوستی، دیگر مشخصه‌ی این سندروم جدید آب آوردگی خفیف آبشامه قلب و شکم است که نشان می‌دهد که التهاب در مقیاس وسیعی گسترش پیدا کرده است.

در کمال تعجب، علائم تنفسی در این مورد چندان شایع نیستند. با وجود اینکه این سندروم تازه در بسیاری از جنبه‌ها شبیه سندروم کاوازاکی است، اما علائم کلاسیک این سندروم مانند زبان توت فرنگی، دانه‌های پوستی و bilateral conjunctival injection همیشه در آن دیده نمی‌شود. بر اساس تحقیقی که در مجله لنست (Lancet) چاپ شده است، از میان ۸ کودک بین سنین ۴ تا ۱۴ سال، ست نفر به دستگاه ونتیلاتور یا دستگاه تهویه مکانیکی نیاز پیدا کرده و یک نفر آنها هم فوت کرده است.

این تحقیقات نشان می‌دهد که تست پی‌سی‌آر ‌و آنتی بادی مثبت نشان می‌دهد که این سندروم علائم خود را در دوران نقاهت بیماری نشان می‌دهد. افراد ۵ تا ۱۴ ساله بیش‌تر از سایر افراد در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. ولی با این همه خطر بروز این سندروم بسیار پایین است.

نتیجه بررسی‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد که در سندروم التهابی چند سیستمی کودکان به نسبت بیماری کاوازاکی مقدار پروتئین واکنشی سی، فریتین دی – دایمر و آنزیم‌های قلبی بیش‌تر بوده و در عوض تعداد لنفوسیت ها کم‌تر است‌.

 

 

نارسایی چند اندام بدن
ترومبوز
ایسکمی یا کم رسیدن خون به نقاطی از بدن
آنوریسم سرخرگ کرونری قلب (coronary aneurysms)

اکو قلبی در یک بیمار نشان از پیشرفت آنوریسم سرخرگ کرونری قلب داشت. همه این بیماران با ایمونوگلوبولین درون وریدی و آسپرین تحت درمان قرار گرفتند.

از این میان اسپرین باید با محدودیت مصرف می‌شد، چرا که احتمال بروز خونریزی وجود داشت. همه کودکان مبتلا بعد از ۴ تا ۶ روز از بخش مراقبت‌های ویژه مرخص شدند. بعد از مرخص شدن از بیمارستان، کودکان برای بررسی اختلالات کرونری ایجاد شده توسط ویروس تحت نظر متخصص قلب و عروق قرار گرفتند.

در یکی از پژوهش‌ها که در انگلستان انجام شد، 8 بیمار با علایمی همچون تب، التهاب ملتحمه، درد زیاد، ادم و اسهال داشته و همه بیماران به شوک ری فکتوری مایع (fluid refractory shock) دچار شده که نیازمند استفاده از وازوپرسور (vasopressors) بود.

در کمال تعجب، علائم تنفسی در این افراد کم بوده است. ۵۰ درصد این افراد یکی از اعضای خانواده‌شان در معرض ویروس قرار داشته است ولی تست پی‌سی از آن‌ها در نهایت منفی شده است.

بیش‌تر بیماران به اختلالات قلبی دچار شده و مقدار مارکرهای التهابی و تروپونین در خون آن‌ها افزایش خواهد یافت.

در یکی از شهرهای ایتالیا یک مطالعه مقایسه‌ای بین ۱۹ بیمار که پیش از همه‌گیری جهانی کووید ۱۹ به بیماری شبه کاوازاکی مبتلا شدند و ۱۰ بیمار که بعد از اعلام همه‌گیری جهانی به این بیماری مبتلا شدند، انجام شد.

میانگین سنی افرادی که بعد از آغاز همه‌گیری مورد مطالعه قرار گرفتند، ۷.۵ سال بوده، در حالی که گروه دیگر به صورت میانگین ۳ سال داشتند و ۵۰ درصد بیماران هم خصوصیات کامل بیماری کاوازاکی را نشان نمی‌دادند.

اسهال
علائم مننژیت
علائم افت خون رسانی به بافت (hypoperfusion)

بسیاری از بیماران به هیپوناترمی نوتروفیل (neutrophilia hyponatremia)، هیپرتری‌گلیسریدمی (hypertriglyceridemia)، سرعت رسوب گلبول قرمز بالا، مقدار پروتئین سی واکنشی، فریتین و پپتید ناتریورتیک مغزی دچار شدند. تنها تست پی سی آر دو تن از این بیماران مثبت شده است. ۶۰ درصد این بیماران اکو قلبی غیر طبیعی داشتند.

در پژوهشی دیگر که در میان خانواده‌های یک شهر در کشور چین انجام شد، مشخص شد که میزان ابتلای کودکان زیر ۱۰ سال به مانند بزرگسالان است ولی کودکان علائم خفیف این بیماری را نشان می‌دهند. در عوض اطلاعات به دست آمده از کشورهای مختلف همچون کره جنوبی، ایتالیا و ایسلند حاکی از این است که در این کشورها کودکان کم‌تر به کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند.

