سه ضلع نشست منامه: رشوه اقتصادی، الحاق کرانه باختری و عادی‌سازی روابط
حضور کم رنگ کشورهای عربی و حتی سفر هیاتی غیر رسمی از تل‌آویو به این کشور نشان داد که این نشست با همراهی کشورهای عربی همراه نبوده است.
به گزارش راهبرد معاصر؛ معامله قرن پس از حدود دو سال بالاخره وارد فاز عملیاتی و رونمایی رسمی خود شد. انتخاب بحرین برای این رونمایی پس از مقدمه سازی با ساختارشکنی های ترامپ در مسئله فسلطین نشان از یک سناریو دقیق و مهم دارد. انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به قدس، به رسمیت شناختن قدس اشغالی به پایتختی رژیم صهیونیستی، قطع کمک های سالانه به سازمان آنروا (آوارگان فلسطینی)، حضور نتانیاهو در عمان، سفر مستقیم ترامپ از ریاض به تل آویو و ... همگی بخشی از مقدمه سازی و ساختارشکنی ها برای اجرایی کردن معامله قرن بود.
ضلع اول نشست منامه: عبور از کرانه باختری و صلح عربی
جرد کوشنر داماد یهودی و صهیونیست ترامپ و نماینده ویژه وی در صلح فلسطین که از وی به عنوان طراح اصلی معامله قرن یاد می شود در گفتگو با شبکه الجزیره عنوان کرد که دست‌یابی به توافق صلح بین طرفین فلسطینی و اسرائیلی با تکیه بر طرح صلح عربی غیر ممکن است. کوشنر تصریح کرد که امضای توافق صلح مستلزم در پیش گرفتن موضعی مابین طرح صلح عربی و موضع رژیم صهیونیستی است. این سخن را باید آخرین گام ساختارشکنی صهیونیست ها و عبور از طرح دو دولت و صلح عربی به منظور مقدمه سازی برای معامله قرن دانست.
روی دیگر سخنان کوشنر در خصوص صلح عربی عبور از دو دولت و کرانه باختری است. اکنون بخش های زیادی از کرانه باختری با شهرک سازی های رژیم صهیونیستی اشغال شده و تل آویو به دنبال ضمیمه سازی آن به مناطق 1948 و اسرائیل است.
استفان والت استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه هاروارد که تالیفات بسیاری در زمینه سیاست خارجی آمریکا، رژیم صهیونیستی و مسائل غرب آسیا انجام داده است، اعتقاد دارد که هدف اصلی معامله قرن و طرح ادعایی صلحی که جرد کوشنر حال پیش بردن آن است، دائمی کردن کنترل اسرائیل بر کرانه باختری است. استفان والت در پیامی توئیتری ادعاهای کوشنر درباره تلاش دولت آمریکا برای تسهیل صلح برای فلسطینیان با رونمایی کردن از معامله قرن را رد کرد.
او نوشت: «افرادی که می‌گویند طرح صلح کوشنر کارساز نخواهد بود متوجه یک موضوع نیستند. اگر منظور آنها این باشد که هدف باید تسهیل یک صلح عادلانه و پایدار باشد، باید بگویم که اصلا قرار نبوده که این طرح کارساز باشد. هدف (معامله قرن) خریدن زمان، خواباندن گرد و خاک‌ها، دیگران را مقصر جلوه دادن و در نتیجه تسهیل تسلط دائمی اسرائیل بر کرانه باختری بوده است.»
ضلع دوم نشست منامه: طرح اقتصادی و مسیری برای فریب بزرگ
در آستانه نشست منامه که به کنفرانس بحرین معروف شده است، کاخ سفید در وبسایت خود طرحی ۴۰ صفحه ای منتشر کرد. کاخ سفید این طرح را فرصتی اقتصادی برای صلح پایدار معرفی کرده و قرار است مبنای نشست بحرین باشد. این طرح از سه بخش مختلف تشکیل شده است: توانمند سازی و توسعه اقتصادی، توسعه انسانی و توانمندسازی جامعه فلسطین و در نهایت توانمند سازی و تقویت دولت فلسطینی.
آنچه در طرح معامله قرن به چشم می خورد تلاش برای وسوسه اقتصادی سران و ملت های عرب بالاخص فلسطینیان و همسایگان آن است. در این طرح سعی شده با ارائه یک طرح جامع اقتصادی برای فلسطینیان و منطقه با دادن وعده هایی آنان را برای پذیرش طرح آمریکایی-صهیونیستی فلسطین وسوسه کند.
در این طرح چند هدف نهایی مطرح شده است که عبارت اند از: افزایش سهم صادرات فلسطین از تولید ناخالص داخلی(GDP) از ۱۷ درصد به ۴۰ درصد، اطمیان از دسترسی مداوم به برق در کرانه باختری در نوارغزه، افزایش دو برابری سرانه دسترسی به آب آشامیدنی در درسترس برای فلسطینیان، راه اندازی خدمات ارتباطی(اینترنتی) پر سرعت برای فلسطینیان و افزایش سهم سرمایه گذاری خارجی در تولید ناخالص داخلی(GDP) از ۱.۴ درصد به ۸ درصد.
