چرا بایدن تحریم‌های ترامپ را گروگان گرفته است؟
به گزارش راهبرد معاصر، سوال اینجاست چرا برای تهی نشدن برجام ایران باید فعالیت‌های هسته‌ای خود را کند یا متوقف کند، اما آمریکا هیچ گامی برای تعلیق یا توقف کوتاه مدت تحریم‌های یک جانبه و اقدامات ضد برجامی ترامپ در چارچوب سیاست فشار حداکثری علیه ایران بر نمی‌دارد؟
یکی از مهم‌ترین اهرم‌های پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ تاکید وی بر اشتباه بودن خروج یک جانبه آمریکا از برجام بود و بر بازگشت به این توافق در صورت انتخاب تاکید می‌کرد، اما بعد از بیش از یک سال از روی کار آمدن بایدن، شاهد هستیم که بایدن به میراث‌دار ترامپ تبدیل شده است. هر چند دولت بایدن به برخی از معاهدات و توافق نامه‌های بین‌المللی که ترامپ یک سویه از آن خارج شده بود، بازگشت، اما برای بازگشت به برجام سعی دارد از پشته‌هایی که ترامپ ساخته است، استفاده کند و با گل آلود نگه داشتن آب، شاید بتواند ماهی بیشتری صید کند.
از ابتدای شروع مذاکرات برای احیای برجام در وین به ویژه از آذرماه که مذاکرات بعد از یک وقفه سه ماه مجدد از سر گرفته شد، برخی مقامات آمریکایی و اروپایی از لزوم کاهش سرعت برنامه هسته‌ای ایران برای باز نگه داشتن پنجره دیپلماسی و افزایش فرصت گفتگو‌ها سخن گفته‌اند و بر این مساله تاکید کردند که اگر سرعت فعالیت‌های هسته‌ای ایران به همین شکل باشد و ادامه یابد، به زودی برجام به توافقی تهی شده تبدیل می‌شود که دیگر تلاش برای حفظ آن معنایی ندارد.
مقامات آمریکایی ظاهرا فراموش کرده اند که مسبب وضعیت فعلی دولت قانونی دونالد ترامپ است؛ هر چند مقامات دولت فعلی در شرایط ایجاد شده فعلی دخیل نبودند، اما مسئولیت قانونی دولت آمریکا از بین نمی‌رود. به علاوه اگر آن‌ها نگران سرعت فعالیت‌های هسته‌ای ایران و تهی شدن برجام هستند، چرا تاکنون جو بایدن رییس جمهور فعلی آمریکا در راستای سیاست‌های اعلامی اش، حتی یک یا چند دستورالعمل اجرایی رییس جمهور پیشین را لغو نکرده است تا فضای تعاملات و مذاکرات کمی روی آرامش به خود بگیرد و ایران نیز بتواند با اعتماد بیشتری روند احیای برجام را طی کند!
گام‌های جبرانی ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای در واکنش به خروج غیرقانونی آمریکا و اعمال تحریم‌های یک جانبه علیه ملت ایران برداشته شد و در چارچوب برجام بوده است. از این رو اگر طرف‌های غربی نگرانی واقعی دارند، باید علت را که همان تحریم‌های آمریکاست، برطرف کنند. در شرایطی که تحریم‌های آمریکا و سیاست فشار حداکثری با تمام توان ادامه دارد، به شکلی که حتی در دوره اوج همه گیری ویروس کرونا حتی این تحریم‌ها یک لحظه متوقف نشد، نباید انتظار داشته باشند ایران فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز خود را در برابر "هیچ" محدود سازد.
این در حالی است که فعالیت‌های هسته‌ای ایران در چارچوب پادمان جامع ان پی تی، توافق سال ۲۰۱۵، قطعنامه ۲۲۳۱ و تعهدات بین‌المللی ایران است.
برجام در سال ۲۰۱۵ بر اساس ایجاد توازن میان محدودیت‌های هسته‌ای و منافع اقتصادی شکل گرفته است. تا زمانی که این توافق نتواند منافع اقتصادی وعده داده شده و عادی‌سازی روابط تجاری ایران را محقق کند، نباید از ایران انتظار داشت برنامه هسته‌ای خود را کند کرده یا آن را به عقب بازگرداند.
تلاش برای یک توافق موقت یا تعلیق بخش‌هایی از تحریم‌ها در ازای تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای ایران درخواستی است که به صراحت از سوی مقامات عالی کشور و نیز هیات مذاکره کننده کشورمان در وین رد شده است. بهتر است این کشور‌ها به جای تمرکز بر این که ایران را به سمت یک توافق موقت بکشانند یا با تعیین ضرب الاجل‌های مختلف به مذاکره کنندگان در وین فشار بیاورند، سعی کنند بر سرعت ارایه ابتکار عمل برای رفع مطلوب و موثر تحریم‌ها و راستی آزمایی اجرایی کردن آن بیافزایند. در این صورت است که مذاکرات در کمترین زمان ممکن می‌تواند به نتیجه مرضی الطرفین برسد و نگرانی کشور‌های اروپایی و آمریکا برای تهی نشدن برجام هم از بین می‌رود.
گفتنی است مذاکرات در وین رو به جلو است، اما روند رفع اختلافات و بررسی ایده‌ها و تبدیل ایده‌ها به متن به کندی انجام می‌گیرد و همان طور که مقامات ایرانی از ابتدای مذاکرات بر آن تاکید داشتند، طرف‌های اروپایی عضو برجام و آمریکا نقش سازنده و پویایی در ابهام زدایی و رفع اختلافات و ارایه راهکار برای عبور از این موانع تاکنون ایفا نکرده اند.
به نظر می‌آید دور هشتم مذاکرات هفته جاری در وین در سطوح مختلف کارشناسی و سیاسی در چارچوب دیدار‌های دو جانبه و چند جانبه ادامه دارد./ایسنا