عصب کشی دندان: مراحل، عوارض و نتایج آن
درمان ریشه یا روت کانال درمانی است که برای ترمیم و نجات دادن دندانی به شدت آسیب‌دیده یا عفونی انجام می‌شود تا به این ترتیب بتوان دندان را حفظ کرد و نکشید.
به گزارش راهبرد معاصر عصب کشی به این دلیل «روت کانال» گفته می شود که کانال های داخل ریشه دندان در این درمان تمیز و پاکسازی می شود. عصب کشی ده‌ها سال پیش درمانی غالباً دردناک بود. اما امروزه اکثر بیماران به لطف پیشرفت های دندانپزشکی و بی‌حسی موضعی هیچ دردی را حین عصب کشی احساس نمی کنند یا دردشان ناچیز است. در واقع به حال خود رها کردن دندان عفونی احتمالاً دردناک تر از درمان عصب‌کشی است. اگر عصب کشی نکنید، باید دندان آسیب دیده را بکشید، سپس هیچ درمان دیگری انجام ندهید یا ایمپلنت، بریج یا دندان مصنوعی تکه‌ای متحرک را جایگزین دندان طبیعی کشیده‌شده بکنید.
چه زمانی عصب کشی لازم می شود؟
دندانپزشک عصب‌کشی را برای خارج کردن باکتری‌ها و بافت مرده یا در حال مرگ از درون دندان انجام می‌دهد. ممکن است باکتری‌ها پالپ داخل دندان را به دلیل آسیب‌دیدگی یا پوسیدگی شدید و درمان‌نشده عفونی کنند. اگر درمان انجام نشود، عفونت باعث دردی می‌شود که به تدریج شدیدتر می‌شود و گاهی چاره‌ای جز کشیدن دندان باقی نمی‌گذارد. اگر دندان درد ناشی از عصب کشی برایتان طاقت فرسا بود و دسترسی به دندانپزشک نداشتید، فورا با دندانپزشک خود یا یک مرکز تخصصی دندانپزشکی تماس بگیرید تا روش هایی را برای تسکین درد و کاهش التهاب عفونت شما تا مراجعه به دندانپزشک پیشنهاد نمایند. این امر باعث می شود تا شما با استفاده از مشاوره آنها اقدام به درمان هایی نمایید تا عفونت دندان شما پخش نگردد و باعث ایجاد آبسه نشود. آبسه های دندان در بسیاری از موارد باعث کشیدن دندان ها می شوند و هزینه های بسیاری را در پی خواهند داشت.
آمادگی قبل از عصب کشی
عصب کشی معمولاً توسط دندانپزشک انجام می‌شود. البته اگر درمان دندان سخت باشد، دندانپزشک بیمار را به متخصص ریشه یا اندودنتیست معرفی می‌کند؛ اندودنتیست دندانپزشکی است که در زمینه درمان ریشه تخصص دارد. دندانپزشک بیمار را معاینه می‌کند و سؤالاتی درباره علائم، از جمله چگونگی درد می‌پرسد. همچنین دندانپزشک از بیمار می‌خواهد که سابقه پزشکی‌اش و درمان‌های قبلی انجام‌شده روی دندان را شرح بدهد.
همچنین دندانپزشک از دندانتان عکس رادیوگرافی می‌گیرد. عکس نشان می‌دهد که کدام دندان عامل ایجاد درد است و به درمان نیاز دارد و عفونت تا کجا پخش شده است. عکس رادیوگرافی لازم است تا دندانپزشک مطمئن شود که دندان آن‌قدر آسیب ندیده است که نتوان آن را عصب‌کشی کرد. هرچند بعضی عصب‌کشی‌ها را می‌توان در یک جلسه کامل کرد، دندانپزشکان اکثر درمان‌های ریشه را در دو یا چند جلسه انجام می‌دهند.
مراحل عصب کشی
برای عصب کشی معمولاً باید دو بار به کلینیک مراجعه کنید. مراحل معمول عصب کشی به شرح زیر است:
- ابتدا دندانپزشک دندان و لثه‌های اطرافش را به طور موضعی بی‌حس می‌کند. هنگام تزریق سوزش خفیفی را احساس خواهید کرد که البته یک لحظه بیشتر طول نمی‌کشد. پس از آن در ناحیه دندان دیگر چیزی احساس نخواهید کرد. وقتی دندان بی‌حس می‌شود، دندانپزشک رابر دم را روی دندان قرار می‌دهد، رابر دم ورقه لاستیکی نازکی است که دندان را از بقیه دهان جدا می‌کند تا دندان حین درمان تمیز و خشک بماند.
- سپس دندانپزشک حفره‌ای را بالای دندان ایجاد می‌کند و از ابزارهایی کوچک برای دسترسی پیدا کردن به داخل دندان استفاده می‌کند.
