ایران چه سودی از عضویت در همکاری های شانگهای خواهد برد؟

به گزاش راهبرد معاصر، روز گذشته، جمعه ۲۶ شهریورماه، بیست و یکمین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای با حضور سران ۱۲ کشور عضو و ناظر در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد که مهمترین خبر این نشست، افزوده شدن ایران به اعضای دائم این سازمان بود.

سازمان همکاری‌های شانگهای، در سال ۲۰۰۱ با هدف همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان، به منظور برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه پایه‌گذاری شد. به مرور بر تعداد اعضای دائم این سازمان افزوده شد؛ به طوری که، روز گذشته با اضافه شدن کشورمان به عنوان نهمین کشور دارای عضویت دائم این سازمان، در حال حاضر علاوه بر ایران، کشور‌های هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان، اعضای اصلی سازمان همکاری‌های شانگهای هستند و سه کشور افغانستان، بلاروس و مغولستان به عنوان عضو ناظر و شش کشور آذربایجان، ارمنستان، پادشاهی کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا نیز از شرکای گفت‌وگوی این سازمان محسوب می‌شوند.

چرا عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای از نظر اقتصادی مهم است؟
ایران مانند هر کشور دیگری، برای گسترش روابط تجاری و اقتصادی در سطح بین المللی، نیازمند این است که در گام ابتدایی، روابط سیاسی خود را با کشورهای مد نظرش توسعه دهد و تعمیق ببخشد. از سوی دیگر، بسیاری از کشور‌ها برای دستیابی به اهداف مشترک اقتصادی، وارد پیمان‌های اقتصادی منطقه‌ای می‌شوند.

عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای، به عنوان بزرگترین سازمان منطقه‌ای جهان، ‌می‌تواند یکی از راه‌های گسترش روابط سیاسی کشورمان باشد. این سازمان نزدیک به ۴۰ درصد جمعیت جهان را در خود جای داده است که دارنده و بزرگترین مصرف کنندگان منابع انرژی جهان هستند. مسئولان، کارشناسان و حتی علمای دینی کشورمان مدعی این هستند که با پیوستن ایران به فهرست اعضای دائم این سازمان، پیشرفت‌های اقتصادی مهمی در انتظار ایران خواهد بود.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، ضمن بیان این که شروع فرآیند عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای دارای ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، تجاری، اقتصادی، فرهنگی، گمرکی و زمینه‌های متعدد دیگری است، گفت: این عضویت به دولت سیزدهم کمک می‌کند تا برای اجرای سیاست آسیامحور و کار با آسیا به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی خود، موفق باشد.

او ادامه داد: عضویت ایران در این سازمان را باید یک دستاورد خیلی مهم برای این اجلاس به شمار آورد و مردم عزیزمان حتما آثار آن را در برنامه اقتصادی دولت سیزدهم مشاهده خواهند کرد.

مهدی خورسند کارشناس اقتصاد بین الملل در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره اهمیت عضویت دائم ایران در این سازمان از نظر اقتصادی، توضیح داد: جمهوری اسلامی ایران با عضویت دائم در سازمان اقتصادی شانگهای می‌تواند در مسیر توسعه، گام‌های بلند تری بردارد. ساختار سازمان همکاری شانگهای به دلیل عضویت همسایگان ایران، می‌تواند برای کشورمان زمینه ساز یک بازار جدید و بزرگتر باشد.

او افزود: از سوی دیگر، ایران نیز برای کشور‌های عضو سازمان شانگهای، دارای اهمیت اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیکی زیادی است. ایران راه دسترسی کشور‌های عضو این سازمان به سمت بازار‌های غرب آسیاست و ژئوپلیتیک امن، کوتاه و به صرفه دارد که می‌تواند محصولات و تولیدات کشور‌های عضو این سازمان را، به سمت اروپا و غرب آسیا برساند. این رابطه می‌تواند مهم و دو سویه برای سال‌های آینده باشد.

