راهبرد آمریکا در قبال لغو و اعمال تحریم علیه ایران؛ محاسبه شده یا تصادفی؟
آمریکا در اقدامی برخی از تحریم‌های غیر قانونی خود علیه چند فرد و شرکت ایران را لغو و در مقابل بخش دیگری را به لیست تحریم‌های خود اضافه کرد.
به گزارش راهبرد معاصر؛ وزارت خزانه داری آمریکا پنجشنبه ۲۰ خرداد با انتشار بیانیه‌ای مدعی شد که شبکه‌ای تحت رهبری «سعید الجمال»، ده‌ها میلیون دلار درآمد از محل فروش کالا‌هایی از جمله سوخت ایران کسب می‌کند که بخش عمده آن از طریق شبکه‌ای از گروه‌های واسطه و صرافی‌های چند کشور به دست انصارالله یمن می‌رسد. بر این اساس، ۷ شخص، ۴ شرکت و یک کشتی در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته اند.
در همین حال بیانیه وزارت خزانه داری آمریکا نشان می‌دهد که نام «احمد قلعه بانی»، یکی از مقامات سابق شرکت ملی نفت ایران از فهرست تحریم‌های این نهاد آمریکایی حذف شده است. یک مقام آمریکایی می‌گوید که این اقدام ارتباطی به مذاکرات وین ندارد و بر اساس روال‌های مرسوم وزارت خزانه داری آمریکا صورت گرفته است. بر اساس بیانیه صادر شده از سوی وزارت خزانه داری آمریکا، علاوه بر احمد قلعه بانی نام چند مقام دیگر ایرانی نیز از فهرست تحریم‌ها خارج شده است. در مجموع نام ۳ فرد و ۲ شرکت ایرانی از فهرست تحریم‌های وزارت خزانه داری آمریکا حذف شده است.
این شرکت‌ها در فروش، انتقال و یا بازاریابی محصولات پتروشیمی ایران فعالیت داشته اند و وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرده که نام این فرد و نهاد‌ها به دلیل تغییر رفتار و یا وضعیت آن‌ها صورت گرفته است. این در حالی است که آمریکا تحریم‌های خود علیه برخی از مسئولان و شرکت‌های تجاری ایران را لغو کرد. روزنامه وال استریت به نقل از مسئولان آمریکایی گزارش داد که وزارت خزانه‌داری این کشور تحریم‌ها علیه سه مسئول سابق ایران و دو موسسه تجاری در ایران را لغو کرد. به گفته مسئولان آمریکایی، لغو این تحریم‌ها در راستای پایبندی واشنگتن به کاهش فشار‌ها علیه ایران انجام شده است.
وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد: لغو تحریم‌های ایران در نتیجه اطمینان ما نسبت به تغییر شرایط یا تغییر در رفتار این افراد و نهاد‌ها انجام شد. وارد مذاکرات شدیم، چون معتقدیم دیپلماسی ابزار موفقیت‌سازتری برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران است. برای ما نفس تحریم یک هدف نیست. همزمان وزارت خزانه‌داری آمریکا، به بهانه آنچه «نقش آفرینی در تامین مالی نیروی قدس سپاه پاسداران و انصارالله یمن» عنوان شده، تحریم‌های جدیدی را علیه برخی از نهاد‌ها و افراد یمنی و سوری اعمال کرده است.
باز هم رفتار متناقض آمریکا در برابر ایران
بیش از هر چیز این اقدام دوگانه آمریکا در برداشتن برخی از تحریم و اعمال بخشی دیگر نشان از رفتار دوگانه و مشخص نبودن تکلیفش حتی با خودش را دارد! حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، معتقد است که تیم جو بایدن هنوز سیاست شفافی نسبت به مذاکرات ایران و کشورهای ۴+۱ و برجام ندارد، لذا یک نوع پارادوکس در رفتار سیاسی تیم جو بایدن وجود دارد، به نظر می‌رسد خارج کردن برخی از شخصیت‌های ایرانی از لیست تحریم یک نوع چراغ سبزی برای بازگشت به برجام است، آمریکا سعی می‌کند از این نوع رهگذر، برجام دو را در رابطه با ایران رقم بزند.
هانی زاده با اشاره به اعمال تحریم‌های جدید علیه برخی از شخصیت‌های ایرانی، گفت که این اقدام نشان می‌دهد که سیاست کاخ سفید نسبت به ایران شفاف نیست و تا زمانی که این رفتار متناقض وجود دارد، نمی‌توان در رابطه با بازگشت آمریکا به برجام و رفع تحریم‌های اعمال شده علیه ایران داوری کرد.
