علت تقابل آمریکا و روسیه در اوکراین چیست؟

«امیرعلی ابوالفتح»، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با «راهبرد معاصر» با اشاره به مناقشه آمریکا و روسیه در موضوع اوکراین گفت: آمریکا و روسیه از سال های گذشته تا کنون در بسیاری از مسائل با هم اختلافات زیادی داشته اند. از زمانی که دوره سیاه پس از فروپاشی اتحادیه شوروی به سر آمد و زمام حکومت از بوریس یلتسین به ولادیمیر پوتین منتقل شد، روس ها تلاش کردند تا دوره سیاه را پشت سر بگذارند و بدون افزودن چاشنی ایدئولوژیک به سمت  بازسازی درونی و بازگشت به سمت قدرت سابق حرکت کنند. اگر زمانی در اتحادیه جماهیر شوروی سابق قدرت‌خواهی و گسترش نفوذ شوروی بر پایه مسائل ایدئولوژیکی بود، در روسیه جدید پس از دوران کمونیستی ایدئولوژی کنار گذاشته شد و رویکردها به سمت بحث تامین امنیت ملی و منافع ملی چرخید.

وی افزود: از همان زمان به بعد شاهد افزایش اصطکاک‌ها بین روسیه و آمریکا هستیم. آمریکایی‌ها اطلاع داشتند که دوره افول قدرت روسیه طولانی مدت خواهد بود یا روسیه در نهایت پس از فروپاشی اتحاد شوروی، نظم آمریکایی را مورد پذیرش قرار دهد، اما با گذشت زمان آمریکایی ها به تدریج نشانه‌هایی از استقلال عمل، قدرت یابی و بازیابی قدرت روسیه را شاهد بودند. از این زمان اختلافات بین دو کشور به بهانه های مختلف بالا گرفت که اینک شاهد اوج تنش ها در مساله اوکراین هستیم.

امیر علی ابوالفتح با تاکید بر اینکه احتمال رویارویی نظامی بین آمریکا و متحدانش با روسیه وجود دارد، اظهار داشت: موضوع اوکراین بهانه ای برای وزن کشی قدرت بین آمریکا و روسیه شده است. به عبارت دیگر می توان گفت اوکراین نشان دهنده جنگ اراده ها بین آمریکا و روسیه است. روس ها بر این باور هستند که اگر بر سر موضوع اوکراین کوتاه بیایند در سایر موارد باید عقب نشینی کنند.

ابوالفتح در خصوص نگرانی مقامات روسیه از کوتاه آمدن در برابر خواسته‌های آمریکا گفت: روس ها بر این موضوع تاکید می کنند که اگر در برابر خواسته آمریکا کوتاه بیایند و از خواسته خود عقب نشینی کنند، بیم آن می رود با تلاش آمریکا، کشورها یک به یک به عضویت ناتودر بیایند و کشمکش کنونی که در فراسوی مرزهای روسیه است به درون مرزهای روسیه کشیده ‌شود. بنابراین روس‌ها احساس خطر موجودیتی می کنند. از این منظر، رئیس جمهور روسیه معتقد است که اینک جای عقب نشینی نیست. از سوی دیگر آمریکایی‌ها معتقد هستند اگر روسیه در موضوع اوکراین موفق شود و اقدام نظامی روسیه در حمله به اوکراین بدون پاسخ بماند یا اینکه روسیه در اوکراین دولت تحت کنترل خود را روی کار بیاورد، این روند دومینو وار به سایر کشورها سرایت می‌کند. لذا کشورهایی که در خط مقدم هستند مثل کشورهای لهستان، اسلواکی، بلغارستان و رومانی هم در نهایت مرعوب قدرت مسکو خواهند شد، لذا نظم تعریف شده از سوی آمریکایی ها برای شرق و مرکز اروپا به خطر می افتد.

این کارشناس مسائل بین الملل به رویکرد آمریکا در موضوع اوکراین اشاره کرد و اظهار داشت: آمریکایی ها معتقد هستند که در حال حاضر در برابر روس ها به هیچ وجه نباید عقب نشینی کرد. این موضوع سوال اصلی است که در صورت اقدام نظامی روسیه در اوکراین، آمریکایی ها چه راهبردی باید اتخاذ کنند. چرا که مواجهه نظامی دو کشور آمریکا و روسیه منجر به یک فاجعه جهانی می شود. دو قدرت اتمی رو در روی هم قرار می گیرند. روسیه کشوری قدرتمند در عرصه نظامی است، لذا آمریکا در بحث نظامی نمی تواند دست برتر را نسبت به روسیه داشته باشد، مگر در بحث تحریم ها که ممکن است آمریکا، راهبرد تحریم روسیه را اجرا کند.

ابوالفتح افزایش تحریم‌های آمریکا علیه روسیه را بی‌تاثیر خواند و گفت: در صورتی که آمریکا روس ها را تحریم کند، احتمال اثر گذاری تحریم روی روسیه به شدت زیر سوال می رود. ضمن اینکه اگر اثر گذار نیز باشد، نوشدارویی بعد از مرگ سهراب است.در این صورت اوکراین از دست غربی ها خارج می شود و آمریکا فقط ابزار تحریم در برابر روس ها را می تواند به کار بگیرد. ضمن اینکه احتمال قریب به یقین، تحریم های آمریکا در روس ها اثر نمی کند، چرا که به تجربه ثابت شده کشورهای ضعیف تر و کوچکتر از روسیه که تحت تحریم آمریکا قرار داشتند، تسلیم خواسته های آمریکا نشده اند. لذا اثر گذاری تحریم روسیه از سوی آمریکا به شدت زیر سوال می رود. در این موضوع یک سوال مهم بی پاسخ می ماند که آمریکا با چه روشی می تواند آقای پوتین را نسبت به تجدید نظر در راهبردهای خود مجاب کند؟!