به گزارش راهبرد معاصر پیش از این اعلام شده بود که از ابتدای آذر ماه همزمان با بازگشایی مدارس ساعت شروع طرح ترافیک تهران تغییر می کند اما بنا بر اطلاعیه ای که معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران همان ساعت 7:30 خواهد بود. پیش از این اعلام شده بود همزمان با بازگشایی مدارس ساعت طرح ترافیک تهران بین ۰۶:۳۰ لغایت ۱۸:۰۰ خواهد بود اما با تصمیم شهرداری این ساعت همچنان از ساعت ۷:۳۰ الی ۱۷ خواهد بود.
معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران عصر یکشنبه در اطلاعیه ای اعلام کرد: بر این اساس طرح ترافیک کماکان از ساعت ۷:۳۰ الی ۱۷ پا برجا خواهد بود. در این اطلاعیه آمده است: پیش از این بر اساس مصوبه شورای ترافیک شهر تهران قرار بود، همزمان با بازگشایی مدارس و دانشگاه ها ساعت اجرای محدوده طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا از ساعت ۰۶:۳۰ لغایت ۱۸:۰۰ (در نیمه دوم سال) تغییر کند.
به طور معمول ۲ طرح «ترافیک» و «کنترل آلودگی هوا» یعنی زوج و فرد سابق و حلقه دوم طرح ترافیک در محدوده مرکزی شهر تهران اجرا میشود و شرط ورود به این محدودهها و جلوگیری از جریمه مالکان خودروها، ثبتنام مالک و مشخصات خودرو در سامانه «تهران من» و شارژ حساب شهروندی است.
محدوده طرح ترافیک از شمال به خیابان مطهری، از جنوب به خیابان شوش، از غرب به خیابان کارگر و از سمت شرق به خیابانهای شریعتی و ۱۷ شهریور است و از سوی دیگر طرح کنترل آلودگی هوا نیز از شمال به بزرگراه همت، از شرق به بزرگراه امام علی (ع)، از جنوب به بزرگراه بعثت و از غرب به بزرگراه نواب و چمران محدود میشود.
با گسترش شهرها و و سایل نقلیه عمومی، مدیران شهری به این نتیجه رسیدند که میزان رشد راههای شهری به نسبت اتومبیلها به گونهای نیست که از ترافیک پرتراکم جلوگیری کند و حتی افزایش ساختارهای حملونقل عمومی نیز نمیتواند مانع از حجم بزرگ ترافیک در بخشهایی از شهر شود از این روی به مرور موضوع منطقه محدوده ترافیک در شهرها شکل گرفت.
بر اساس این طرح، به غیر از خودروهای در اختیار حملونقل عمومی و خودرودهای متعلق به فعالیتهای اورژانسی و تامین امینت، سایر خودروهای شخصی با محدودیتهایی برای ورود به مناطق پرتراکم ترافیکی مواجه میشوند. این محدوده و شرایط در شهرهای مختلف جهان و با مکانیزمهای مختلفی صورت میگیرد.
موضوع محدودیت برای حمل و نقل شهری در ایران، نخستینبار در سال ۱۳۵۸ و با تعیین مسیر ویژه اتوبوسرانی شروع شد. این قوانین تا سال ۱۳۸۴، ۹ مرحله بازبینی شد. بر این اساس، اولویتهایی بر حسب مشاغل تعیین شد و بر اساس این اولویتها، قیمتهایی برای خرید مجوز ورود به طرح مشخص شد؛ طرحی که شهرداری تهران در نیمه دوم سال ۹۶ اقدام به بازنگری آن کرد.
تا پیش از بازنگری طرح، حجم انبوهی از خودروهای دارای سهیمه طرح ترافیک با پرداختهای ناچیز قادر بودند وارد طرح ترافیک شوند. همچنین خودروها بر اساس شماره آخر پلاک به صورت زوج و فرد از سال ۶ صبح تا ساعت ۱۷ تنها مجاز به رانندگی در محدوده زوج و فرد و پس از آن در کل محدوده طرح بودند؛ شرایطی که با بازنگری طرح دچار تغییرات جدی شد و خودروهای فاقد طرح تا ساعت ۱۹ امکان حضور در محدوده طرح را ندارند.
طرح ترافیک جدید در روزهای شنبه تا چهارشنبه اجرا میشود. این طرح علاوه بر روزهای جمعه و تعطیلات رسمی، در روزهای پنجشنبه نیز اجرا نمیشود. ورود به محدوده طرح ترافیک در این روزها برای عموم شهروندان آزاد و رایگان است؛ لذا پیش بینی میشود بخشی از ترافیک روزهای شنبه تا چهار شنبه به طول روز پنج شنبه توزیع شود. مدت اجرای طرح ترافیک جدید دو ساعت افزایش یافته است و از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۹ اجرا میشود.
طرح زوج و فرد در روزهای شنبه تا چهارشنبه همچون گذشته اجرا میشود و تغییری در این زمینه ایجاد نشده است. اما روز پنجشنبه تردد در محدودههای طرح ترافیک و زوج و فرد برای همه شهروندان رایگان و آزاد است.