برغوثی یکی از شخصیت های مشهور فلسطینی و جنبش فتح در این خصوص تصریح کرد که هدف این طرح بهبود زندگی فلسطینیان یا سطح معیشت آنها و یا حل مشکلات اقتصادی شان نیست، بلکه طرحی برای نابودی آینده ملی و قدرت آنها برای بقا در وطن شان است و این مساله به منافع فلسطینی ها و ملت های عربی ضربه می زند و سعی در اختلاف افکنی میان فلسطینی ها و عرب ها دارد. از همین رو، فلسطینی ها و عرب ها همگی باید با کلیت و تمامی مفاد این طرح مخالفت کنند.
وی همچنین اعلام کرد که 6 نکته درباره این طرح وجود دارد که بیانگر واقعیت های اصلی مربوط به اصل فریبکاری در قالب این طرح است؛ عدد 50 میلیارد دلاری که ذکر شده است، برای 10 سال است که به صورت میانگین برای هر سال تنها 5 میلیارد دلار می رسد. رقم 50 میلارد دلاری که کوشنر به آن اشاره کرده است، دارای دام های خطرناکی است؛ چرا که نیمی از این مبلغ؛ یعنی 25 میلیارد دلار به صورت وام همراه با بهره ارائه می شود و کمک بلاعوض نیست. این وام ها در صورت اجرای طرح مذکور باعث افزایش بدهی های طرف فلسطینی خواهد شد.
کوشنر در ادعاهای خود در کنفرانس منامه گفته است که طرح صلح پیشنهادی آمریکا دست کم یک میلیون فرصت شغلی برای فلسطینیان فراهم می‌کند و این طرح شامل سرمایه‌گذاری‌هایی در اردن، لبنان و مصر خواهد بود. وی به بخش‌هایی از طرح صلح پیشنهادی آمریکا اشاره کرد و گفت: امکان توسعه ساختار تولید برق در کرانه باختری وجود دارد و طرح‌های فصلی داریم که به توسعه فرصت‌های شغلی و بهبود خدمات منجر خواهد شد.
ضلع سوم نشست منامه: عادی سازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی
حضور کم رنگ کشورهای عربی و حتی سفر هیاتی غیر رسمی از تل آویو به این کشور نشان داد که این نشست با همراهی کشورهای عربی همراه نبوده است. اما عدم مخالفت قاطع و تاثیرگذار کشورهایی چون مصر و اردن و در نهایت برگزار شدن نشست در منامه خود یک گام بسیار مهم برای عادی سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی است.
علنی کردن روابط مسئولین سیاسی و چهرهای سیاسی و امنیتی اعراب با رژیم صهیونیستی سناریویی است که هرچند نشان‌دهنده‌ی عمق روابط میان هر دو است، اما توجه رسانه‌ای و واکنش‌های گوناگون حول آن و نیز تکرار و تداوم آن برای مخاطب جهان عرب، حساسیت‌زدایی را به همراه خواهد داشت.
اقدام سلطان قابوس در پذیرایی از نتانیاهو را می توان یک نقطه عطف در این خصوص دانست. هر چند برخی با مرور تاریخ بالاخص در سال های 1994 تا 96 سعی داشتند القا کنند دیدار قابوس با سران صهیونیستی چندان هم عجیب یا بی سابقه از سوی عمان نبود؛ اما زمان و شیوه اقدام سلطان قابوس در برهه کنونی بسیار حائز اهمیت و استثنایی است.
در حالی که امارات و سعودی در خط مقدم عادی سازی روابط و علنی سازی برخی همکارهای سیاسی، اقتصادی و ورزشی شان با اسرائیلی ها هستند؛ سفر نتانیاهو به عمان و انتخاب بحرین برای اجلاس آغازین معامله قرن و عادی سازی روابط نشان می دهد که این مسیر با جدیت زیادی در حال طی کردن مسیر خود است.
یکی از اقداماتی که در اجلاس منامه به منظور عادی سازی روابط انجام شد حضور خبرنگاران رسمی رژیم در بحرین بود.
به طور نمونه باراك رافيد خبرنگار اعزامي كانال13 تلويزيون رژيم صهیوینستی تصويري از خود، پاسپورتش در برابر دفتر مرکز «جمعیت مبارزه با عادي سازی با رژيم صهيونيستی» در بحرين در فضای مجازی منتشركرد. این اقدام در کنار پخش تصاویری از حضور جیسون گرینبلات نماینده آمریکا صلح خاورمیانه با خبرنگاران و تاجران اسرائیلی در حال برگزاری مراسم مذهبی صبحگاهی در کنیسه منامه تکمیل کننده ضلع سوم نشست منامه بود.
جمع‌بندی
معامله قرن پس از چندین ماه در حالی بخشی از آن به صورت رسمی آن هم در قالب طرحی اقتصادی رونمایی شد که زمینه سازی برای اجرایی شدن آن در حال اجراست. مقاومت و حامیان فلسطین باید با اتخاذ تدابیری جدی تر بالاخص در فضای مردمی و مدنی در کنار مقامت مسلحانه و تلاش های دیپلماتیک به تقابل با معامله قرن بپردازند.
برگزاری اجلاس های منطقه ای با کشورهای مخالف معامله قرن (کشورهای شمال آفریقا و برخی کشورهای منطقه ای مثل عراق، کویت و ...)، تشکیل BDS اسلامی، همراه کردن کشورهایی مانند کویت، الجزایر و تونس و انجام اقدامات دیپلماسی مشترکی مانند بیانیه سیاسی، تهدید به رفتاری تنبیهانه در قبال کشورهای خط مقدم عادی سازی (امارات، بحرین، عمان و سعودی) و ... برخی از اقداماتی است که می توان در راستای مقابله با معامله قرن انجام داد.