دولت سیزدهم در ایستگاه توافق بر سر رفع تحریم‌ها

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ شاید کمتر رسانه‌ یا خبرنگار حرفه‌ای در جهان باشد که نخواهد درباره پاسخ مکتوب ایران به اتحادیه اروپا آگاه شود. پس از قریب به یک سال مذاکره فشرده در دولت سیزدهم، به نظر می‌آید مذاکرات لفو تحریم‌ها به لحظات سرنوشت ‌سازی رسیده باشد. دوشنبه 16 آگوست حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری اعلام کرد تهران پاسخ خود به طرح اتحادیه اروپا را نخستین ساعات بامداد سه شنبه 17 آگوست به صورت نامه برای اتحادیه اروپا ارسال خواهد کرد.

وی در ادامه اعلام کرد، اگر آمریکا انعطاف لازم نشان دهد در روزهای آینده به توافق دست خواهیم یافت. استفاده از چنین ادبیاتی از سوی وزیر امور خارجه نشان دهنده پیشرفت قابل توجه مذاکرات و کاهش موضوعات اختلافاتی میان ایران و آمریکاست.

با توجه به آخرین اخبار مذاکرات اتمی به نظر می‌آید تمرکز نظام بیشتر بر روی موضوع تحریم‌ها و تضمین‌های مربوط به اجرای تعهدات طرف مقابل متمرکز است

محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره کننده کشورمان نیز نسبت به دستیابی به توافق ابراز امیدواری و اعلام کرد، موضوعات باقی مانده در زمینه بازگشت به توافق هسته‌ای حل شده است. مرندی گفت، با توجه به واکنش‌ ایران به متن پیشنهادی، دو طرف به توافق نزدیک هستند.

میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی پاسخ ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا را سازنده دانست و گفت: ایران پیشنهاد کرده است در جریان اصلاح پیش‌نویس بازگشت به توافق هسته‌ای، تضمین‌های مربوط به حفظ توافق در آینده تقویت شود.

با توجه به آخرین اخبار مذاکرات اتمی به نظر می‌آید تمرکز نظام بیشتر بر روی موضوع تحریم‌ها و تضمین‌های مربوط به اجرای تعهدات طرف مقابل متمرکز است. در این زمینه در اخبار غیررسمی منتشر شده آمده است، اتحادیه اروپا به ایران پیشنهاده کرده است در صورت توقف برجام در دوران جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا شرکت‌های خارجی که در ایران سرمایه گذاری کردند تا سه ماه از تحریم‌ها مصون باشند که این موضوع با اصرار ایران به یک سال افزایش یافته است.

البته این پیشنهاد اروپا هنوز مورد موافقت ایران قرار نگرفته و دولت سیزدهم به دنبال تضمین‌های قوی‌تر است. تهران با توجه به تجربه بدعهدی‌های طرف غربی عمده انرژی و توجه خود را بر روی موضوع جلوگیری از بدعهدی مجدد غربی‌ها و حفظ منافع اقتصادی ایران قرار داده است. بنا بر اخبار منتشر شده، ایران به دنبال اجرای گام به گام تعهدات است تا به این وسیله جلوی تکرار «سناریوی برجام» را بگیرد.

حرکت به سمت بازگشت به توافق هسته ای با غرب می‌تواند شمشیر دو لبه ای باشد که کشور را از بن بست تحریم خارج و مسیر توسعه ایران را تسهیل کند یا می‌تواند ایران را وارد مسیر بی‌انتهایی کند که نه تنها سرمایه‌ها و فناوری خارجی وارد نشود، حتی می‌تواند زمینه درجا زدن صنعت هسته‌ای و ضربه پذیر ساختن کشور را فراهم کند.

نوع نگاه و عملکرد دولت سیزدهم است که حرکت ایران را به یکی از این دو مسیر هدایت خواهد کرد. اگر هشیار باشیم آنگاه می‌توانیم مناقشه هسته ای را برای همیشه تمام کرده و به سایر اولویت‌های کشور بپردازیم، اما اگر دقت لازم را در زمینه شیطنت غربی‌ها برای باز نگه داشتن پروندهای پادمانی یا انجام تعهدات اقتصادی شان نداشته باشیم، وارد بازی غربی‌ها شده و خود را در معرض تهدید حیاتی قرار دادیم.

تأکید غربی‌ها بر بازرسی از سه سایت ادعایی که از سمت سرویس جاسوسی و رسانه‌های صهیونیستی برجسته شده، نشان می‌دهد برنامه آنها برای بازماندن پرونده هسته‌ای ایران و تداوم اعمال فشار بر کشورمان است. البته کارشکنی‌ها غربی‌ها به ویژه آمریکا به این موضوع ختم نمی‌شود. آمریکایی‌ها بدون پرداختن به کمپین فشار حداکثری و قرار دادن نیروی نظامی کشورمان در لیست گروه‌های تروریستی از تهران می‌خواهند تا خواسته‌های اضافی خود را کنار بگذارد.

ند پرایس، سخنگو وزارت امور خارجه آمریکا با تهدید تهران گفت، در صورت بازنگشتن به برجام، واشنگتن خود را برای وضع تحریم‌های سخت‌تر علیه تهران آماده می‌کند. البته برخی کارشناسان معتقدند این گونه لفاظی‌ها از سوی دموکرات‌ها بیشتر مصرف داخلی دارد و برای کم‌‍کردن از شدت حملات جمهوری‌خواهان است.

بی‌شک با بازگشت به برجام حملات جناح راست آمریکا علیه دولت بایدن شدت خواهد گرفت و در مناظره های انتخاباتی کنگره و ریاست جمهوری نیز بخش مهمی از جبهه نبرد علیه «الاغ‌»ها را شکل خواهد داد.

بهره سخن

به نظر می‌آید بازگشت به برجام بیش از آنکه وابسته به تصمیمات فنی و کارشناسی باشد، نیازمند اتخاذ تصمیمات سیاسی سخت از سوی آمریکا و اروپاست. برای ایران تعدیل توان هسته‌ای و قبول محدودیت ناشی از برجام و اعتماد مجدد به کشوری بدعهد تصمیمی سخت ارزیابی می شود.

بی‌شک با بازگشت به برجام حملات جناح راست آمریکا علیه دولت بایدن شدت خواهد گرفت و در مناظره های انتخاباتی کنگره و ریاست جمهوری نیز بخش مهمی از جبهه نبرد علیه «الاغ‌»ها را شکل خواهد داد

در سوی مقابل، دموکرات‌ها در آمریکا برای حفظ شانس پیروزی مجدد خود در انتخابات کنگره و انتخابات ریاست جمهوری باید به گونه‌ای به توافق هسته‌ای با ایران بازگردند که معلوم نشود امتیاز کلیدی به ایران داده شده و تهران پیروز مذاکرات نمایانده شود. حال باید منتظر ماند و دید آیا مناقشه هسته ای ایران به نقطه توافق خواهد رسید یا خیر.