از خط قرمزهای غیرواقعی عبور کرده ایم

به گزارش راهبرد معاصر، کارشناس برنامه تلویزیونی «ماه من» گفت: یک روحانی مهمان تلویزیون زمانی که با مطالعه و محکم سخن بگوید و ازخطوط قرمزی که سازمان صداوسیما آنها را به رسمیت نمی‌شناسد عبور کند، قطعا در جذب مخاطب موفق خواهد بود.

تاریخ را که ورق می‌زنید همواره روحانیون در شکل‌دهی و آگاهی بخشی جامعه چه در مورد مسائل دینی و مذهبی و آیینی و چه در ارائه سبک زندگی نقش بسیار مهمی داشته‌ و دارند و جه بسا این نقش پس از انقلاب بسیار مهم‌تر از قبل هم شده است.

چهره‌های بسیاری وجود دارند که نام آنها برای مردم عامی هم آشناست و سخنان آنها را که پیش از این روی منبر گفته می‌شد، با دل و جان گوش می‌دهند و با گذشت سال‌ها هنوز این روایت ها شنیدنی‌ هستند. به خصوص آنها که از طریق دستگاه های ضبط صدا تهیه شده اند و روحانیون برای برپایی جلساتی که امروز به راحتی در هر کوی و برزنی برپا می شوند، خون دلها خورده اند.

امروز اما با گسترش رسانه‌های جمعی روحانیون جز مساجد منبرهای دیگری هم پیدا کرده‌اند که می‌توانند از طریق آن به مخاطبان خود آگاهی بدهند و رادیو و تلویزیون وفضای مجازی از جمله این منبرهای امروزی هستند. البته در این میان روحانیون بسیاری هم از این فضا بهره برده‌اند. به عنوان مثال حجت‌الاسلام محسن قرائتی رکورددار طولانی‌ترین برنامه تلویزیون است. او از سال‌های پس از انقلاب برنامه درس‌هایی از قرآن را بدون وقفه تا به امروز هر هفته پنجشنبه‌ها داشته است که اتفاقا در دهه شصت از جمله برنامه‌های پربیننده و مخاطب تلویزیون محسوب می‌شد. اما کم کم حضور روحانیون به بخش‌های دیگر تلویزیون نیز کشیده شد و از وجه علمی و توانایی‌های آنها علاوه بر ارائه احکام در سایر حوزه‌ها نیز استفاده شد.

تا امروز که روحانیون هم در برنامه‌های معارفی و آموزشی حضور دارند و حتی در برنامه‌های کودک نیز برای این گروه سنی برنامه اجرا می‌کنند. البته ذکر این نکته ضروری است که اگر تا چندی پیش به واسطه سطح آگاهی عمومی روحانیون مجبور بودند مسائل را برای فهم بیشتر در سطح روایت کنند، اما امروز دیگر از این برهه عبور شده و ما شاهد طرح چالش های بسیار مهم از سوی روحانیون در برنامه های مختلف تلویزیونی هستیم.

یکی از این برنامه ها که به صورت تخصصی از حضور یک روحانی بهره می برد، برنامه سحرگاهی «ماه من» با اجرای نجم الدین شریعتی است که از شبکه سه سیما پخش می شود و مخاطبان در آن شاهد طرح مسائل مهمی از تاریخ اسلام هستند.

اما راوی این مسائل مهم روحانی جوانی به نام حجت الاسلام «حامد کاشانی» است که با طرح موضوعات دقیقی از زندگی امیرالمؤمنین مخاطبان زنده دل سحرگاهان را مجذوب جعبه جادو کرده است.

**دوره برنامه های سطحی گذشته است

حجت‌الاسلام «حامد کاشانی» کارشناس مسائل تاریخی در گفت‌وگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری فارس درباره حضور در این برنامه گفت: واقعیت این است که امروز مخاطبان به دنبال محتوای بیشتری هستند و دوره برنامه‌های‌کلیشه‌ای و سطحی گذشته است. اینکه در یک فضای تکراری و مخصوصا در مناسبت ها مهمانان در مدت کوتاه چند دقیقه ای به گفتن حرف های روزمره می پردازند دیگر اقناع کننده مخاطب نیست و بسیاری علاقه مند هستند که از سطح عبور کرده و شاهد گفت و گوهای تخصصی تر باشند.

وی ادامه داد: سحرگاهان هم به خاطر ویژگی خاص زمانی که دارد و مخصوصا در ماه مبارک رمضان متعلق به قشر خاصی است که علاقه مندی های مذهبی آنها احتمالا بیشتر باشد. به همین دلیل ما موضوع برنامه را راجع به حضرت امیرالمؤمنین و دوستان و دشمنان ایشان انتخاب کردیم. چند هدف این برنامه دارد که یکی افزایش محبت و معرفت نسبت به اهل بیت و آگاهی است و دیگری الگوهایی که در حکومت و سیره امیرالمؤمنین است و اخلال‌هایی که در حکومت حضرت اتفاق افتاده و کمک‌هایی که بعضی یاران ایشان کرده اند و در پس آن هم نقد به یکسری از رفتارهای اجتماعی و حکومتی خودمان است.

