مصطفی تاجزاده فعال سیاسی اصلاح‌طلب و محکوم امنیتی به‌تازگی گفته "در انتخابات امسال نامزدها و برنامه‌های خود را از قبل معرفی کنیم. اگر صلاحیت نامزدهایمان را رد کردند، اعلام کنیم رای نمی‌دهیم و مسئولیت آن را متوجه رهبر و شورای نگهبان می‌دانیم."
سعید حجاریان تئوریسین اصلاح‌طلب نیز در مصاحبه‌ای از مشارکت مشروط سخن به‌میان آورده بود: "چند رویکرد پیش روی اصلاح‌طلبان ترسیم‌شده است اما در کوتاه‌مدت شاید عقلانی ترین راهبرد خود را بتوان در مشارکت مشروط جست."
نگاهی به ادوار گذشته نشان می‌دهد، اصلاح‌طلبان هربار که شانسی برای پیروزی در انتخابات مجلس نداشتند، به بهانه ردصلاحیت‌ها ابتدا صحبت از تحریم انتخابات و مظلوم‌نمایی کرده اما در نهایت با فهرستی پُر و پِیمان راهی کارزار رقابت‌های پارلمانی شده و در نهایت نیز عرصه را به رقیب واگذار کرده‌اند.
** مجلس چهارم؛ شکست حامیان "خالد بن ولید"!
اولین‌بار که زمزمه‌های تحریم انتخابات به بهانه ردصلاحیت در اردوگاه جناح چپ به گوش رسید، مجلس چهارم بود. مجمع روحانیون که اصلاح‌طلبان را رهبری می‌کرد به این بهانه ابتدا از شرکت در انتخابات سرباز زد اما دلیل اصلی عدم حضور آنها در انتخابات، فضایی بود که نشان از شکست کامل داشت.
یکی از علل شکست جناح چپ در آن زمان، ماجرای درخواست آنها برای کمک به صدام در جنگ اول خلیج‌فارس بود. بعد از حمله صدام به کویت، ائتلافی متشکل از نیروهای آمریکا و کشورهای عربی برای عقب راندن عراق از کویت تشکیل شد. آن زمان زمزمه‌هایی در مجلس شورای اسلامی به گوش می‌رسید و برخی وابستگان به جناح چپ و مجمع روحانیون خواستار ورود ایران به جنگ اما نه به نفع کویت، بلکه به نفع صدام شدند.
تعبیری که از زبان نمایندگان اصلاح‌طلب در وصف صدام حسین بکار می‌رفت، تشبیه او به خالد بن ولید یکی از سرداران اسلام در دوران پیامبر(ص) بود. علی‌اکبر محتشمی‌پور از هواداران همراهی با عراق در جنگ خلیج‌فارس در نطق پیش از دستور خود چنین گفته بود "مسلمانان جهان با پذیرش رهبری اسلامی ایران توقع دارند پرچمداری جهاد و مبارزه با آمریکا در دست ایران و انقلاب ایران باشد. حوادث و بحران اخیر یادآور رویارویی و صف‌آرایی خالدبن ولید در برابر ابرقدرت‌های صدر اسلام است. او که عمری در صف کفر، شمشیر به‌روی پیامبر(ص) و مسلمانان کشید، ولی در نهایت فاتح بزرگی برای مسلمانان گشت. امروز دنیای کفر در مقابل ملت مسلمان عراق و فلسطین به‌عنوان خاکریز اول قرار گرفته است و‌به یقین خاکریز بعدی، انقلاب و ملت مسلمان ایران است، ما از چه می‌ترسیم؟ بگذار با عزت و شرف زندگی کنیم و بمیریم. زندگی زیر سایه سرنیزه‌های آمریکا برای ما ذلت است و اسارت است و ننگ است!".
با تدبیر مقام معظم رهبری، شورای عالی امنیت ملی در حضور ایشان تشکیل جلسه داد و بی‌طرفی ایران را در این جنگ اعلام کرد. اظهارات هوادران صدام حسین، موجب شد تا موجی از نارضایتی و خشم از آنان در بین مردم و به‌ویژه خانواده‌های شهدا و اسیران و آزادگان شکل بگیرد چرا که تنها سه سال از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران می‌گذشت.