اما برخی کارشناسان دیگر معتقدند اتفاقا آمریکا آگاهانه مهره های شطرنج خود را می چیند و این اقدام که شاید در ابتدا کودکانه و بدون فکر باشد را از قصد انجام می‌دهد؛ حنیف غفاری کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، بر این باور است که اقدام دولت واشنگتن علیه ایران، ماکتی از بازی است که آمریکا می‌خواهد بعد از بازگشت به برجام انجام دهد، یعنی برداشتن ظاهری برخی از تحریم‌ها و در عین حال حفظ یا حتی بسط دادن برخی تحریم‌های دیگر به بهانه‌های غیر هسته ای. این بازی است که غیر دموکرات‌ها آن را بار‌ها تمرین کرده‌اند و در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما هم شاهدش بودیم و اکنون هم افرادی مانند آنتونی بلینکن و رابرت مالی با هدایت پشت پرده «ریچارد نفیو» که معمار تحریم‌های ایران، قائم مقام و معاون رابرت مالی در بحث ایران است، راهبری می‌شود.
غفاری در ادامه می‌گوید که در ظاهر رفتار آمریکا یک پارادوکس وجود دارد، چراکه آمریکا تحریمی را علیه چند شرکت و فرد ایرانی برداشت و سپس تحریم دیگری را به بهانه دیگر علیه برخی شرکت‌های دیگر وضع کرد، این پارادوکس ناشی از سردرگمی وزارت خارجه آمریکا نیست و ناشی از یک بازی هدفمند است که در ذیل استراتژی فشار هوشمندانه علیه ایران تعریف می‌شود که قبلا هم جو بایدن در دوران رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به این استراتژی اشاره کرده است.
کارشناس مسائل بین الملل همچنین گفت که آمریکا می‌خواهد به مخاطبان بین المللی خود اعلام کند که دولت آمریکا این بازی و دوگانه سازی را با هدف حفظ فشار کلی علیه ایران هدایت و راهبری می‌کند و قرار نیست بعد از بازگشت به برجام تحریم‌ها علیه ایران در عمل برداشته شود، مخاطب این بازی ایران نیست، مخاطب این بازی کنار ایران بسیاری از سناتور‌های جمهوری خواه و دموکرات هستند که مخالفت خود را با لغو تحریم‌های ایران قبلا اعلام کرده بودند، بنابراین بازی دوگانه آمریکا عملا یک الگو و مدل هست و به هیچ عنوان تصادفی و غیر محاسبه شده نبوده است و این را دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ما باید مد نظر قرار دهد.
در نگاه خوشبینانه خود با آمریکا تجدید نظر کنیم
کیومرث یزدان پناه دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگاران جوان، درباره تحریم‌های آمریکا علیه ایران، گفت: به نظر می‌رسد دوگانه‌های رفتاری آمریکا با ایران تمامی ندارد و به رغم خوش‌بینی‌هایی که تصور می‌شد با تغییر رئیس جمهور در آمریکا، فضا در این کشور تغییر می‌کند، شاهد استمرار سیاست‌های خصمانه نباشیم و آمریکایی‌ها در مسیر منطقی با ایران حرکت می‌کنند، دیده نمی‌شود. ایران باید در نگاه خوشبینانه خود با آمریکا تجدید نظر اساسی کند، این رویه‌ای که از دولتمردان فعلی آمریکا می‌بینیم نشان دهنده استمرار همان سیاست‌های فشار حداکثری و انزوا از بیرون و انسداد از درون علیه ایران است.
یزدان پناه با اشاره به اینکه آمریکایی‌ها اخیرا به بهانه‌ای دوباره برخی از مقامات ایرانی را مورد تحریم قرار دادند، تصریح کرد: به نظر می‌رسد سیاست و استراتژی بلند مدت آمریکا در مورد ایران هیچ تغییری نکرده است و اساسا بازنگری و ارزیابی مجددی در رفتار آمریکا نسبت به ایران صورت نگرفته است. آمریکا حتی اگر پای برجام هم بیاید با توجه به رویه‌های موجود آن چیزی که مد نظر ماست، اتفاق نخواهد افتاد و همین موضوع بیانگر استمرار سیاست‌های دوگانه آمریکا نسبت به ایران است، این تضاد رفتاری ریشه در ساختار سیاست گذاری کلان آمریکا دارد، آمریکایی‌ها تا زمانی که احساس نکنند خواسته هایشان از ایران محقق نشده است هیچ نرمشی در برابر ما نشان نخواهند داد./باشگاه خبرنگاران