عملیات آزادسازی ادلب سوریه؛ شمارش معکوس برای پیروزی نهایی

به گزارش راهبرد معاصر؛ از استان «ادلب» و مناطق واقع در حومه آن می‌توان به عنوان آخرین ایستگاه حیات تکفیری‌ها در سوریه یاد کرد. هرچند که عناصر تکفیری در دیگر نقاط سوریه نیز مستقر هستند، اما تنها حضور سازمان‌یافته آن‌ها که مدت زیادی هم از آن سپری می‌شود، به استان ادلب و مناطق اطراف آن بازمی‌گردد. درست به همین دلیل است که زمان زیادی برای فراهم شدن مقدمات انجام عملیات نظامیِ آزادسازی ادلب صرف شد. «عماد خمیس» نخست‌وزیر سوریه اخیرا با حضور در پارلمان این کشور، سخنانی را در خصوص ادلب مطرح کرده است. وی در جریان سخنرانی خود در مقر پارلمان، به صورت رسمی از آغاز عملیات بزرگ آزادسازی ادلب خبر داد. این مقام عالیرتبه سوری در این خصوص تأکید کرد: «عملیات آزادسازی ادلب از لوث گروه‌های تروریستی ـ تکفیری آغاز شده و به زودی این استان نیز همچون دیگر استان‌های سوری رنگ آرامش و ثبات را به روی خود خواهد دید».

نخست‌وزیر سوریه در جریان سخنان خود همچنین به گستردگی وجود تروریست‌های تکفیری در ادلب اشاره کرد و گفت: «علاوه بر گسترده بودن دامنه حضور تکفیری‌ها در ادلب، چالش دیگری نیز وجود دارد و آن، توطئه‌های شرورانه کشورهای غربی برای ممانعت از آزادسازی این استان است. اما درهرصورت، نیروهای مقاومت سوری در نهایت ادلب را از لوث تکفیری‌ها آزاد خواهند کرد». عملیات آزادسازی استان ادلب درحالی آغاز شده است که نیروهای مقاومت سوری طی هفته‌های گذشته موفق شدند تعداد زیادی از مناطق و شهرک‌های شمال استان حماه در مجاورت با ادلب را آزاد کنند. شمار تروریست‌های مستقر در ادلب، مناطق حومه‌ای و همچنین شهرهای مجاور آن بیش از 100 هزار نفر برآورد شده است و همین مسأله یکی از پیچیدگی‌های بزرگ عملیات آزادسازی این استان را رقم زده است. طبق اعلام منابع سوری، روسیه نیز در عملیات آزادسازی ادلب حضور دارد و به نیروهای سوری کمک می‌کند.

هراس ترکیه از شکست تروریست‌ها و تسلط بر گذرگاه استراتژیک مرزی

درحالی که زمان زیادی از آغاز عملیات آزادسازی استان «ادلب» سپری نمی‌شود، اما نیروهای مقاومت سوری موفق شدند پیشروی‌های زیادی را در نبرد با گروه‌های تروریستی ـ تکفیری محقق ساخته و دستاوردهای قابل توجهی را به دست آورند. همین مسأله موجب شده است تا مقامات نظامی و سیاسی ترکیه به شدت از آغاز عملیات ادلب خشمگین شوند.

این خشم و عصبانیت ترکیه آنجا بیش از پیش آشکار شد که یکی از مسئولان نظامی عالیرتبه این کشور صراحتا علیه عملیات آزادسازی ادلب موضع‌گیری کرد. درهمین ارتباط، «خلوصی آکار» وزیر دفاع ترکیه با تاکید بر لزوم پایان عملیات ارتش سوریه در ادلب گفت: «ما انتظار داریم روسیه اقدامی مؤثر برای جلوگیری از این عملیات انجام دهد». وزیر دفاع ترکیه در ادامه خواستار بازگشت نیروهای ارتش سوریه به مرزهای تعیین شده در توافق آستانه شد.

درهمین حال، مقامات سیاسی ترکیه نیز مدعی هستند که عملیات نظامی ارتش سوریه در ادلب، امنیت مناطق حائل و نقاط بازرسی ارتش این کشور در مناطقی از اطراف ادلب را به خطر انداخته است. این اظهارات مقامات سیاسی و فرماندهان نظامی ترکیه نشان از آن دارد که آنکارا عزم خود برای سنگ‌اندازی در مسیر عملیات بزرگ آزادسازی ادلب را جزم کرده است.

مقامات دولت ترکیه به خوبی می‌دانند که پاکسازی کامل استان ادلب و اطراف آن از لوث تکفیری‌ها به مثابه پایان حضور غیرقانونی و نامشروع آن‌ها در خاک سوریه نیز خواهد بود، چراکه استقرار عناصر «جبهه النصره» در ادلب آخرین امید آنکارا برای باقی ماندن در خاک سوریه محسوب می‌شود.