- در مرحله بعد دندانپزشک پالپ آسیب‌دیده را با فایل‌هایی کوچک از داخل دندان بیرون می‌آورد. همچنین دندانپزشک از فایل برای شکل دادن به اتاق داخلی دندان و ریشه استفاده می‌کند و اتاق پالپ را با آب شستشو می‌دهد تا مطمئن شود که پالپ عفونی داخل دندان نمانده است. همچنین دندانپزشک از محلول ضدمیکروبی برای از بین بردن باکتری‌های باقی‌مانده داخل اتاق پالپ و کاهش خطر عفونت مجدد استفاده می‌کند.
- وقتی اتاق پالپ کاملاً تمیز و خشک شد، دندانپزشک آن را با ماده لاستیک‌مانندی به نام گوتا ـ پرکا پر می‌کند. سپس دندان را موقتاً پر می‌کند تا در مدتی که منتظر آماده شدن روکش دائمی هستید، حفره روی دندان بسته باشد.
- دندانپزشک روکش دائمی یا ترمیم مشابهی را پس از چند هفته روی دندان می‌گذارد و درمان دندان به پایان می‌رسد. بسته به وضعیت دندان طبیعی ممکن است لازم باشد که پست نگهدارنده کوچکی داخل اتاق ریشه دندان قرار داده شود تا روکش یا ترمیم پایدارتر شود.
دوران بهبود پس از عصب کشی چقدر طول می کشد؟
اثر بی‌حسی موضعی پس از چند ساعت از بین می‌رود و حس به فک و صورت برمی‌گردد. مواظب باشید که ضربه‌ای به ناحیه درمان وارد نشود. اگر پس از از بین رفتن اثر بی‌حسی یا در چند روز بعد از عصب کشی درد داشتید، می‌توانید داروهای مسکن بدون‌نسخه‌ای مانند پاراستامول یا ایبوپروفن مصرف کنید. پس از درمان می‌توانید در محل کار حاضر شوید.
ممکن است ناحیه درمان کمی به لمس حساس باشد، البته این عارضه فقط مدت کوتاهی طول می‌کشد. ممکن است ناحیه دور دندان ورم کند و کبود شود. این عوارض نیز ظرف دو هفته برطرف می‌شود. زمان مراجعه بعدی به دلایل انجام درمان و چگونگی پیش رفتن درمان بستگی دارد. ممکن است دندانپزشک بخواهد که عکس‌های بیشتری بگیرید و دندان را معاینه کند تا مطمئن شود که دندان به خوبی در حال بهبود است.
عوارض جانبی و خطرهای احتمالی عصب کشی
عصب کشی با هدف نجات دادن دندان انجام می‌شود. گاهی اوقات آسیب دندان عفونی آن قدر عمیق است یا مینای دندان چنان شکننده شده است که نمی‌تواند در برابر درمان دوام بیاورد. این عامل‌ها به از دست دادن دندان منجر می‌شود.
همچنین دندان های عفونی که نیاز به عصب کشی دارند همانند دندان عقل نهفته در فک موجب آسیب رساندن به دندان های مجاور خود می شوند و در بسیاری از موارد ریشه آنها را دچار التهاب می کنند بنابراین باید دندان های عفونی را فورا عصب کشی کرد تا منجر به از دست رفتن دندان های کناری و هزنیه های گزاف دیگر نشوند.
اگر نگران انجام دادن عصب کشی هستید، می‌توانید با دندانپزشک درباره کشیدن دندان به جای عصب‌کشی مشورت کنید. غالباً لازم است که از ایمپلنت، بریج یا دندان مصنوعی تکه‌ای به‌جای دندان از دست رفته استفاده شود.
عصب‌کشی دردناک است؟
عصب‌کشی دردناک نیست. درمان معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و به همین دلیل احساستان حین درمان تفاوتی با پر کردن معمولی دندان نخواهد داشت. اگر فکر عصب کشی به شدت مضطرب وعصبی‌تان می‌کند، مشکلتان را با دندانپزشک در میان بگذارید تا به شما اطمینان خاطر بدهد.
دندان پس از عصب کشی به چه شکل درمی آید؟
عصب‌کشی در گذشته باعث تیره‌تر شدن دندان می‌شد. اما دندانپزشکان به کمک تکنیک‌های مدرن می‌توانند دندان را به گونه‌ای درمان کنند که تقریباً مانند قبل از درمان به نظر برسد. اگر سؤالی درباره ظاهر دندان پس از عصب کشی دارید، حتماً با دندانپزشک مشورت کنید.
عصب کشی چقدر طول می کشد؟
مدت زمان عصب کشی به تعداد کانال‌های ریشه بستگی دارد. تعداد کانال‌های ریشه در تمام دندان‌ها یکسان نیست. اغلب دندان‌ها یک کانال دارند، اما تعداد کانال‌های دندان‌های آسیاب غالباً بیشتر است. عصب کشی از نیم ساعت تا دو ساعت طول می‌کشد.