بازنده اصلی طولانی شدن مذاکرات احیای برجام کیست؟

«سید مصطفی خوش‌چشم»، کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با «راهبرد معاصر» در خصوص آخرین وضعیت مذاکرات احیای برجام گفت: آنچه که تاکنون منجر به دست یابی به توافق نهایی در نشست وین نشده را می توان به مجموعه ای از مسائل به ویژه مسائلی که با تحریم ها مرتبط است ارتباط داد، چرا که بخش کوچکی از تحریم ها که تاثیر آن در انتفاع اقتصادی ایران بسیار بالاست هنوز در نشست های وین لاینحل باقی مانده، بنابراین بحث های اصلی بر سربرداشتن تحریم های باقیمانده در ذیل لیست قرمز است که بر روی افراد، نهادها و شرکت ها اعمال شده است.

وی تاکید کرد: بی تردید عدم برداشته شدن تحریم های عنوان شده، انتفاع اقتصادی ایران را از هر گونه توافقی بسیار کم، غیر ممکن یا ناپایدار می کند، لذا تا زمانی که این مبحث حل نشود اساسا مسائل دیگری نمی تواند کمکی به نهایی شدن توافق برجام کند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل به فضاسازی رسانه‌ای آمریکایی برای به حاشیه بردن لغو تحریم‌های سپاه پاسداران نیز اشاره کرد و گفت: مسائل دیگری از جمله سپاه پاسداران باقی مانده، اما آمریکایی ها سعی می کنند توجه و تمرکز افکار عمومی را به این مساله جلب کنند در صورتی که اصل مسائل باقیمانده نفع اقتصادی ملت ایران است که در لیست قرمز به قوت خود باقی است. با توجه به اینکه هنوز دو سه مورد تحریم اصلی مورد نظر ایران همچنان دست نخورده باقی مانده، به نظر می رسد آمریکایی ها همچنان در چارچوب طراحی سابق خود، به دنبال این هستند تا شاه کلید انتفاع اقتصادی را ذیل این توافق به ایران ندهند، لذا همچنان اصرار به امتیاز‌گیری وعدم امتیاز دهی دارند. این موضوع باعث شده مذاکرات در مقطعی متوقف بماند. البته آمریکایی ها با نادیده گرفتن وضعیت خود و کاهش توانمندی در سطح جهان همچنان در مذاکرات وین رفتار می کنند. آمریکایی ها تا کنون از همه ابزارهای فشار خود علیه ایران استفاده کرده اند اما بیش از یک سال و نیم از دوران پیک و اوج تاثیر گذاری تحریم ها عبور کرده ایم، بنحوی که مقاومت مردم ایران باعث شده ابزارهای طرف آمریکایی کارکرد خود را به شکل ویژه ای از دست بدهند.

خوش‌چشم با تاکید بر اینکه «ایران در حال حاضر بیش از یک و نیم میلیون بشکه نفت صادر می کند و پول آن را به کالاهای مورد نیاز تبدیل می کند»، اظهار داشت:  وضعیت رشد اقتصادی کشور در سال 1401 به مراتب بهتر از سال 1400 خواهد بود، بنابراین کارایی اسلحه اقتصادی آمریکا درحال هر چه بیشتر بی تاثیر شدن است.در حالی که ایران هنوز از ابزارهایی که به عنوان اهرم فشار در اختیار دارد استفاده همه جانبه ای به عمل نیاورده، لذا ایران در ابتدای این مسیر است. ایران اهرم هایی چون غنی سازی 60 درصدی، بالا بردن توان هسته ای و ارائه دستاوردهای جدید تا مولفه موشکی و منطقه ای را به عنوان اهرم های فشار و دست برتر نسبب به آمریکا در اختیار دارد.

وی افزود: وضعیت جهانی و درگیری تمدنی روسیه و غرب بر سر مساله اوکراین که باعث فشار بیش از حد بر صادرات انرژی به اروپا شده و قیمت انرژی در اروپا را افزایش داده است، از یک سو غرب را تحت فشار قرار داده و از سوی دیگر، فرمان اخیر رئیس جمهور روسیه برای دریافت روبل در ازای صادارت گاز به اروپا، فشار دیگری بر روی هژمونی دلار وغرب است که باعث افزایش قیمت در بازارهای غرب شده است. هر چند افزایش قیمت ها فقط مختص به بازار انرژی نیست، بلکه صدای اعتراض مردم اروپا و آمریکا بابت افزایش قیمت کالاها و خدمات نیز بلند شده است.

خوش‌چشم گفت: مجموعه اتفاقاتی که در اسپانیا رخ داد پیش درآمدی بر هر چه بحرانی تر شدن وضعیت اقتصادی و فشارهای اقتصادی بر غرب است. با چنین وضعیتی غرب به شدت نیازمند خرید نفت و گاز ایران است. هر روز که فشارهای بحران انرژی بر طرف غربی بیشتر می شود و قیمت ها بالاتر می رود غرب بیش از حد محتاج و نیازمند توافق با ایران می شود. بنابراین از یک طرف غرب به ویژه آمریکا که در حال افول است به دلیل درگیری با روسیه و همچنین تقابل با چین و دیگر مسائل اقتصادی داخلی و بین المللی دچار کاهش توانمندی شده و از سوی دیگر ایران همچنان اهرم های فشاری که به طور تمام و کمال بر طرف غربی اعمال نکرده را در دست دارد.

این کارشناس مسادل بین‌الملل در تحلیل شرایط مذاکرات هسته‌ای در هفته‌های پیش رو گفت: پیش بینی می شود اگر آمریکایی ها با واقع گرایی به سرعت امتیازات مورد نظر ایران را ندهند، درماه ها و هفته های آتی، وضعیت ایران در این چانه زنی و تقابل مذاکراتی به مراتب از قبل بهتر می شود و امتیازاتی به مراتب بیشتر از امروز می تواند از طرف آمریکایی بگیرد، بنابراین صلاح است ایران عجله ای برای رسیدن به توافق نداشته باشد و اجازه دهد تحولات جهانی کار خود را انجام دهد تا غرب بیش از پیش تحت فشار قرار بگیرد و ایران نیز از مولفه های قدرت خود بیش از پیش بهره مند شود. در چنین وضعیتی امتیازات حاصله در هر گونه توافقی در وین در آینده و ماه های آتی به مراتب بیش از آن چیزی است که تا به حال عاید ایران شده است.