سیر تا پیاز دعوای گازی روسیه با اروپا

به گزارش راهبرد معاصر موضوع قطع واردات گاز از روسیه مدت‌هاست که از سوی آمریکا به کشورهای اروپایی القا می‌شود، اما در حالی که خیلی از کشورها مخالف آن بودند از زمان آغاز درگیری نظامی روسیه با اوکراین این موضوع جدی‌تر شده و در داخل اروپا حامیانی نیز پیدا کرده است.

طی سال‌های گذشته آمریکایی‌ها به هر طریقی تلاش کردند تا جلوی باز شدن بازار اروپا به ورود بیشتر گاز از روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌ بگیرند، به گونه‌ای که از چند سال پیش خط لوله در حال ساخت نورداستریم2 که قرار بود با دور زدن اوکراین، گاز روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌ به طور مستقیم از دریای بالتیک به آلمان و برخی کشورهای اروپایی برساند،‌‌‌‌‌‌‌‌ مورد تحریم قرار دادند.

اگرچه بهانه آمریکایی‌ها برای اینگونه اقدامات حمایت از امنیت انرژی در اروپا و جلوگیری از وابستگی آنها به روسیه اعلام می‌شد ولی در واقع آمریکایی ها می خواستند گاز گران خود را از این طریق به اروپایی‌ها تحمیل کنند.

با وجود همه این تحریم‌ها و اقدامات آمریکا، روسیه توانست این خط لوله را‌‌‌‌‌‌‌‌ به اتمام برساند، اما دولت آلمان تغییر کرد و دولت جدید برخلاف دولت قبلی، آنگلا مرکل، خیلی نگاه مثبتی به خط لوله نورداستریم2 نداشت و تا همین حالا هم تقریبا موضوع بهره‌برداری از خط لوله جدید به حاشیه رفته و دیگر جزو گزینه‌های اروپا و آلمان نیست.

موضوع قطع واردات گاز از روسیه در چند هفته گذشته بارها توسط مقامات اروپایی مطرح شده اما برخی کشورها به شدت مخالف آن هستند و می‌گویند نمی‌توانند بدون گاز روسیه انرژی مورد نیاز خود را تأمین کنند. از جمله موافقان تحریم روسیه در اروپا لهستان است که به گزارش راشاتودی، شرکت گازپروم، بازوی صادرات گاز روسیه به اروپا، روز چهارشنبه رسما اعلام کرد که صادرات گاز به لهستان و بلغارستان را‌‌‌‌‌‌‌‌ متوقف کرده است. دلیل این مسأله از سوی طرف روس عدم پرداخت پول گاز وارداتی به روبل از سوی این کشورها عنوان شد و گاز پروم گفته تا زمانی که آنها پول را‌‌‌‌‌‌‌‌ به روبل نپردازند، جریان صادرات گاز به آنها برقرار نخواهد شد.

ولادیمیر پویتن، رئیس جمهور روسیه، چند هفته پیش دستور داد به خاطر تحریم‌های غرب علیه مسکو، کشورهای غیردوست واردکننده گاز روسیه باید پول گاز خریداری شده از این کشور را‌‌‌‌‌‌‌‌ به روبل بپردازند. برخی از مشتریان البته با این مسأله موافقت کرده و برخی کشورهای اروپایی هم متعاقبا از پرداخت روبلی به روس‌ها سر باز زدند.

به گزارش رویترز، اورسولا فوندرلاین، دبیر کمیسیون اروپایی، در واکنش شدید به قطع گاز لهستان و بلغارستان گفته که اروپا برای قطع واردات گاز از روسیه آماده است.

*آیا اروپا می‌تواند از گاز روسیه فاصله بگیرد؟

روزنامه واشنگتن پست آمریکا طی مقاله‌ای به موضوع تلاش‌ کشورهای اروپایی برای جایگزین کردن گاز روسیه و توقف خرید از این کشور پرداخت و اعلام کرد: اروپایی‌ها گزینه‌های کافی برای فاصله گرفتن از گاز روسیه بدون آنکه درگیر مشکلات جدی اقتصادی شوند، ندارند.

