به گزارش «راهبرد معاصر»؛ از زمان روی کار آمدن طالبان در افغانستان حملات و جنایات بشری علیه مردم افغانستان به‌ویژه شیعیان این کشور متوقف نشده است. آخرین جنایت روز جمعه در میان عزاداران محرم و در منطقه «سرکاریز»، یکی از محله‌های شیعه‌نشین کابل انجام شد که دست‌کم هشت نفر جان باختند و ۱۸ نفر دیگر زخمی شدند. 

ویدئویی که در شبکه‌های اجتماعی پس‌ازاین انفجار منتشر شد، نشان می‌دهد عزاداران خارج‌شده از مسجدی در سرکاریز در غرب کابل کشته شده‌اند. گروه تروریستی داعش که پیش‌تر جامعه شیعیان افغانستان را هدف گرفته بود، بار دیگر مسئولیت حمله عصر جمعه در ناحیه ششم امنیتی شهر کابل را برعهده گرفت. این در حالی است که طالبان متعهد شده بود علاوه بر حفاظت از مساجد و جان شیعیان افغانستان، با حمله به مخفیگاه‌ها و مراکز داعش در جنوب و شرق این کشور ریشه‌های آن را بخشکاند. 

با وجود این، در ماه‌های اخیر چندین مرتبه مراکز و مکان‌های متعلق به شیعیان شامل مساجد، مراکز درمانی، مراکز فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای در چرخه‌ای از انواع حملات انتحاری‌ به‌وسیله تکفیری‌ها مورد هدف قرار گرفته و زنجیره‌ای از نسل‌کشی و کشتار هولناک شیعیان در شهرهای کابل، قندهار، مزار شریف و دیگر مناطق، بدون کوچک‌ترین وقفه‌ای رخ داده است و هر بار نیز مسئولیت کشتار و انفجارهای انتحاری و غیر انتحاری را گروه تروریستی تکفیری داعش برعهده‌گرفته است.

هیئت حاکمه طالبان باید بداند مسئول نخست اتفاقات و ناامنی در افغانستان است و می‌بایست پاسخگوی حوادث و جنایت‌های رخ داده علیه مردم این کشور به‌ویژه شیعیان باشد

طبق تعهدات طالبان در حفاظت از جان شهروندان شیعه افغانستان، انتظار می‌رفت آن‌ها تدابیری برای حفظ امنیت مساجد شیعیان اتخاذ کند، اما با بمب‌گذاری‌های متوالی اخیر و واکنش لازم نشان ندادن و اتخاذ نکردن تدابیر امنیتی مناسب از سوی طالبان، این‌گونه به نظر می‌آید مسئله امنیت و حفاظت از شیعیان و مکان‌های شیعه در افغانستان چندان در اولویت‌های اصلی طالبان نیست.

مسئولیت قانونی طالبان در حفظ امنیت شهروندان افغانستان

در وهله نخست، هیئت حاکمه طالبان باید بداند مسئول نخست اتفاقات و ناامنی در افغانستان است و می‌بایست پاسخگوی حوادث و جنایت‌های رخ داده علیه مردم این کشور به‌ویژه شیعیان باشد، زیرا به لحاظ مسئولیت بین‌المللی وظیفه ابتدایی هیئت حاکمه ایجاد امنیت برای شهروندان است و اگر نتواند در این زمینه به مسئولیتش عمل کند، ناکارآمد تلقی خواهد شد.

طالبان باید بداند، با توجه به تعهدی که به حفظ امنیت شهروندان خود ازجمله شیعیان افغانستانی و حفظ امنیت مساجد دارد، توانایی و توجه نداشتن به برقراری امنیت سراسری به‌ویژه امنیت شیعیان این کشور مشروعیت و مقبولیت و پایبندی به تعهدات بین‌المللی این گروه را با چالش‌های جدی و بزرگ مواجه می‌کند؛ لذا این گروه می‌بایست نسبت به اقدامات تروریستی تکفیری‌ها در خاک افغانستان واکنش لازم و بایسته نشان دهد.

حتی اگر طالبان نخواهد روابط و تعاملی دوستانه با شهروندان شیعه افغانستان داشته باشد یا به مطالبات مشروع و قانونی آنان پاسخ مثبت دهد، دست‌کم برای حفظ اتوریته و تحقق عینی ادعای خود مبنی بر استقرار امنیت و ثبات هم که شده باید تدابیری جدی و بازدارنده از وقوع مکرر جنایت‌ها در آن کشور به‌ویژه مناطق شیعه‌نشین افغانستان اتخاذ کند.

