نگرانی آمریکا و غرب از ناکارآمدی تحریم‌ها

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ آمریکا و اتحادیه اروپا با این نگاه که تحریم تنها سلاحشان برای مجازات مستقیم مخالفان است و در صورت ناکارآمدی آن، هیمنه غرب فرو خواهد پاشید، همواره به دنبال اعتبار بخشیدن به تحریم ها هستند و این در حالی است که واکاوی کشورهای هدف در تحریم نشان می دهد، غرب اهدافی را که از  دریچه تحریم  به دنبال تحقق آن بود، به دست نیاورده است.

سلاح تحریم به صورت عملی کارآمدی خود را از دست داده و در برخی موارد نیز هزینه هایی برای غرب به وجود آورده است. ناتوانی آمریکا در غلبه بر جمهوری اسلامی ایران، زمستان سرد برای اروپا، تورم سنگین برای آمریکا و ... نمونه های کوچکی از آثار تحریم بر غرب هستند.

برای فهم بهتر موضوع به بررسی میزان تحریم کشورهای هدف می پردازیم و آثار آن بیان خواهد شد.

روسیه

روسیه اعلام کرد حدود 6 هزار تحریم علیه این کشور اعمال و کارشناسان اقتصادی می‌گویند مسکو به هدف نخست تحریم‌های بین‌المللی در جهان تبدیل شده است. کار به جایی رسیده که پیتر پیاتتسکی، مقام سابق خزانه‌داری آمریکا این تحریم‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌ جنگ هسته‌ای مالی عنوان کرد و گفت، بزرگ‌ترین ساختار تحریمی در تاریخ علیه یک کشور اعمال شده است.

ایران

قبل از جنگ اوکراین، ایران تحریم‌شده‌ترین کشور جهان بود و از سال 1979 همواره یکی از اهداف تحریم‌های آمریکا بود. فقط در یک دهه گذشته و طبق آمارهای ارائه‌شده از سوی مؤسسه کاستلوم که تحریم‌های بین‌المللی را‌‌‌‌‌‌‌‌ دنبال می‌کند، یک هزار و 616 تحریم علیه ایران اعمال شده است.

سوریه

در این کشور که از سال 2011 جنگ با تروریست‌های بین‌المللی جریان داشت، هزاران تحریم از سوی آمریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای عربی اعمال شده است. مؤسسه کاستلوم گزارش کرد، بیشتر تحریم‌ها علیه سوریه از سال 2011 به بعد اعمال شده و مجموع آن به 2 هزار و 608 تحریم می رسد.

کره شمالی

از سال 2006 به خاطر برنامه‌های هسته‌ای، نظامی و برنامه موشکی بالستیک کره شمالی تحریم‌هایی از سوی سازمان ملل متحد علیه این کشور اعمال شده است. این تحریم‌ها شامل اعمال محدودیت علیه اشخاص و شرکت‌های اهل کره شمالی بوده و آمارهای مؤسسه کاستلوم نشان می‌دهد 2 هزار و 77 تحریم علیه پیونگ یانگ اعمال شده است.

ونزوئلا

در سال‌های گذشته ونزوئلا شاهد اعمال فشارهای سنگینی بوده و تحریم‌ها علیه تجار و شرکت‌هایی اعمال شده است که با دولت نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا همکاری داشته‌اند. کاستلوم گزارش می دهد؛ 651 تحریم علیه ونزوئلا اعمال شده است و این رقم، کشور آمریکای لاتین را‌‌‌‌‌‌‌‌ در جایگاه پنجمین کشور تحریم‌شده جهان قرار می‌دهد.

کوبا

حدود 60  سال است آمریکا کوبا را‌‌‌‌‌‌‌‌ تحریم می‌کند. نخستین تحریم‌ها از سال 1962 و در زمان دولت جان اف کندی علیه کوبا اعمال شد و از آن زمان به بعد تعدادی از شرکت‌ها و بانک‌های خارجی به دلیل فعالیت در کوبا به شدت تنبیه شده‌اند. رژیم تحریم‌های آمریکا علیه کوبا یکی از بلندمدت‌ترین تحریم‌هایی است که از سوی کشوری در تاریخ علیه کشوری دیگر اعمال می شود.