جناح چپ که خود را بازنده انتخابات می‌دید از آن زمان تا همین روزها، ردصلاحیت‌ها را عامل شکست خود در انتخابات مجلس چهارم می‌داند، در حالی‌که به‌جز عاتقه صدیقی و صادق خلخالی شخص شناخته‌شده دیگری در بین ردصلاحیت‌شدگان نیست. نگاهی هم به فهرست انتخاباتی آنها نشان می‌دهد لیست پُر و پیمانی برای مجلس بستند: مهدی کروبی، سیدمحمد خوئینی‌ها، محمدرضا توسلی، سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور، سیدعبدالواحد موسوی لاری، عیسی ولایی، محمد صدوقی، فخرالدین حجازی، سیدمحمود دعایی، مرتضی الویری، سعید تسلیمی، حسین مظفری‌نژاد، سیدمحمد صدر، علی‌اکبر ابوترابی، سعید حجاریان، محمدحسن رحیمیان، عباس دوزدوزانی، مرتضی کتیرایی، ابوالقاسم سرحدی‌زاده، محمد سلامتی، نجفقلی حبیبی، شمس‌الدین وهابی، محسن رهامی، محمد اصغری، گوهرالشریعه دستغیب، فاطمه کروبی، مرضیه حدیده‌چی(دباغ)، سهیلا جلودارزاده، محسن یحیوی، علیرضا محجوب.
از این سی نفر، تنها سید محمود دعایی، علی‌اکبر ابوترابی و محسن یحیوی که در لیست جامعه روحانیت نیز حضور داشتند، به بهارستان راه یافتند.
** انتخابات مجلس هفتم؛ از تحصن تا چراغ سبز خاتمی!
انتخابات مجلس هفتم زمانی از راه رسید که اصلاح‌طلبان مجلس به بهانه ردصلاحیت، دو اقدام خلاف عرف را از خود نشان دادند: استعفا و تحصن.
تحصن نمایندگان ردصلاحیت‌شده از 21 دی‌ماه سال 82 آغاز شد و تا 17 بهمن اداه یافت. گروهی از نمایندگان حامی تحصن نیز روز 12 بهمن از سمت خود استعفاء دادند. بیشتر نمایندگانی که استعفا می‌دادند از احزاب منحله مشارکت و مجاهدین انقلاب بودند.
مهدی کروبی که آن زمان ریاست‌مجلس را برعهده داشت، در گفتگویی با روزنامه اعتماد ملی در سال 86، درباره تحصن نمایندگان اصلاح‌طلب چنین می‌گوید "در همان زمان با آقای خاتمی هم صحبت کردم و به او گفتم که این تحصن از فاز تعامل خارج شده است و به درگیری تمایل پیدا کرده است. خاتمی به من گفت هرچه به آنها می‌گویم به حرف‌های من گوش نمیکنند. فهمیدم که کار از دست ما خارج شده است بنابراین از جمع متحصنان خارج شدم و کار خودمان را ادامه دادم... آنها فکر می‌کردند که در جامعه از این کار آنها استقبال می‌شود ولی مشت گره‌کرده خالی باز شد و حتی دسته‌ای از نمایندگان مجلس به آنها طعنه و کنایه می‌زدند و می گفتند از جمعیتی که در حمایت از شما در خیابان جمع شده به سختی عبور کردیم!"
بعد از شکست پروژه تحصن و تأکید رهبر انقلاب بر برگزاری انتخابات در موعد مقرر، اصلاح‌طلبان با چراغ سبز خاتمی وارد عرصه انتخابات شدند.
علی‌رغم عدم شرکت احزاب منحله مشارکت و مجاهدین انقلاب، مجمع روحانیون محور فعالیت انتخاباتی مجلس هفتم شد. مجمع نیروهای خط امام، مجمع اسلامی بانوان، حزب کارگزاران سازندگی، حزب اسلامی کار، حزب همبستگی، انجمن اسلامی مهندسان، حزب مردمسالاری و خانه کارگر نیز با مجمع روحانیون همراهی کردند.
تصویری از تحصن مجلس ششم با حضور چهره‌های ملی-مذهبی
فهرست اصلاح‌طلبان عبارت بود از: مهدی کروبی، مجید انصاری، رسول منتجب نیا، سید محمود دعایی، محمد اشرفی اصفهانی، محمد رضا عباسی فرد، الیاس حضرتی، مهندس علی هاشمی، علیرضا محجوب، علی توکلی یرکی، جمشید اوشال، عبدالله نوروزی، مجید قاسمی، عباس جعفر علی جاسبی، حسین میرمحمد صادقی، شهریار اسلامی تبار، ابوالفضل حسن بیگی، کرامت‌الله ترابی، محمدرضا نجفی منش، محمد میرزا بیگی، سید مهدی منوچهری، جمیله کدیور، سهیلا جلودارزاده، خدیجه سفیری، اختر درخشنده و الهه راستگو.
اصولگرایان نیز با فهرست واحدی تحت عنوان "آبادگران ایران اسلامی"، به سرلیستی غلامعلی حدادعادل و حضور چهره‌های شناخته‌شده مانند احمد توکلی، سید مهدی طباطبایی، احمد احمدی و چهره‌های ناشناخته و جوان مانند سید علی ریاض، مهدی کوچک‌زاده و الیاس نادران وارد عرصه شدند.