در این مقاله آمده است: درواقع در هر حالتی 18 ماه آینده دوران سختی برای اروپا خواهد بود؛ چراکه با تبعات دومینووار افزایش قیمت‌ها در جهان مواجه هستند و دولت‌ها تلاش خواهند کرد تا کارخانه‌های خود را‌‌‌‌‌‌‌‌ سرپا نگه داشته، خانه‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌ گرم کنند و نیروگاه‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌ فعال نگه دارند. در کوتاه‌مدت کشورهای اروپایی جایگزین کافی برای توقف واردات گاز روسیه بدون آنکه در فصل زمستان پیش رو درگیر مشکلات بزرگ اقتصادی نشوند، ندارند.

واشنگتن پست به نقل از ادوارد چوو، کارشناس حوزه امنیت انرژی در مرکز مطالعات و استراتژیک، می‌گوید: این یک بازی بسیار خطرناکی است که آغاز شده است.

وی معتقد است: من نمی‌دانم این ماجرا چگونه قرار است تمام شود، اما به نظر می‌رسد به شکل بسیار بدی هم به ضرر روسیه است و هم به ضرر کشورهای اروپای غربی، تمام خواهد شد.

چاوو می‌گوید: بعید است که به این زودی‌ها شاهد تغییرات جدی در میزان عرضه گاز به بازار جهانی باشیم. هیچ کس نمی‌تواند گاز مایع‌شده بیشتری را‌‌‌‌‌‌‌‌ فارغ از آنکه کشورها برای خود چه خیالی می‌کنند، به سرعت وارد بازار کند.

*اوضاع گازی آلمان

واشنگتن پست در مقاله خود می‌گوید: آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اتحادیه اروپا هم اصلا برای چنین کاری آماده نیست. پیش از آغاز درگیری نظامی بین روسیه و اوکراین این کشور نیمی از گاز موردنیاز خود را‌‌‌‌‌‌‌‌ از روسیه وارد می‌کرد.

نویسندگان گزارش واشنگتن پست می‌گویند: حالا این رقم به 35 درصد کاهش یافته، اما آلمان در جایگاهی نیست که بتواند به این زودی‌ها واردات گاز خود از روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌ صفر کند. از سوی دیگر این کشور زیرساخت کافی برای واردات گاز مایع‌شده نیز ندارد.

رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان، گفته که کشورش بدون گاز روسیه وارد رکود اقتصادی خواهد شد. برخی کارشناسان حتی هشدار داده‌اند که رکود اقتصادی ناشی از کنار گذاشتن گاز روسیه برای آلمان بسیار بزرگ‌تر از آن چیزی خواهد بود که بانک مرکزی این کشور اوایل امسال ترسیم کرده است.

واشنگتن پست می‌گوید: ایتالیا در تلاش است تا با برخی از کشورهای آفریقایی قرارداد گازی امضاء کند و از بهار سال 2024 واردات گاز روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌ کنار بگذارد.

این روزنامه آمریکایی می‌گوید: نکته اصلی اینجاست که قیمت گاز روسیه در مقایسه با دیگر جایگزین‌ها برای اروپا بسیار پایین‌تر تمام خواهد شد.

بر اساس این مقاله اگر اروپا بخواهد به جای واردات نفت و گاز از روسیه که هزینه‌های تولید آن بسیار پایین بوده و انتقال آن از طریق خط لوله هم بسیار ارزان تمام می‌شود، به سمت خرید از جایگزین‌ها برود، باید در میان‌مدت به سمت واردات نفت و گاز گرانتر از آمریکا که تا همین 7 سال پیش هیچ زیرساختی برای صادرات گاز نداشت، بروند. شرکت‌های اروپایی مجبور هستند به ازای هر هزار مترمکعب 1.5 دلار هزینه بیشتری بپردازند که معادل افزایش 30 تا 50 درصدی کل هزینه خرید گاز خواهد شد تا بتوانند گاز را‌‌‌‌‌‌‌‌ از خلیج مکزیک با کشتی به اروپا برسانند. از سوی دیگر این کشتی‌های حمل گاز مجبور هستند 24 ساعت مسیر برگشت را‌‌‌‌‌‌‌‌ خالی طی کنند.