پیمان شانگهای غربی‌ها را از پوسته تحریم خارج می‌کند
گفته می شود؛ سفر رئیسی به تاجیکستان شامل وجوهات اساسی است؛ نخست بحث پیمان شانگهای که مستلزم انجام اقداماتی از جانب ایران بود تا به عنوان عضو اصلی برگزیده شود و موضوع بعدی نیز دیدار‌های دو جانبه و چند جانبه‌ای است که بین رؤسای ایران، چین، پاکستان و کشور‌های آسیای میانه شکل خواهد گرفت و از این جهت دارای اهمیت بالایی است.

بعد از عضویت ایران در اجلاس شانگهای نقطه نظرات مثبتی توسط کاربران توئیتر در این شبکه اجتماعی منتشر شد.

خروج از یک چالش گازی، اولین دستاورد حضور فعال در سازمان شانگهای
شاید بتوان توافق مجدد بر سر روابط گازی با ترکمنستان را نخستین دستاورد مهم حضور فعالانه ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای پس از چندین سال انفعال دانست. دستاوردی که روز گذشته پس از دیدار رئیس جمهور کشورمان با رئیس جمهور ترکمنستان، به دست آمد.

اهمیت این مسئله جایی خود را نشان می‌دهد که نگاهی به گزارش سال گذشته پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام، داشته باشیم.

در این گزارش آمده است: «درآمد‌های حاصل از صادرات گاز سهم ۸۰ درصدی از بودجه ترکمنستان را به خود اختصاص داده و به همین دلیل، برای این کشور بسیار مهم است که بتواند سبد صادرات خود را متنوع کند. از طرف دیگر با توجه به محدودیت جغرافیایی ترکمنستان، این کشور می‌تواند از طریق ایران به دیگر بازار‌ها نظیر ترکیه، هند و پاکستان دست یابد.

همچنین با توجه به شکل‌گیری نهایی بازار تجارت گاز در سالیان پیش رو، نیاز است تا کشور از موضع انفعال درباره تجارت گاز خارج شده و به صورت فعالانه در بازار گاز حضور داشته باشد. با توجه به شرایط موجود، ترکمنستان، به عنوان چهارمین دارنده ذخایر گاز جهان، یکی از فرصت‌های بی نظیر ایران برای واردات گاز خواهد بود.

بازار‌های صادراتی گاز کشور هم شامل کشور‌های حوزه خلیج فارس (عمان، امارات، بحرین، کویت)، هند، پاکستان، عراق و ترکیه است. بازار‌های کوچک دیگری از جمله ارمنستان، افغانستان، گرجستان و حتی سوریه نیز در دسترس ایران قرار دارند».

این دستاورد، می‌تواند بارقه امیدی باشد در این زمینه که سرانجام، مسئولان کشور با در پیش گرفتن مسیر دیپلماسی فعال، بتوانند از سایر ظرفیت‌های اقتصادی پیمان شانگ‌های برای بهبود امور استفاده کنند.

جالب توجه است که بر اساس برآوردها، اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای حدود ۲۵ درصد از تولید ناخالص ملی دنیا را در اختیار دارند و پیش بینی می شود که در آینده نه چندان دور، دو کشور روسیه و چین که از اعضای اصلی این سازمان هستند، به عنوان یکی از ۵ قدرت برتر اقتصادی جهان شناخته شوند.

لازم به توجه است که عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای، درست مانند توافق نامه‌های بین المللی همچون سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، به عنوان یک ظرفیت توسعه‌ای شناخته می‌شود و قطعا، دستیابی به اثرات مثبت اقتصادی، مستلزم استفاده از این ظرفیت هاست. بنابراین، نمی‌توان انتظار داشت که بلافاصله پس از عضویت دائمی کشورمان در این سازمان، شاهد بهبود وضعیت تجارت خارجی باشیم، اما قطعا امکان دستیابی به این موفقیت با استفاده از راهبردهای درست، وجود دارد./باشگاه خبرنگاران