با این‌حال از پیش معلوم بود که همانند نتیجه انتخابات شورای دوم، اصلاح‌طلبان شانسی برای جلب اعتماد مردم تهران ندارند. مهدی کروبی که کمتر از 200 هزار رای داشت قبل از اعلام نتایج انصراف داد و اصولگرایان توانستند 29 کرسی تهران را در بهارستان فتح کنند و کرسی آخر نیز در انتخابات میان دوره مجلس در سال 84 به علیرضا محجوب رسید.
** مجلس نهم؛ از "نیامدن"ها تا فهرست‌های چندگانه
انتخابات مجلس نهم، اولین انتخاباتی بود که بعد از فتنه 88 در کشور برگزار می‌شد. در این دوره اصلاح‌طلبان که بعد از عدم موفقیت در انتخابات ریاست جمهوری، به تقلب دامن زدند و 8 ماه کشور را وارد بحران و آشوب‌های خیابانی کردند، تصمیم گرفتند تا به بهانه ردصلاحیت‌ها در انتخابات شرکت نکنند و آن را تحریم کنند.
جبهه مشارکت، سازمان مجاهدین انقلاب، اعتماد ملی، مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، مجمع روحانیون مبارز و حزب کارگزاران سازندگی از جمله احزاب تحریم‌کننده انتخابات مجلس بودند.
سازمان منحله مجاهدین انقلاب در بیانیه‌ای رسما تحریم انتخابات را اعلام کرد: "این وضعیت به تمامی روشن می‌‌سازد آن‌چه قرار است در اسفندماه اتفاق بیفتد نه یک انتخابات واقعی بلکه انتخابات نمایشی مهندسی شده با نتایج از پیش معین برای تشکیل مجلسی مطمئن، فرمایشی و در اختیار است."
حزب منحله مشارکت هم در بیانیه‌ای اعلام کرد "انتخابات بدون فضای مناسب سیاسی و وجود احزاب و نهادهای مدنی و صنفی مستقل و آزاد چندان معنایی ندارد. بدون وجود رسانه‌هایی آزاد و بی‌سانسور، نمی‌توان انجام انتخابات واقعی را انتظار داشت."
با این‌حال سایر احزاب اصلاح‌طلب تصمیم گرفتند خلاف نظر بزرگان این جریان وارد رقابت شوند. حزب مردمسالاری، حزب اسلامی کار و خانه کارگر و همچنین برخی اصلاح‌طلبانی که وابستگی حزبی نداشتند مانند مسعود پزشکیان، محمدرضا تابش، شیخ قدرت علیخانی، محمدرضا خباز، داریوش قنبری و علی‌اکبر اولیا در انتخابات ثبت نام کردند.
جبهه مردمسالاری برای انتخابات تهران با 15 کاندیدا به سرلیستی الهه راستگو وارد انتخابات شد: سید حسین هاشمی، علیرضا محجوب، علی مطهری، سهیلا جلودارزاده، الهه راستگو ، حجت الاسلام علی عسگری ، حمیدرضا کاتوزیان، حجت الاسلام محمدرضا جعفری، محمد علی رجایی نیا، سید مرتضی موسوی، سید علی محمد خادمی، مصطفی مصطفایی، یونس قربانی، علیرضا نژاد صاحبی و سالار حسن زاده. لیست خانه کارگر نیز به سرلیستی سهیلا جلودارزاده در انتخابات مجلس ورود کرد.
علاوه بر این لیستی با عنوان صدای ملت با حضور برخی چهره‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب به سرلیستی علی مطهری وارد عرصه انتخابات شد که علاوه بر وی، ناصر کاتوزیان و علی عباسپور طهرانی نامزدهای این جریان بودند. جبهه مردمی اصلاحات نیز لیستی 20 نفره برای تهران ارائه داد.
به‌رغم اینکه رئیس دولت اصلاحات صحبت از عدم شرکت در انتخابات کرده بود، وی صبح 12 فروردین در مدرسه ابتدایی امام صادق(ع) در شهر وادان از توابع دماوند و در حوزه انتخابیه دماوند و فیروزکوه در انتخابات مجلس شرکت کرد!
نتیجه انتخابات نیز در تهران و شهرستان‌ها با پیروزی اصولگرایان همراه بود و از 30 کرسی تهران، علیرضا محجوب توانست کرسی سی‌ام را در دور دوم انتخابات از آن خود کند.
در تولید و نشر خبر حداقل آزاده باشید. خداوند از سر تقصیرات شما بگذرد.