 

 

نتایج تحقیقات اولیه روی ۳۰۰ بیمار مبتلا نشان می‌دهد که کودکان به نسبت بزرگسالان مقدار سیتوکین کم‌تری تولید کرده‌اند. سیتوکین پروتئین مخصوصی است که توسط سیستم ایمنی بدن ترشح می‌شود و مقدار آن در بیماری کاوازاکی به عنوان یک نقص اکتسابی سیستم ایمنی ثابت است‌.

سیتوکین در نهایت با فعال کردن مستقیم سیستم ایمنی به کمک میوسیتولیز منجر به کاهش سطح عملکرد قلب می‌شود

داده‌ها نشان‌دهنده‌ی شباهت این سندروم و بیماری کاوازاکی است. با این همه تفاوت‌هایی هم وجود دارد، برای مثال این سندروم به نسبت بیماری کاوازاکی در سن بالاتری بروز می‌کند، در حالی که کاوازاکی معمولاً در سه سالگی خود را نشان می‌دهد.

از طرفی دیگر سندروم التهابی چند سیستمی کودکان بیش‌تر در آفریقایی‌ها مشاهده شده در حالی که کاوازاکی در کودکانی با ریشه‌ی آسیایی بیش‌تر خود را نشان می‌دهد که همین مسئله هم نشان دهنده نقش احتمالی نژاد در بروز این بیماری‌ها است‌.

نکته‌ی کلیدی در این رابطه علائم گوارشی است. ویروس کرونا جدید از طریق گیرنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین موجود در اپیتلیوم روده گلبولهای قرمز را آلوده کرده و در نهایت منجر به بروز اسهال در یک سوم مبتلایان بزرگسال می‌شود. در مقام مقایسه بروز اسهال پیش از ابتلا به کووید ۱۹ مستقیماً با عفونت مرتبط نیست.

در بیماری کاوازاکی معمولی به نسبت نوعی از بیماری که با کووید ۱۹ مرتبط است، استفراغ چندان رایج نیست. در نوع وابسته به کووید ۱۹ علائم گوارشی مانند اسهال، استفراغ و درد شکمی بیش‌تر از نوع معمول بیماری کاوازاکی دیده می‌شود.

همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که در سندروم التهابی چند سیستمی به نسبت بیماری کاوازاکی معمولی تعداد پلاکت‌های خون کم‌تر از حالت معمول بیماری است. در تحقیق دیگری که در شهر نیویورک انجام شد، مشخص شد که پاسخ دستگاه ایمنی با ناهنجاری‌های ژنتیکی ارتباط دارد.

جالب است بدانید که به نظر می‌رسد این سندروم تنها مختص این ویروس نباشد، احتمالا ویروس‌های دیگری هم هستند که منجر به بروز این سندروم التهابی در کودکان می‌شوند. ممکن است عوامل ژنتیکی خاصی باعث حساسیت بیش‌تر گروهی از کودکان شوند.

سازمان بهداشت جهانی، سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا و کالج سلطنتی پزشکان برای سلامت کودکان در مورد این سندروم مقاله‌های جداگانه‌ای را منتشر کرده اند.

الف

بیمار کم‌تر از ۲۱ سال مبتلا به تب
بررسی‌های آزمایشگاهی نشان از وجود عفونت دارند
علائم بالینی نشان می‌دهد که نوع بیماری شدید بوده و نیازمند بستری در بیمارستان است. در این مورد چندین اندام تنفسی، کلیوی، هماتولوژی، قلبی، گوارشی، عصبی و پوستی با هم درگیر شده‌اند.

ب

ج

در حال حاضر و یا به تازگی و قبل از ظاهر شدن علائم تست پی سی آر و آنتی بادی آن‌ها مثبت شده است
درجه حرارت بدن برای بیش از ۲۴ ساعت بالای ۳۸ درجه
افزایش میزان پروتئین واکنشی سی، فریتین، فیبرینوژن، لاکتیم اسید دی هیدروژناز، دی دایمر و نوتروفیل
کاهش سطح لنفوسیت و آلبومین

علاوه بر این برخی از بیماران ممکن است به صورت کامل بیماری کاوازاکی را نشان دهند در حالی که در گروه دیگر ممکن است اینگونه نباشد و در این مورد باید بررسی شود که تا چه حد احتمال بروز سندروم التهابی چند سیستمی کودکان در آن‌ها وجود دارد.

داده‌ها نشان می‌دهد که این سندروم جدید مشابه بیماری کاوازاکی در کودکان مبتلا به نوع بی علامت کووید ۱۹ خود را نشان می‌دهد. ولی ارتباط بین سندروم التهابی چند سیستمی کودکان و کووید ۱۹ نیازمند بررسی‌های بهتر و بیش‌تر دانشمندان است.