**روایت محکم مسائل مخاطب را درگیر می کند

وی تاکید کرد: هدف دیگر هم تشویق مخاطب برای الگوگیری است بدون اینکه ما خیلی تاکید روی موضوع داشته باشیم. مخاطب برای اینکه خود را با جایی مقایسه کرده و بخواهد خود را اصلاح کند طبیعتا ما امیرالمؤمنین را پیشنهاد می‌کنیم و سعی می‌کنیم به این مسائل در حاشیه هم بپردازیم.

این کارشناس مسائل دینی درباره انتخاب زبان روایت مسائل تاریخی برای نیمه شب که بتواند مخاطب را جذب کند نیز عنوان داشت: من معتقدم که حرف را باید محکم ولی با زبان ساده و روز بیان کرد که مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند. وقتی تاریخ اسلام تصویرسازی می‌شود، روایت ساده ارتباط بیشتری با مخاطب برقرار می‌کند.

وی اظهارداشت: چون ماه رمضان، ماه امیرالمؤمنین است و همه طیف‌ها ارادتمند به حضرت هستند، ما هم به اندازه توانمان مطالب کمتر شنیده شده از ایشان را بیان می‌کنیم و احساس می‌کنم ارتباط خوبی برقرار می شود. شنیدن از حضرت که خود عبادت است، در سحر ماه رمضان هم سنخیت دارد و خوشبختانه بازخوردهای خوبی داشته است.

**روحانی با مطالعه قطعا موفق خواهد بود

کاشانی در پاسخ به این سوال که حضور شما به عنوان یک کارشناس در لباس روحانی چقدر بر مخاطبان اثربخش است؟ توضیح داد: طبیعتا این لباس محدودیت‌هایی دارد ولی اگر ما تلاش کنیم و زحمت بکشیم و برای سخنانی که می‌گوییم تفکر و مطالعه داشته باشیم، قطعا موفق خواهیم بود. اگر کسی وقت بگذارد قطعا بازخورد خواهد داشت و مردم تشخیص می‌دهند، اگر پیش بیاید که اثر سخن روحانی کم شود، چالش اصلی کم کاری امثال بنده است.

**از خطوط قرمزی که نتیجه توهم بوده اند، عبور کرده ایم

وی درباره راه کارهای افزایش اعتماد مخاطب نیز گفت: سعی کرده‌ایم خیلی از خطوط قرمزی که سازمان صداوسیما آنها را به رسمیت نمی‌شناسد و در نتیجه توهم بوده را در برنامه کمرنگ کنیم و به بیان واقعیات بپردازیم.

این کارشناس تاریخ اسلام همچنین درباره شباهت منبر مساجد و تریبون صداوسیما اظهارداشت: از لحاظ کثرت جمعیت قطعا تلویزیون مخاطبان بسیار بیشتری دارد. در حالی که یک منبر متوسط که خوب باشد هزار نفر پای آن می‌نشینند اما تلویزیون جمعیت بیشتری را پای خود دارد و البته همین موضوع کار را سخت می‌کند چون طیف متنوع‌تر است و بیان مساله سخت‌تر است. هم سلیقه‌های مختلف باید برنامه را ببینند و هم ما باید نقدمان را به مذاهب و اقوام دیگر بگوییم آن هم طوری که تعبیر به تفرقه‌افکنی نشود. چون در یک جلسه و پای یک منبر طیف هم فکر و شبیه هم بیشتر وجود دارند اما در تلویزیون این گونه نیست.

**گفت و گوی تنها با دوربین سرد و بی روح است

وی راجع به این موضوع که معمولا روحانیون روی منبر به خاطر گفت و گوی بی واسطه با مردم سخنرانی گرم تری دارند، بیان داشت: البته ما در برنامه هم مقابل یک مجری حرف می‌زنیم و گفت‌وگو واقعا شکل می‌گیرد و مجری ما شنونده خوبی هم هست، ارتباط خوبی شکل می‌گیرد اما گفت‌وگوی تنها با دوربین خیلی سردتر و بی‌روح تر است و به نظر می‌رسد که مخاطب هم آن را خیلی نپسندد.

وی درباره اینکه چطور برنامه های تخصصی مذهبی می توانند مخاطبان را درگیر کنند؟ توضیح داد: همان طور که گفتم اگر ما از خطوط قرمز توهمی نترسیم و با جسارت و البته مطالعه موضوعات را برسی کنیم، قطعا مخاطب آن را می فهمد و جذب برنامه می شود. اما این امر مستلزم مطالعه کارشناس نیز هست. برنامه‌ها باید زودتر مشخص شوند تا روحانی که قرار است در برنامه حضور پیدا کند، بیشتر بتواند مطالعه کند. من برای روزی یک ساعت سخنرانی حدود ۱۰ ساعت مطالعه می‌کنم و اگر بیشتر وقت داشتم برای این برنامه بیشتر مطالعه می‌کردم.وقتی به یکباره می خواهند که در برنامه حضور پیدا کنی قطعا زمان کمتری هم برای مطالعه باقی می ماند.

**سخنرانان محبوب روحانی جوان

وی در پاسخ به این پرسش که خود شما از سخنرانی کدام روحانیون بیشتر بهره می برید؟ گفت: حاج آقایان صدیقی، جاودان، فاطمی‌نیا، عابدینی، عالی، پناهیان و ... کسانی هستند که من فرصت پیدا کنم حتما سخنانشان را گوش می‌کنم و از آنها بهره می برم.

منبع: فارس