بیانیه گزارشگر سازمان ملل: آمریکا تمام تحریم‌های یکجانبه علیه ایران را لغو کند
گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امر بررسی آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره‌مندی از حقوق بشر، در پایان سفر ۱۲روزه خود به ایران بیانیه‌ای صادر کرد.
به گزارش راهبرد معاصر به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی ستاد حقوق بشر، وب‌سایت رسمی سازمان ملل متحد بیانیه "آلنا دوهان" گزارشگر ویژه سازمان ملل را درباره تحریم‌های یکجانبه و ثانویه علیه ایران منتشر کرد.
در این بیانیه آمده است: به‌گفته یک کارشناس حقوق بشر سازمان ملل متحد، مجموعه پیچیده تحریم‌های یکجانبه علیه ایران، همراه با تحریم‌های ثانویه علیه افراد و نهادهای ثالث، رعایت افراطی تحریمها و اتخاذ سیاست‌های به صفر رساندن ریسک توسط برخی شرکت‌ها و مؤسسات مالی، چالش‌های انسانی و اقتصادی موجود را تشدید کرده و بر زندگی مردم، به‌ویژه آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه، تأثیر منفی گذاشته است.
این بیانیه می‌افزاید: آلنا دوهان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امر بررسی آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره‌مندی از حقوق بشر، در پایان سفر 12روزه خود به ایران گفت که از بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص و افراد دارای معلولیت درباره مشکلاتی که در دسترسی به داروها و تجهیزات کمکی مورد نیاز خود با آن روبه‌رو هستند، روایت‌های غم‌انگیزی شنیده است.
او اظهار داشت: «من به‌شدت نگران عواقب تهدیدکننده جان انسان‌ها هستم که ناشی از هزینه‌های سرسام‌آور دارو و تجهیزات پزشکی تخصصی و در موارد خاص، موجود نبودن آنها به‌دلیل محدودیت‌های تجاری و مالی ناشی از تحریمها است. بنا به گزارش‌هایی که دریافت کردم، این وضعیت به‌علت عدم تمایل شرکت‌های خارجی به عرضه این کالاها است، که دلیل آن نیز بیم آنها از عواقب احتمالی این کار از جمله تعقیب کیفری و مجازات‌های مالی است».
خانم دوهان افزود: «تحریم‌های اعمال‌شده بر بخش‌های حیاتی اقتصادی و تعداد زیادی از مؤسسات مالی و شرکت‌های ملی ایران، منجر به کاهش شدید درآمدهای دولت، افزایش تورم، گسترش فقر و کمبود منابع برای تأمین نیازهای اساسی نیازمندان در این کشور شده است.»
گزارشگر ویژه در بیانیه قرائت‌شده خود، به چندین حوزه دیگر اشاره کرد که از تحریم‌های یکجانبه و رعایت افراطی آن آسیب دیده‌اند، از جمله حفظ و توسعه بیشتر زیرساخت‌های اساسی کشور، مشکلات گسترش برنامه‌های حمایت اجتماعی متناسب با افزایش قیمت‌ها و نرخ بیکاری از جمله در حمایت از جمعیت رو به رشد پناهندگان افغانستانی؛ موانع توسعه تجاری و صنعتی به‌دلیل کمبود مواد اولیه، عدم امکان انجام پرداخت‌های بین‌المللی و محدودیت در دسترسی به فناوری‌های جدید، وخیم‌تر شدن وضعیت امنیت زیست‌محیطی؛ چالش‌های مربوط به پیشگیری، پاسخ و بازیابی در امر حوادث و بلایای طبیعی به‌دلیل ممنوعیت واردات تجهیزات تخصصی و تمهیدات بشردوستانه؛ افزایش چالش‌ها در عملیات سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی و محلی و فعالان امور بشردوستانه؛ موانع تعامل ایران در همکاری‌های بین‌المللی از جمله در حوزه‌های دانشگاهی، میراث هنری و فرهنگی، ورزش و تعامل کلی این کشور با سازمان‌ها و انجمن‌های بین‌المللی به‌دلیل ممنوعیت سفر و عدم امکان پرداخت حق عضویت‌های مربوطه.»
این کارشناس مستقل همچنین ابراز نگرانی نمود که کمترین اثر تحریم‌های یکجانبه موجود به‌عنوان اقدامی تنبیهی، نقض تعهدات ناشی از اسناد بین‌المللی و منطقه‌ای حقوق بشر بوده است که بسیاری از آنها از جمله تضمین‌های رویه‌ای و فرض برائت، ماهیتی تعلل‌ناپذیر دارند.
خانم دوهان ادامه داد: «طبق قوانین بین‌المللی حقوق بشر، دولت‌ها موظفند تضمین کنند که هرگونه فعالیت تحت صلاحیت یا کنترل آنها منجر به نقض حقوق بشر نمی‌شود، و در این راستا من از دولت‌های تحریم‌کننده به‌ویژه ایالات متحده می‌خواهم که از جمله با حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی و لغو تمام اقدامات یکجانبه، به‌ویژه در زمینه‌هایی که بر حقوق بشر و زندگی همه مردم ایران تأثیر می‌گذارد، اصول و هنجارهای حقوق بین‌الملل را رعایت کنند».
این گزارشگر مستقل در ادامه توصیه‌های خود به مسئله رعایت افراطی تحریم‌های یکجانبه توسط شرکت‌ها و مؤسسات مالی، دسترسی به اطلاعات و فناوری‌های جدید، افزایش مشارکت سازمان‌های بین‌المللی برای اهداف بشردوستانه و نظارت مستمر بر اثرات منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره‌مندی از حقوق بشر، آزادسازی دارایی‌های خارجی مسدودشده مؤسسات مالی ایران، انجام مذاکرات چندجانبه برای تدوین اصول راهنما در مورد تحریم‌های ثانویه، موضوع اثرات رعایت افراطی تحریمها بر حقوق بشر، و همچنین ایجاد سازوکارهای ممکن برای ترمیم، جبران خسارت و پرداخت غرامت اشاره نمود».
علی‌رغم تلاش‌ها و اقدامات دولت برای کاهش آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه (تحریمها) بر اقشار مختلف جامعه، به‌ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر، مشکلات اقتصادی ناشی از تحریمها همراه با اثرات ادامه‌دار همه‌گیری کووید‌ـ19، تحریم‌های مزبور اثرات چندوجهی و انباشته‌ای در همه بخش‌های کشور به جا گذاشته است.
این گزارشگر ویژه تأکید کرد که هرچند اقدامات ایران آثار منفی مستقیم تحریمها بر بهره‌مندی از حقوق بشر را کاهش داده است، اما نباید از وضعیت موجود به‌عنوان زمینه‌ای برای مشروعیت بخشیدن و قانونی کردن اعمال تحریم‌های یکجانبه استفاده شود.
خانم دوهان در طول مأموریت خود در ایران با نمایندگانی از نهادهای دولتی کشوری و استانی، سازمان‌های غیردولتی، انجمن‌ها، فعالان امور بشردوستانه، مشاغل، نهادهای سازمان ملل متحد، دانشگاه‌ها و همچنین جامعه دیپلماتیک دیدار کرد.
وی علاوه بر تهران، دیدارهایی در کرج و اصفهان نیز انجام داد.
این گزارشگر ویژه گزارش مربوط به مأموریت خود را در ماه سپتامبر 2022 به شورای حقوق بشر ارائه خواهد کرد./ تسنیم