خروج عراق از بن‌بست با ائتلاف احزاب سیاسی
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ بعد از اتفاقات یک ماه اخیر در عراق، اکنون این کشور در مسیری آرام و همراه با گسترش همکاری های حزبی برای ورود به عرصه جدید سیاسی قرار گرفته است. با وجود کُند بودن روند تحولات، رسیدن به اجماع سیاسی و دوری از تنش های حزبی وجه تمایز مرحله کنونی است.
این ائتلاف برای تشکیل دولت، هماهنگی میان احزاب سیاسی در راستای تشکیل کابینه در عراق و مختص به موضوع انتخاب نخست وزیر است؛ اما شامل انتخاب رئیس جمهور نمی شود
آخرین تحرک سیاسی در عراق نشان دهنده تشکیل ائتلاف همگانی به نام «ائتلاف اداره دولت» متشکل از چارچوب هماهنگی، ائتلاف العزم، اتحادیه میهنی کردستان، ائتلاف السیاده، حزب دموکرات کردستان و فراکسیون مسیحی بابلیون است. این در حالی است که پیش تر دو حزب کُردی به ائتلاف نپیوسته بودند، اما هر دو حزب دموکرات و اتحادیه میهنی اعلام کردند به ائتلاف سیاسی جدید می‌پیوندند.
درباره تشکیل ائتلاف و اهمیت آن بیان چند نکته لازم است:
- ترکیب ائتلاف نشان دهنده همگانی بودن آن است و حزب یا جریان خاصی مرکز ثقل آن نخواهد بود. همین موضوع مزیت ائتلاف است و بسیاری که بر تشکیل کمیته سیاسی و گفت و گوهای ملی تأکید می کردند، این ائتلاف را نمونه‌ای از اجماع ملی می دانند که از همه طیف ها در آن حضور دارند.
- این ائتلاف برای تشکیل دولت، هماهنگی میان احزاب سیاسی در راستای تشکیل کابینه در عراق و مختص به موضوع انتخاب نخست وزیر است؛ اما شامل انتخاب رئیس جمهور نمی شود و به نظر می آید هنوز میان دو حزب دموکرات و ائتلاف میهنی تفاهم و همکاری در این زمینه شکل نگرفته است. محمود محمد، سخنگوی حزب دموکرات کردستان گفت، همچنان به نامزد خود، ریبر محمد پایبند هستند، بر نام وی برای تصدی پست ریاست جمهوری پافشاری می‌کنند و تا امروز در این زمینه گشایشی شکل نگرفته است.
- احزاب شرکت کننده در ائتلاف اداره دولت از احزاب اصلی در هر سه جریان شیعی، سنی و کرد عراق هستند و همین موضوع نوعی تفاهم و اشتراک میان احزاب در پذیرفتن نخست وزیری شیاع السودانی است؛ به گونه ای که السودانی در روزهای اخیر برنامه های خود را در 23 محور اعلام کرد و تا حد زیادی به‌وسیله سایر احزاب پذیرفته شده است. انتخاب السودانی به منزله خروج عراق از بن بست انتخاب فرد برای نخست وزیری است که همین پروسه در عراق محل اختلافات زیادی بود.
- جریان صدر در حال حاضر تمایلی برای حضور در ائتلاف از خود نشان نداده است، اما انتخاب 6 نفر از اعضای کابینه السودانی از جریان صدر نشان دهنده در نظر گرفتن این جریان به‌وسیله ائتلاف در تشکیل دولت است. احزاب در عراق همگی بر روی این موضوع اتفاق نظر دارند جریان صدر باید در روند و تشکیل کابینه در عراق حضور داشته باشد و حضور نداشتن این جریان به منزله آغاز چالش های سیاسی در عراق خواهد بود.
- چنانچه ائتلاف به روند انتخاب رئیس جمهور نیز ورود پیدا کند و این هماهنگی میان احزاب به هماهنگی میان آنها برای انتخاب رئیس جمهور منجر شود، حرکت سیاسی در عراق با شتاب بیشتری شکل خواهد گرفت. هرچند در این میان برخی تفاوت ها در زمینه ائتلاف برای اداره دولت و رئیس جمهور وجود دارد و بسیاری معتقدند ائتلاف اداره دولت قابل تسری به ریاست جمهوری نیست.
با تشکیل این ائتلاف و مشارکت احزاب در تشکیل دولت، اکنون باید منتظر تشکیل دولتی همگانی و مورد اجماع در عراق بود. البته فعلاً جلسات مجلس تشکیل نمی شود و چنانچه احزاب کردی بتوانند به توافق بر سر گزینه واحد برسند، جلسات مجلس تشکیل می‌شود، سپس انتخاب نخست وزیر و تشکیل دولت در روند خود قرار خواهد گرفت.
ارزیابی نهایی
تشکیل ائتلاف اداره دولت گامی رو به جلو در عراق برای خروج از بن بست سیاسی است و این ابتکار سیاسی که همه احزاب در آن حضور داشته باشند، تنها راه رسیدن به توافقی همگانی است. اکنون عراق با دو چالش اصلی در عرصه سیاسی مواجه است؛ نخست، انتخاب رئیس جمهور که احزاب سیاسی باید به دنبال توافق میان احزاب کردی برای رسیدن به گزینه واحد باشند. دوم، حضور نداشتن جریان صدر در روند تحولات سیاسی.
باتوجه به اعلام السودانی برای اعطای 6 پست وزارتی به جریان صدر و تمایل اکثریت احزاب سیاسی و به ویژه چارچوب هماهنگی برای حضور این جریان در تشکیل دولت، به نظر می آید جریان صدر نیز به صورت تدریجی وارد این ائتلاف شود.