پیمان‌های پولی راهی برای خنثی کردن تحریم‌ها

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ هفته گذشته بود که معاون وزیر امور خارجه خبر از پیشنهاد ایران به سازمان شانگهای برای ایجاد یک پول واحد مشترک داد.کارشناسان اقتصادی معتقدند، حذف دلار به معنای حذف ارز واسط است به این معنا که وقتی ارز واسط، دلار یا یورو شد، همان اتفاقی که برای دلار افتاد، برای یورو هم ممکن است رخ دهد و اتحادیه اروپا مبادلات یورویی را محدود کند. مساله این است که برای حل ریشه‌ای مشکل، باید پیمان‌های پولی دوجانبه بین بانک‌های مرکزی کشورها منعقد و در مبادلات از ارزهای یکدیگر استفاده شود. هم‌اکنون بخش عمده مبادلات تجاری ایران با کشورهای ترکیه، چین، هند و کره جنوبی است و اگر با این کشورها پیمان پولی امضاء شود، ۶۰ درصد تجارت کشور به راحتی در قالب پیمان‌های پولی عملیاتی می‌شود. در همین رابطه و برای بررسی ابعاد بیشتر این موضوع با مصطفی مالکی تهرانی، عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم.

مصطفی مالکی تهرانی، عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در خصوص پیشنهاد ایران به سازمان شانگهای برای ایجاد پول واحد، به «راهبرد معاصر» گفت:  بحثی که در بین تمام کشورهای دنیا وجود دارد  این است که که به هژمونی دلار خاتمه دهند. یکی از فلسفه‌های تشکیل اتحادیه اروپا و ایجاد واحد پول مشترک به این علت بود که بتوانند از قدرت دلار در عرصه مبادلات بین‌المللی کم کنند.

وی در این‌باره، افزود: طبیعی است که امروزه چینی‌ها به عنوان اولین اقتصاد بزرگ دنیا به دنبال توسعه و بسط روابط استراتژیک خود با شرکای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هستند. نگاهی که چینی‌ها به غرب و به ایران دارند مخصوصا منطقه غرب آسیا دارند نگاه ویژه و خاصی است. روابط استراتژیک به این معنا نیست که بخواهند پول پاشی کنند و یا در برخی مناسبات بر خلاف رویه جاری دنیا عمل کنند. به این معناست که با شرکای خود وارد یک بازی برد - برد خواهند شد.

عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین با بیان اینکه لازمه حذف دلار این است که کشورها باید یک پول پرقدرت به وجود بیاورند، گفت: طبیعی است که توسعه و بسط این نگاه مستلزم این است که در عرصه رقابت‌های بین المللی کشورهای عضو پیمان شانگهای باید از ارز واحد خود استفاده کنند. که این می‌تواند یوان چین یا ایجاد یک پول واحد ملی باشد. در واقع چیزی به غیر از دلار و یورو که در عرصه اثرگذاری بر دلار شکل بگیرد.

مالکی تهرانی با اشاره به اینکه ایجاد پیمان‌های پولی مشترک هم در راستای همین سیاست است، افزود: نظر شخصی من این است که این پیشنهاداتی که جسته و گریخته مطرح می‌شود، فارغ از اینکه تایید بشود یا نشود در راستای همین سیاستگذاری حذف دلار است.

این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه پیشنهاد ایران زمانی مثمر ثمرخواهد بود که یک ارز پرقدرت به وجود بیاید، گفت:  ارزها باید به یک مرحله‌ای از رشد و بلوغ برسند تا بتوانند در عرصه مبادلات جهانی برای خود یک جایگاهی را تعریف کنند. ما 7 ارز بین‌المللی داریم که سال‌ها باهم در عرصه مبادلات تجاری رقابت می‌کنند و هرکدام هم یک سهم مشخص از بازار پول دنیا دارند. اگر بنا باشد یک ارز جدید وارد این عرصه شود باید مراحل رشد را طی کند. اینکه چند کشور توافق‌نامه‌ای امضا کنند و دولت‌های آنها اراده‌ای برای ایجاد یک پول واحد داشته باشند به تنهایی کفایت نمی‌کند و خود آن پول جدید هم باید قابلیت تعامل را داشته باشد.

وی با اشاره به این موضوع که پیمان‌های چندجانبه بخشی از محدودیت‌های تحریمی ما را رفع می‌کند، خاطر نشان کرد: اگر بخواهم یک تعریفی از پول ارائه بدهم باید گفت: پول معادلی است از طلا بنابراین ما همه چیز را با طلا و یا اوراق بدهی می‌سنجیم. اینکه ما فقط اسم یک ارز را تغییر دهیم نمی‌تواند در تاثیری بر فرآیند قیمت‌گذاری داشته باشد. شاید اگر در مناسبات بین دو کشور یک ارز نوکار یا محلی به وجود بیاید، چون کشور در شرایط تحریم است بتواند برخی محدودیت‌های تحریمی را تسهیل کند و یک درصدی هم بر هزینه تمام شده تاثیر بگذارد. ولی اینکه در دنیا ما یک کیلوگندم را با طلا بخریم یا با دلار و یورو هیچ تاثیری بر ارزش ذاتی محصول ندارد.

مالکی تصریح کرد: خیلی‌ها در دنیا دوست دارند که دلار از چرخه مبادلات اقتصادی آن‌ها حذف شود و از طرف دیگر صاحبان این دلار به دنبال این هستند که موقعیت خود را در دنیا مستحکم کنند که این یک تنازعی است که در طول تاریخ همیشه بوده است. و شما فرض کنید دلار از چرخه مبادلات حذف شود و آن ارز جایگزین هم باز همین مسیر را طی خواهد کرد. اگر کشورهای دنیا به دنبال قدرتمند نمودن خود در همه عرصه‌ها باشند اثر بخشی اون بیشتر از اثر بخشی حذف سایر قدرت‌ها است.

عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در پایان متذکر شد: باید واحد پول جدید به رشد و بلوغ برسد وقتی این مراحل طی شد آن‌وقت در تمام دنیا این قابلیت را پیدا می‌کند که استفاده شود. برای نمونه بحث کریپتو کارنسی‌ها که از موضوعات روز دنیا است همچنان در تعاملات بین‌المللی نتوانسته جایگاهی برای خود پیدا کند. چون در مراحل ابتدایی رشد است.