قیمت دستوری مانع توسعه بخش معدن

به گزارش راهبرد معاصر مهرداد اکبریان اظهار داشت: ما زنجیره‌ تولیدی سنگ آهن را در داخل کشور داریم که در سال‌های گذشته به‌صورت متوازن رشد نکرده است. به‌این‌ترتیب، یک حلقه نسبت به حلقه بعدی خود، جلوتر یا عقب‌تر بوده است. یعنی یک حلقه سود بسیار بالا برده و روزبه‌روز فربه‌تر شده، ولی یک حلقه ضعیف نگاه داشته شده و تحت‌فشار قیمتی اجازه رشد پیدا نکرده است.

وی افزود: دولت در سال‌های گذشته تصمیم گرفت، مدیریت بازار تولید فولاد را خود بر عهده بگیرد و به‌واسطه بخشنامه‌های متعدد قیمت‌ها را تعیین و سعی در کنترل داشته باشد. هرچند انگیزه دولت برای ورود به این بازار به این جهت بود که تولیدکنندگان پایین‌دست، بدون مواد اولیه نمانند، اما این تصمیم زمینه بهره فراوان فولادسازان و به‌ویژه تولیدکنندگان شمش را فراهم آورد.

فروش تولیدات به قیمت جهانی

به گفته وی، شرکتهای فولادی با قیمت‌های دستوری دولت، به مواد اولیه ارزان‌قیمت دسترسی پیدا می‌کردند، اما همین گروه که مواد اولیه ارزان در اختیار داشتند، حاضر نمی‌شدند، تولید خود را با قیمت‌های ارزان و با همان قیمت‌های یارانه‌ای به صنایع پایین‌دستی بفروشند. رایزنی‌های مختلف این گروه طی سالیان باعث شکل‌گیری نظام قیمتی بر مبنای قیمت‌های جهانی برای آن‌ها شد. به‌عبارت‌دیگر، فولادی‌ها مواد اولیه را به قیمت یارانه‌ای خریداری کرده و تولید خود را با قیمت جهانی می‌فروختند.

اکبریان توضیح داد: این رویه باعث شده بود، حلقه‌های ابتدا و انتهای زنجیره فولاد، بسیار ضعیف شده و بدون سود منطقی فعالیت کنند، در عوض فولادی‌ها از فشار حداکثری به سایر حلقه‌ها، سودهای کلان می‌بردند.

استقبال از عرضه سنگ‌آهن در بورس 

رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران متذکر شد: برای حل این مشکل راهکارهای زیادی پیشنهاد شد. از جمله، عرضه همه محصولات در بورس کالا تا قیمت همه کالاها در بازار براساس عرضه و تقاضا و به صورت واقعی کشف شود.

اکبریان افزود: ما یعنی همه تشکل‌های صنفی معتقد، به بازار آزاد هستیم و معتقدیم اقتصاد آزاد بهترین راه برای رسیدن به تعادل و ثبات قیمتی در بازار است؛ بنابراین از عرضه محصولات در بورس استقبال کردیم. 

وی یادآور شد: پس از ابلاغ این تصمیم، سنگ‌آهنی‌ها محصولات گندله را به بورس عرضه کردند، اما این اتفاق مورد اعتراض فولادسازان قرار گرفت، چراکه منافع حداکثری آن‌ها کاهش پیدا می‌کرد. 

اکبریان معتقد است: فولادسازان به مسئله عرضه سنگ‌آهن کاملاً صنفی نگاه می‌کنند و به دنبال کسب بالاترین آورده برای بخش خود هستند، اما برای داشتن یک تولید پایدار لازم است که به مسائل به‌صورت ملی نگاه کنیم و به دنبال سودهای کوتاه‌مدت و مقطعی نباشیم. 

وی ادامه داد: در این شرایط اقتصادی که سایه تحریم از سر ما دور نشده، سرمایه‌ها محدود بوده و امکانات حداقلی وجود دارد، نباید به دنبال منافع حداکثری برای یک گروه خاص بود. 

اکبریان خاطرنشان کرد: نقطه ایده‌آل برای بخش تولید، داشتن بازار آزاد است. اگر خود بازار قیمت‌ها را متناسب با تولید عرضه‌شده و تقاضای موجود در بازار تعیین کند و کوچک‌ترین دخالت از سوی دولت نیز حذف شود؛ بازار به عالی‌ترین شکل خود فعالیت خواهد کرد.

افزایش تولید سنگ‌آهن نیازمند تصمیم کلان ملی 

رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران عنوان کرد: در حال حاضر حدود 60 میلیون تن کنسانتره و گندله تولید می‌شود که سنگ‌آهن موردنیاز این مقدار تولید در کشور وجود دارد. تمامی سنگ‌آهن مورد نیاز از منابع داخلی فعلاً در حال تأمین است. اما نگرانی آنجاست که اگر قرار باشد تولید فولادمان با همین سرعت ادامه پیدا کند و هر 6 ماه یک‌بار کارخانه متقاضی سنگ‌آهن داشته باشیم؛ دیگر با میزان تولید فعلی نمی‌توانیم به نیازها پاسخ دهیم و حتماً لازم است افزایش تولید صورت گیرد.

وی اضافه کرد: این اتفاق نیز یک پروسه بلندمدت است که از گرفتن مجوز تا اکتشافات، تجهیز و خرید ماشین‌آلات و طی مراحل متعدد دیگر باید برای تأمین سنگ‌آهن انجام شود. 

اکبریان با بیان اینکه این افزایش تولید از عهده یک بخش خاص برنمی‌آید، تأکید کرد: افزایش تولید سنگ‌آهن نیازمند تصمیم کلان ملی است و اگر بنا باشد بیش از ظرفیت فعلی کشور تولید داشته باشیم، امروز باید برای سنگ‌آهن تصمیمات اساسی گرفته شود.

به اعتقاد رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران اگر دولت پای‌بند به تولید 50 تا 70 میلیون تن فولاد در کشور است، باید برنامه‌های توسعه‌ای خود در بخش معادن را از همین امروز آغاز کند.

وی بیان کرد: در این مسیر، قیمت‌گذاری دستوری و ارزان نگاه‌داشتن قیمت سنگ‌آهن، مانع بزرگ اجرای برنامه‌های توسعه است که درنهایت می‌تواند زیان فولادسازان را در آینده موجب شود.

اکبریان گفت: وقتی سهم سود معدنی‌ها کم شود، انگیزه سرمایه‌گذاران کاهش می‌یابد و درنتیجه جلوی توسعه گرفته می‌شود، ما چگونه می‌توانیم یک بخش را حمایت نکنیم و حتی تنبیه کنیم، اما انتظار افزایش کارآیی و تولید را داشته باشیم.

وی در پایان گفت: امروز حدود 100 میلیون تن سنگ‌آهن در کشور تولید می‌شود، اما برای چهار سال آینده نیاز به این محصول به 180 میلیون تن خواهد رسید. این افزایش 80 درصدی با فشارهای قیمتی شدید، چگونه محقق خواهد شد؟/فارس