هدف تکفیری‌ها از ناامنی در افغانستان

سران طالبان باید متوجه شده باشند داعش و تکفیری‌ها تنها به دنبال به رخ کشیدن ناتوانی طالبان در حفظ امنیت افغانستان هستند و آنچه از این اقدامات ایذایی تکفیری‌ها علیه مردم افغانستان دنبال می‌شود، ایجاد وضعیتی در این کشور است که پیروان مذاهب اسلامی در دسته‌بندی‌های شیعه و سنی به جان هم بیفتند و خون یکدیگر را به جرم غیریت برساخته از تفکر تکفیری وهابی ـ داعشی مباح بپندارند و بر زمین بریزند. 

هیئت حاکمه طالبان می‌بایست با عزمی راسخ با گروه‌های تروریستی تکفیری داعش مبارزه کند و اجازه ندهد افغانستان به پایگاه تروریسم بین‌المللی تکفیری و محل درگیری‌های خونین و اقدامات ایذایی تکفیری‌ها تبدیل شود.

راهبرد ایران چه باید باشد؟

به دنبال سلسله حوادث ضد امنیتی در افغانستان، ایران می‌بایست خطوط قرمز و راهبرد امنیتی جدید خود را برای طالبان معتبر و مشخص کند. مشخص‌سازی خطوط و راهبرد امنیتی ایران در زمینه شیعیان افغانستان برای طالبان می‌تواند با فشارها و درخواست‌های صریح دیپلماتیک از این گروه آغاز شود. 

ابتدا ایران می‌بایست سوای از اینکه عوامل حوادث اخیر تروریستی داخلی یا خارجی بوده، طالبان را مسئول برقراری امنیت کل مردم افغانستان بداند و به‌صراحت به سران طالبان اعلام کند، این گروه نمی‌تواند صرفاً با اتخاذ راهبرد محکومیت بدون پذیرش مسئولیت واقعی و تنها با اکتفای به همدردی ظاهری با فجایع دهشتناک تروریستی علیه شهروندان افغانستان به‌ویژه شیعیان، خود را از دایره مسئولیت‌پذیری متعهدانه، خارج سازد و از هرگونه عمل مقابله‌ای و پیشگیرانه، چشم‌پوشی نماید. 

طالبان می‌بایست با انجام تعهدات خود به حفظ امنیت شهروندان افغانستان مبادرت ورزد و به شناسایی و محاکمه عاملان و آمران تکفیری این جنایات به‌طور شفاف و بدون ابهام بپردازد. در گام بعدی ایران می‌بایست به طالبان اعلام کند برای برقراری امنیت شیعیان افغانستان زمان نامحدودی در اختیار ندارد و ایران نمی‌تواند عادی شدن تکرار حوادث ضد امنیتی علیه شیعیان این کشور را تحمل کند.

ایران می‌بایست به طالبان اعلام کند اگر توانایی حفظ امنیت شهروندان افغانستانی را ندارد، این گروه می‌تواند همکاری‌های امنیتی فراتری با ایران برای برقراری امنیت پایدار در خاک افغانستان داشته باشد. یا اینکه ایران می‌تواند به طالبان پیشنهاد دهد در حفظ امنیت مراکز شیعی، مقاومت خودی به‌وسیله شیعیان افغانستان ایجاد شود و مسئولیت تأمین بخشی از امنیت برعهده نهادهای مردمی و محلی سپرده شود. 

ایران می‌بایست به طالبان اعلام کند برای برقراری امنیت شیعیان افغانستان زمان نامحدودی در اختیار ندارد و ایران نمی‌تواند عادی شدن تکرار حوادث ضد امنیتی علیه شیعیان این کشور را تحمل کند

در حکومت پیشین افغانستان امنیت مراکز شیعی پس از افزایش موج حملات تروریستی بر تجمعات شیعیان، به گونه محلی و مردمی حفظ می‌شد، البته لازمه این کار این است که طالبان تسلیحاتی که از شیعیان گرفته است دوباره به آن‌ها پس بدهد تا خود مردم محلی امنیتشان را حفظ کنند.

ایران می‌بایست به‌طور صریح به سران طالبان اعلام کند این گروه بدون روی آوردن به عمل‌گرایی سیاسی، باز کردن درهای حکمرانی و تصمیم‌گیری به روی نیروهای سیاسی و اجتماعی دیگر و تعامل و همکاری با اقلیت‌های افغانستان، از پس اداره دولت و کنترل وضعیت اقتصادی، سیاسی و امنیتی کنونی افغانستان برنخواهد آمد.