هزینه تردد در محدوده طرح ترافیک برای خودروهای سهمیهای متعلق به دستگاههای دولتی و دیگر نهادهای عمومی با شهروندانی که طرح را بهصورت روزانه خریداری میکنند، برابر است و تنها طبق مصوبه شورای اسلامی شهر برای سهمیههای معلولان، بیماران خاص، خبرنگاران، آژانسها و وانتبارها تخفیف در نظر گرفتهشده است. هزینه تردد در محدوده طرح ترافیک برای جانبازان ۲۵ درصد به بالا نیز در سقف سهمیه بنیاد شهید و امور ایثارگران، رایگان است.
در طرح ترافیک جدید فروش سالیانه و یکجای طرح ترافیک منتفی شده است و نرخ عوارض تردد در محدوده طرح ترافیک، روزانه بر اساس نوع معاینه فنی خودرو و ساعات ورود و خروج محاسبه میشود. هزینه ورود و خروج خودروها بسته به ساعات اوج و غیر اوج ترافیک متفاوت است و همچنین خودروهای دارای معاینه فنی برتر از بیست درصد تخفیف برخوردار خواهند بود. ساعات ۶:۳۰ تا ۱۰ صبح و ۱۶ تا ۱۹ عصر، ساعات اوج ترافیک محسوب میشود و هزینه تردد در ساعات بین روز کمتر از نصف هزینه تردد در ساعات اوج صبح و عصر است.
پس از ثبتنام در سایت، امکان رزرو مجوز تردد وجود دارد. فایل مربوط بهروزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته، در پایان هفته قبل باز خواهد شد و شهروندان میتوانند هر تعداد از روزهای هفته را که قصد ورود به محدوده طرح دارند، از طریق سامانه my.tehran.ir خریداری یا به عبارتی رزرو کنند. این کار در روزهای بعد نیز ممکن است و این امکان تا روز چهارشنبه برقرار خواهد بود. برای خرید (رزرو) مجوز هر روز، باید ۳۶ هزار تومان (معادل حداکثر هزینه احتمالی یک روز تردد) در حساب فرد وجود داشته باشد، ولی رقم قطعی هزینه تردد در پایان هر روز با توجه به شرایط حضور خودرو محاسبه و برداشت خواهد شد. درصورتیکه مجوز روزانه برای خودرو خریداری (رزرو) شده باشد، اما استفاده نشود، مبلغ حداقل یک روز (۱۳۴۴۰ تومان) از حساب فرد کسر میشود. امکان رزرو (خرید) مجوز تا دو ساعت پیش از تردد وجود دارد.
در فاز اول ۴۰ هزار عدد تعیینشده است. با توجه به اینکه در سال گذشته بهطور متوسط روزانه ۱۵ هزار خودرو متقاضی خرید طرح ترافیک روزانه بودهاند، امکان تأمین نیاز عموم شهروندان برای ورود روزانه به محدوده طرح ترافیک وجود خواهد داشت.
برخلاف سنوات گذشته که اکثر ساکنان به علت محدودیتهای ناشی از طرح ترافیک، در طول هفته عملاً امکان استفاده از خودروی شخصی خود را حتی برای تردد در خارج از محدوده طرح نداشتند در طرح ترافیک جدید ساکنان محدوده طرح مجازند بهطور رایگان در دو ساعت ابتدایی و انتهایی طرح یکبار از محدوده طرح خارج و یکبار وارد شوند (عبور از محدوده زوج و فرد نیز با شرایط ذکر شده برای آنان مجاز است). بهرهمندی از این امتیاز ویژه، تنها در صورتی مجاز شناخته میشود که خودروی ساکنان محدوده طرح تا قبل از ساعت ۸:۳۰ صبح فقط برای یکبار از محدودههای طرح ترافیک و زوج و فرد خارج شود، همچنین برای عصر آن روز بعد از ساعت ۱۷ یکبار به محدودههای طرح ترافیک وارد شود. بدیهی است که ساکنان در صورت تردد در بین این دو ساعت، باید همانند دیگر شهروندان، عوارض پرداخت کنند.
ساکنان محدوده طرح پس از آنکه همانند دیگر شهروندان مشخصات شخصی و اطلاعات خودروی خود را در سامانه my.tehran.ir ثبت کردند، باید نشانی محل سکونت خود را نیز در این سامانه وارد کنند. سپس برای تأیید مدارک خود، با در دست داشتن سند مالکیت یا قرارداد اجارهی واحد مسکونی خود به دفاتر خدمات الکترونیک شهر مراجعه کنند. این کار مستلزم آن است که متقاضیان عوارض نوسازی و پسماند را نیز پرداخت کرده باشند و تصویر فیش پرداخت یا رسید الکترونیکی آن را ارائه کنند. امکان درج نشانی و ارائه مدارک برای بهرهمندی از این امتیاز، همانند ثبتنام ابتدایی در سامانه، محدودیت زمانی ندارد و در هر زمانی از سال - قبل از اولین تردد با شرایط فوقالذکر - میتوان نشانی و مدارک را ثبت و ارائه کرد.