ازجمله دیگر نگرانی‌های ترکیه در زمینه عملیات آزادسازی ادلب، به مسأله احتمال تسلط نیروهای مقاومت سوری بر گذرگاه استراتژیک «باب الهوی» در مرزهای مشترک آنکارا و دمشق بازمی‌گردد. تسلط بر این گذرگاه مرزی می‌تواند قدرت نیروهای مقاومت برای کنترل هرچه بیشتر مرزهای مشترک دو طرف را بیش از پیش افزایش دهد.

با تمامی این‌ها، کارشناسان و ناظران سیاسی تحولات ادلب، وقوع هرگونه درگیری میان نیروهای ترکیه و نظامیان سوری در این استان را رد می‌کنند. درهمین ارتباط، «علاء الاصفری» کارشناس امور راهبردی سوری معتقد است: «وقوع درگیری میان نیروهای سوری و ترکیه‌ای بعید است، چراکه روسیه نیز دوشادوش نیروهای سوری در عملیات ادلب مشارکت دارد و بدین‌ترتیب، آنکارا قدرتی بیش از اعلام اعتراض شفاهی نخواهد داشت».

دستپاچگی غرب مقابل نبرد بزرگ در ادلب

اهمیت تسلط ارتش سوریه بر استان ادلب و مناطق اطراف آن موجب شده است تا از عملیات آزادسازی این استان تحت عنوان «نبرد بزرگ» یاد شود؛ نبردی که سرنوشت جنگ بیش از هشت ساله سوریه را رقم خواهد زد و این بدان معناست که پیروزی نیروهای سوری در این نبرد، غلبه نهایی آن‌ها بر تروریسمِ تکفیری در خاک سوریه را به دنبال خواهد داشت.

رسیدن نیروهای مقاومت سوری به پشت دروازه‌های ادلب و به صدا درآمدن شمارش معکوس برای پیروزی نهایی آن‌ها در این «نبرد بزرگ» دستپاچگی بی حد و حصر سران کشورهای غربی را به دنبال داشته و موجبات نگرانی شدید آن‌ها از عملیات ادلب را فراهم آورده است.

همین نگرانی فزاینده و دستپاچگی بی‌سابقه کشورهای غربی، سه‌شنبه شب سران این کشورها را در نشستی اضطراری و فوق‌العاده در شهر «بروکسل» بلژیک گردهم آورد. درهمین راستا، سران کشورهایی نظیر آلمان، انگلیس و فرانسه پس از برگزاری نشستی در «بروکسل» بلژیک در بیانیه ای از مبارزه سوریه با تروریست‌ها در ادلب ابراز نگرانی کردند!

در بیانیه مشترک ۳ کشور اروپایی در این خصوص بدون اشاره به مبارزه بی امان دمشق با تروریست‌های مصنوع محور غربی- عبری- عربی آمده است: «این تشدید تنش‌ها باید متوقف شود»! اما تلاش کشورهای غربی مذکور برای کارشکنی در مسیر عملیات ادلب تنها به صدور بیانیه‌های شفاهی محدود و محصور نشد و آن‌ها پا را فراتر نهاده و تلاش کردند از طریق شورای امنیت علیه عملیات ادلب اقدام کنند.

کشورهای غربی با ارائه طرحی به شورای امنیت سازمان ملل متحد تلاش کردند تا عملیات آزادسازی ارتش سوریه در استان ادلب را غیرقانونی جلوه داده و بدین‌ترتیب از قوانین بین‌المللی جهت توقف این عملیات بهره‌برداری کنند. با این‌حال، مسکو با هوشیاری کامل درقبال طرح غرب درخصوص عملیات ادلب، آن را وتو کرد.

درهمین ارتباط، «ولادیمیر ساورنکوف» نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد اعلام کرد: «ما با طرحی که عملیات آزادسازی ادلب را تحریم می‌کرد، مخالفت کردیم». این اقدام روسیه، تلاش غرب برای سوء استفاده از مجامع بین‌المللی درخصوص عملیات ادلب را ناکام گذاشت.

آمریکایی‌ها و نگرانی نسبت به از دست دادن «التنف»

علاوه بر ترکیه و کشورهای غربی، ایالات متحده آمریکا نیز نسبت به عملیات آزادسازی ادلب به شدت احساس نگرانی می‌کند. درحال حاضر، آمریکایی‌ها نیز همچون ترکیه همچنان به حضور نظامی غیرقانونی و نامشروع خود در خاک سوریه ادامه می‌دهند و آغاز عملیات آزادسازی ادلب را در نقطه مقابل تداوم این حضور غیرقانونی می‌بینند.

اکنون نظامیان آمریکایی در گذرگاه «التنف» واقع در مثلث مرزی سوریه، عراق و اردن مستقر هستند. هرچند از مدت‌ها پیش تاکنون اخبار ضدونقیضی پیرامون عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از التنف شنیده شده است اما این گذرگاه مرزی و استراتژیک تا به امروز هیچگاه از حضور نظامی نیروهای آمریکایی خالی نشده است.

در واقع، واشنگتن از این هراس دارد که پس از بازپس‌گیری ادلب توسط نیروهای مقاومت سوری در جریان نبرد با تروریست‌های جبهه النصره، دمشق با فراغ بال بیشتری به بیرون راندن نظامیان آمریکایی از «التنف» واقع در شرق سوریه بپردازد. از همین روی، آمریکایی‌ها با تمام توان در مقابل عملیات نیروهای سوری در ادلب ایستاده‌اند.