اهداف تحریم های آمریکا

بررسی کشورهای تحریم شده نشان می دهد آمریکا با اعمال تحریم ها به دنبال قبولاندن رویکرد خود بر این کشورهاست. در واقع غرب با کنشگری تحریم ها اهدافی را دنبال می کند که در میدان نبرد و صحنه دیپلماسی به دست نیاوردند. از این رو با دوگانه سازی اقتصاد- سیاست یا معیشت- مذاکره سعی در قبولاندن رویکرد استکباری خود بر کشورهای هدف دارد.

از سال 2006 به خاطر برنامه‌های هسته‌ای، نظامی و برنامه موشکی بالستیک کره شمالی تحریم‌هایی از سوی سازمان ملل متحد علیه این کشور اعمال شده است

غرب در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران از سلاح تحریم برای مهار و در نتیجه تهی سازی مؤلفه های قدرت استفاده کرد، به طوری که در سایه تحریم کشورمان، صنعت هسته ای باید از بین می رفت، نفوذ منطقه ای محدود و در قدرت موشکی نیز از رویکرد بازدارندگی خارج می شد. حال در سایه تحریم ها نه تنها چنین اتفاقاتی نیفتاد، بلکه مؤلفه های قدرت ایران هر روز کارآمدتر شده است.

می توان نتیجه گرفت تحریم غرب را به اهداف خود نرسانده است و از این رو می توان کنشگری تحریم ها را برای غرب منفی ارزیابی کرد. علاوه بر این، بازخورد سیاست تحریم غرب نشان می دهد کشورها یکی پس از دیگری رفتار تحریم غرب را نادیده می گیرند و در تلاش هستند از سلطه دلاری خود را رها کنند. شروع فعالیت های اقتصادی میان کشورها بر مبنای پول رایج آن کشورها، تغییر در رویکرد ذخیره سازی ارزی کشورها از دلار به سمت طلا، نادیده گرفتن تحریم های آمریکا و در نتیجه دور زدن آن به وسیله کشورهای مختلف و ... باعث نداشتن اطلاع دقیق از اقتصاد کشورها به وسیله آمریکا شده است که همگی از اهداف منفی تحریم ها بر غرب حکایت دارد.

نتیجه گیری

عقب نشینی غرب از تحریم ونزوئلا را می توان آغازی بر بازنگری رفتار غرب دانست. غرب در شرایطی بحران اوکراین را بر جامعه بین المللی تحمیل کرد که هیچ گاه تصور نمی کرد دامنه آن معیشت و اقتصاد خودشان را دربر بگیرد. افزایش تورم در کشورهای اروپایی و آمریکا، کمبود انرژی و در نتیجه ناتوانی غرب در تأمین حداقل های زندگی مردم  و ... بخشی از درگیری غرب بر اثر تحریم های اعمال شده بر روسیه و ایران است.

این وضعیت غرب را به ناتوانی  در مدیریت تحریم ها سوق داد که مجبوزند به شیوه های مختلف دنبال سیاستی برای جایگزینی تحریم ها باشند. البته این تغییر به معنای صرفاً اتخاذ رویکرد تهاجمی از سوی غرب نخواهد بود و ممکن است نخبگان سیاسی- اقتصادی غرب رویکرد تعاملی را برای حکومتشان پیشنهاد دهند که از بی اعتباری سلاح تحریم جلوگیری کنند و به اصطلاح بازخوانی تحریم ها را در پیش بگیرند.

باید توجه کرد اقتصاد جهان از غرب محوری خارج شده است و به سمت چندجانبه گرایی حرکت می کند. کاهش جایگاه سهم اقتصادی آمریکا از 40 به 20 درصد در دنیا را می توان به کند شدن سلاح تحریم ها نسبت داد.