واشنگتن پست افزود: بعید است کشورهای اروپایی در میان‌مدت در واردات گاز خود تغییر زیادی ایجاد کنند؛ چراکه حداقل دو تا چهار سال طول خواهد کشید تا ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شرایط برای واردات گاز از تامین کنندگان دیگر فراهم شود.

واشنگتن پست می‌گوید: کشورهایی که بیشترین آسیب را‌‌‌‌‌‌‌‌ از محل قطع واردات گاز روسیه می‌بینند، شامل آلمان، ایتالیا و مجارستان می‌شوند. در این بین ذخیره‌گاه‌های گاز در آلمان فقط 33.5 درصد پر هستند. در صورتی که این اتفاق بیفتد رشد اقتصاد جهانی پایین خواهد آمد. صندوق بین‌المللی پول معتقد است که کشورهای اروپایی فقط حدود 6 ماه بدون گاز روسیه دوام خواهند آورد و پس از آن درگیر بحران‌های اقتصادی بزرگی خواهند شد.

* کرنش آلمانی‌ها در برابر رکب روبلی روس‌ها

همان طور که در اوایل این گزارش گفته شد؛ ولادیمیر پوتین دستور داده تا از این پس پول گاز صادراتی به کشورهای غیردوست باید به روبل دریافت شود. در حالی که برخی کشورهای اروپایی با این اقدام مخالفت کرده و حتی کار تا جایی پیش رفته که گاز آنها قطع شده، اما وابستگی آلمان به گاز روسیه به گونه‌ای است که به گزارش راشاتودی، شرکت یونیپر این کشور به موضوع پرداخت پول گاز به روبل به عنوان یکی از گزینه‌ها برای ادامه خرید گاز از روسیه نگاه می‌کند. این در حالی است که همین چند هفته پیش صدراعظم آلمان در گفت‌وگو با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه موضوع پرداخت بهای گاز صادراتی به روبل را‌‌‌‌‌‌‌‌ به طور کامل رد کرده بود.

به گزارش ایندیا تودی، سرگئی لاوروف،‌ وزیر خارجه روسیه طی مصاحبه‌ای مکانیزم پرداخت گاز به روبل را‌‌‌‌‌‌‌‌ تشریح کرده و می‌گوید کشورهای غیردوست باید در گازپروم بانک روسیه حساب باز کنند و پول گاز خریداری شده را‌‌‌‌‌‌‌‌ به هر ارزی که می‌خواهند به این حساب واریز کنند و این بانک سپس آن را‌‌‌‌‌‌‌‌ به روبل تبدیل کرده و آن را‌‌‌‌‌‌‌‌ در اختیار طرف‌های روس قرار می‌دهند.

به گزارش بلومبرگ، منابع آگاه می‌گویند 4 کشور اروپایی از جمله اتریش برای خرید گاز روسیه به روبل اعلام آمادگی کردند و حتی 10 کشور در گازپروم بانک حساب روبلی باز کرده‌اند.

به گزارش فارس، این مسئله در واقع به این معناست که با وجود تحریم‌ها و موضع‌گیری در قبال رویکرد روسیه در برابر اوکراین و دیگری نظامی پیش آمده از یک سو و از سوی دیگر تصمیم روبلی دولت روسیه که کار را برای خرید گاز این کشور تا حدودی پیچیده‌تر کرده، کشورهای اروپایی به خاطر وابستگی بالا به گاز روسیه و قیمت ارزان آن همچنان به ادامه خرید گاز این کشور اصرار دارند.