ایالات متحده آمریکا به منظور متوقف ساختن عملیات آزادسازی استان ادلب و یا حتی‌المقدور کُند کردن روند پیشروی‌های نیروهای مقاومت در جریان این عملیات، در وهله اول تسلیح هرچه بیشتر نیروهای دموکراتیک کُرد را در دستور کار قرار داده است. اخیرا رسانه‌های بین‌المللی از ارسال تجهیزات نظامی جدید توسط ایالات متحده برای کُردهای تحت حمایت واشنگتن خبر داده‌اند.

درهمین ارتباط، آخرین گزارش‌ها حاکی از آن است که 50 کامیون حامل تسلیحات و تجهیزات لجستیکی برای کُردهایِ مورد حمایتشان در سوریه ارسال کرده‌اند. ناگفته پیداست که تسلیح و تجهیز هرچه بیشتر کُردها آن هم همزمان با آغاز عملیات آزادسازی ادلب، تلاشی از سوی واشنگتن جهت سنگ‌اندازی در مسیر نیروهای مقاومت به وسیله کُردهاست.

صحنه‌سازی شیمیایی در دستور کار آمریکا و غرب

از حدود سه هفته پیش که به تدریج زمزمه‌های عزم نیروهای مقاومت سوری برای آغاز عملیات بزرگ آزادسازی ادلب به گوش می‌رسید، آمریکا و غرب سناریوی «صحنه‌سازی شیمیایی» را در دستور کار خود قرار دادند تا شاید بتوانند از رهگذر پیاده‌ساز این سناریو، روند آغاز عملیات ادلب را متوقف سازند؛ اتفاقی که البته رخ نداد.

اکنون نیز نمی‌توان به ضرس قاطع گفت که سناریوی صحنه‌سازی شیمیایی برای تحت فشار قرار دادن دولت دمشق جهت عقب کشیدن از عملیات آزادسازی ادلب، به طور کامل منتفی است. درهمین ارتباط، اندکی پیش از آغاز عملیات آزادسازی ادلب، مسکو درخصوص تحرکات مشکوک عناصر تروریستی موسوم به «کلاه‌سفیدها» در اطراف ادلب هشدار داده بود.

«ولادیمیر ساورنکوف» نماینده دائم روسیه در سازمان ملل پیشتر در این خصوص گفته بود: «کلاه سفیدها تحت پوشش اقدامات بشردوستانه آماده اقدامات تحریک آمیز جدید در ادلب می‌شوند. هدف آن‌ها متهم کردن دولت سوریه به بکارگیری مواد سمی است».

براساس آنچه که گفته شد، واضح است که عناصر تروریستی موسوم به کلاه‌سفیدها که سابقه حمایت‌های آمریکا و غرب از آن‌ها در سوریه کاملا مشهود است، از مدت‌ها پیش خود را برای پیاده‌سازی سناریوی شیمیایی در سوریه آماده کرده‌اند. لذا بدون شک، این سناریو یکی از محتمل‌ترین گزینه‌های آمریکا و غرب برای مقابله با عملیات ادلب است.

نتیجه‌گیری

عملیات آزادسازی استان «ادلب» از لوث گروه‌های تروریستی ـ تکفیری به ویژه گروه تروریستی «جبهه‌النصره» از آن حیث حائز اهمیت بسیار است که سرنوشت جنگ سوریه را مشخص می‌کند. هم طرف‌ سوری و هم طرف‌های مقابل آن یعنی آمریکا، ترکیه و غرب به خوبی می‌دانند که پیروزی نظامی در این عملیات موجب خواهد شد تا طرفِ برنده دست برتر در عرصه سیاسی و دیپلماتیک را نیز داشته باشد.

آمریکا و غرب به خوبی به این واقعیت واقف هستند که پیروزی ارتش و نیروهای مقاومت در عملیات بزرگ آزادسازی ادلب، سوریه را تا حدود زیادی به دوران ماقبل از آغاز بحران بازمی‌گرداند. این مسأله دقیقا همان چیزی است که موجبات نگرانی‌های فزاینده طرف‌های غربی از نبرد بزرگ در ادلب را فراهم آورده است.

آنچه که واضح به نظر می‌رسد این است که شمارش معکوس برای ریشه‌کن شدن تروریسمِ تکفیری در ادلب به عنوان آخرین ایستگاه تکفیری‌ها در سوریه به صدا درآمده است و دیری نخواهد پایید که این استان طبق وعده مقامات ارشد دمشق، از لوث تروریست‌ها پاکسازی شود.

بدیهی است در این فرایند، ایالات متحده آمریکا و متحدان غربی آن ازجمله آلمان، فرانسه و انگلیس از هیچ تلاشی جهت متوقف ساختن عملیات آزادسازی ادلب دریغ نخواهند کرد، چراکه آن‌ها قصد ندارد آخرین فرصت‌های خود برای بقاء در سوریه را از دست بدهند.