نازِ جهانگیری؛ نیاز اصلاح‌طلبان

به گزارش راهبرد معاصر؛  بمب خبریِ عصر یکشنبه دوم تیر ۹۸ درباره اسحاق جهانگیری و حسن روحانی، نخستین بار، نه توسط یک رسانه اصول‌گرا، بلکه از سوی یک رسانه اصلاح‌طلب منتشر شد؛ آن‌هم نه به‌عنوان اختلاف نظر ــ آنچنان که سخنگوی دولت اعلام کرد ــ بلکه به‌عنوان «درگیری شدید»!

نخستین پرسش این است که چرا یک رسانه اصلاح‌طلب؟ پرسش دوم اینکه چرا تلاش شده است درگیری، عمیق نشان داده شود؟

یک بار دیگر متن منتشر شده توسط سایت «انتخاب» را مرور کنیم: «اسحاق جهانگیری معاون اوّل رئیس‌جمهور پس از اظهارات تند و تیز روحانی خطاب به او در جلسه سران قوا، از دولت قهر کرده و از دیروز در محل کار خود حاضر نشده است. براساس این گزارش، در پی بروز مباحثه‌ای در جلسه شنبه سران قوا، روحانی خطاب به جهانگیری می‌گوید که شما و اصلاح طلبان به دنبال سرنگونی دولت هستید. جهانگیری، اما در واکنش به این سخنان روحانی، اظهارات تندی بر زبان نمی‌آورد، ولی تصمیم به ترک جلسه می‌گیرد، اما لاریجانی از او می‌خواهد جلسه را ترک نکند».

در این متن، سه نکته کلیدی وجود دارد:

۱- تند و تیز بودن لحن روحانی خطاب به جهانگیری

۲- به میان‌کشیدن پای اصلاح‌طلبان

۳- واکنش ملایم جهانگیری به عتاب روحانی

نکات فوق، حکایت از تلاش سایت اصلاح‌طلب برای القای جدّی بودن اختلاف بین جهانگیری و روحانی را دارد و از طرفی، سعی شده تا جهانگیری در موضع مظلومیت، تصویر شود (عدم واکنش تند از سوی وی). موضوعی که پس از توییت حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور، سایت انتخاب بر آن اصرار کرد و توییت وی را نشانه صحت خبر خود دانست.

اصرار سایت اصلاح‌طلب بر این موضوع که اختلاف بین روحانی و جهانگیری، جدّی است، با کدام هدف صورت می‌گیرد؟

جدا از اینکه واقعیتِ کشمکش روز شنبه روحانی و جهانگیری چیست و چه ابعادی داشته و اختلاف رئیس و معاون، چقدر جدّی بوده، به‌نظر می‌رسد خبر سایت انتخاب، بیانگر آرزوهای یک طیف سیاسی است. طیفی که هر یک روز ادامه ائتلاف با دولت روحانی را دارای خسارت‌ بیشتری برای خود می‌داند و سرمایه اجتماعی‌ش را در معرض صفر شدن می‌بیند.

آرزویی که پیش‌تر، روزنامه اصلاح‌طلب آرمان، آن را اینطور مطرح کرده بود: «سیاستمداران خوب آنهایی هستند که با رصد شرایط در زمان مقتضی دست به اقدام بزنند و در زمان دیگر دست از اقدام بردارند. به بیان دیگر سیاستمدار خوب کسی است که بداند چه زمانی از روی صندلی برخیزد. حال این شرایط برای اسحاق جهانگیری متصور است».  

برخی چهره‌های اصلاح‌طلب نیز از این آرزو، سخن به‌میان آورده‌اند؛ از صادق زیباکلام که گفته بود: «به نظرم جهانگیری باید کنار بکشد و خود را برای انتخابات ۱۴۰۰ آماده کند.» تا غلامحسین کرباسچی ــ با گرایشی متفاوت‌تر از روزنامه آرمان و صادق زیباکلام ــ که می‌گوید: «اگر من جای جهانگیری بودم که حتی نمی‌توانستم منشی خودم را تغییر دهم، یک روز هم در کابینه نمی‌ماندم».

پس، در ماجرای اخیر، سایت انتخاب را باید نماینده فریاد یک «نیاز» دانست؛ نیاز جریان اصلاحات به جداسازی جهانگیری از روحانی.

درباره این «نیاز» و ابعاد آن، بیشتر باید سخن گفت. اصلاح‌طلبان می‌گویند روحانی اصالتاً نسبتی با اصلاح‌طلبی ندارد و با عاریت گرفتنِ شعارهای اصلاح‌طلبی در سال ۹۲، ایثار محمّدرضا عارف و پشتیبانی همه‌جانبه سران اصلاحات، توانست به پاستور راه یابد. آن‌ها معتقدند با این استدلال، می‌توان در روزگاری که روحانی به‌وعده‌هایش جامه عمل نپوشانیده و نارضایتی جامعه را برای خود تراشیده است، سفره خود را از او جدا کنند. 

برای دست‌یابی به این هدف، امّا موانعی وجود دارد. مهم‌ترین مانع، حضورِ نماینده‌ای تمام عیار در دولت است که از ۲۴ خرداد ۹۲ تا امروز هم‌پای حسن روحانی حرکت کرده است؛ یعنی اسحاق جهانگیری. البته این جدا از اصلاح‌طلبانی نظیر ربیعی، آخوندی، زنگنه، کلانتری، مولاوردی، ابتکار و حجتی است که برخی از آن‌ها از قطار تدبیر و امید پیاده شده‌اند و برخی نیز هنوز همراه هستند. اصلاح‌طلبان، نمادهای اصیل گفتمان خود را در اسحاق جهانگیری می‌دانند؛ هم او بود که در مناظرات انتخابات فریاد زد: «من اصلاح‌طلب هستم».

اصلاح‌طلبان در حالی انتخابات مجلس یازدهم و سپس ریاست‌جمهوری سیزدهم را پیش رو دارند که علاوه بر اینکه در مجلس و شورای شهر نتوانسته‌اند دلِ وکلای خود را به‌دست بیاورند، در دولت هم با کارنامه‌ خوبی روبه‌رو نیستند؛ کارنامه‌ای که بخشی از آن را عضو شاخص خود (اسحاق جهانگیری) تشکیل داده است. اینجاست که تلاش برای جدا شدن جهانگیری از روحانی در افکار عمومی، برای اصلاح‌طلبان معنا پیدا می‌کند.

 آیا اصلاح‌طلبان در عملیات جداسازی خود، موفق خواهند شد؟

پاسخ، نمی‌تواند مثبت باشد. اسحاق جهانگیری یکی از اصلی‌ترین عناصر اقتصادی کابینه تدبیر و امید به‌شمار می‌رود. او، علاوه بر معاون‌اوّلی، ریاست ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، ریاست ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی و ریاست شورای‌عالی آب را برعهده دارد و چه او یا اصلاح‌طلبان بخواهند چه نخواهند، افکار عمومی بخشی از کارنامه دولت تدبیر و امید را در سیمای اسحاق جهانگیری خواهند دید. علاوه بر این همه، اصلاح‌طلبان چگونه می‌توانند خاطره سال ۹۶ را از اذهان پاک کنند؛ جایی که اسحاق جهانگیری را رسماً به‌عنوان کاندیدای پوششی حسن روحانی روانه کارزار انتخابات کرده بودند؟

سؤال بعد درباره خود اسحاق جهانگیری است؛ او، نقش خود را چگونه ایفا می‌کند و حرکات او در دولت، چگونه قابل تحلیل است؟ سؤالی که در مطالب بعدی به آن پاسخ داده می‌شود.

منبع: فارس