چگونه از تولید دارو به واردات رسیدیم!

به گزارش راهبرد معاصر، مسئله دارو در کشور در یک ماه گذشته جدی و جدی تر شده است. این مسئله در شرایطی رخ داده که بیماری آنفلوآنزا در کشور شیوع پیدا کرده و سلامت بیماران را تحت الشعاع قرار داده است. بی برنامگی وزارت بهداشت برای پیگیری وضعیت تولید دارو با توجه به نزدیک شدن به فصل سرما و عدم نظارت بر وضعیت تولید داروها باعث شد تا بیماران برای خرید آنتی‌بیوتیک ساده چندین ساعت در داروخانه‌های مختلف سرگردان شوند و این وضعیت در حدی بغرنج شد که رئیس جمهور، در عرض یک هفته دو بار به این موضوع واکنش نشان داده و خواستار رسیدگی به بحران کمبود دارو در کشور و برخورد با عاملان آن را کرده است. هرچند برخی از کارشناسان معتقدند که طرح دارویاری که وزیر بهداشت در زمان اجرای آن گفته بود «در طرح دارویار هزینه‌ای به بیمار اضافه نمی‌شود و از قاچاق دارو جلوگیری می‌شود.»

عین‌اللهی: من مقصر نیستم!
همچنین وزیر بهداشت مرداد ماه نیز طی اظهاراتی گفته بود «با طرح دارویار تا سه ماه آینده بسیاری کمبودهای دارویی کشور مرتفع می شود.» به این اظهارات و وعده‌های وزیر بهداشت نه تنها جامه عمل پوشانده نشد بلکه امروز با گذشت چند ماه از اجرای این طرح با کمبود شدید آنتی‌بیوتیک مواجه شدیم و از تولید کننده آنتی‌بیوتیک به سمت واردات رفتیم! حال با وجود این شرایط عین‌اللهی با شانه خالی کردن از زیر بار طرحی که حامی آن بود در اظهاراتی عجیب اعلام کرده است «اگر طرح دارویار شکست بخورد، من مقصر نیستم، من شکستش ندادم، بلکه سازمان‌هایی که باید کمک کنند و نکردند آن را شکست دادند.»

پشت پرده بحران دارویی در کشور
کمبود و گرانی داروها باعث شد که بهرام دارایی رئیس سازمان غذا و دارو بعد از یک سال در تاریخ ۳ آبان ماه از ریاست سازمان غذا و دارو استعفا دهد تا به شائبه های نقش خود در شکل گیری بحران دارویی در کشور پایان دهد. اما با وجود این استعفا و ورود مقامات ارشد نظام و واردات دارو مردم همچنان درگیر تامین نسخه های خود هستند. بررسی های به عمل آمده و ورود سایر دستگاه ها همچون مجلس و سازمان بازرسی نشان داد که در پشت پرده بحران دارویی در کشور دلایل دیگری وجود دارد.

کمیاب شدن سرم و آنتی‌بیوتیک‌ها کار را به جایی رساند که کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای از رئیس‌جمهور برای حل این چالش کمک بخواهد. فصل مشترک انتقادها از عملکرد وزارت بهداشت در این بود که طغیان بیماری آنفلوآنزا در فصل سرد سال اتفاقی کاملا قابل پیش‌بینی بوده و این ناآمادگی در برابر چنین مساله مشهودی تنها از بی‌تدبیری عملکرد این وزارتخانه نشات گرفته است. حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت مجلس با انتقاد از نبود عزم و اراده جدی برای رفع مشکل کمبود دارو تأکید کرد در حال حاضر کودکان و افراد مسن در معرض آنفلوآنزا و سرماخوردگی قرار دارند و این بیماری‌ها در حال افزایش است اما با کمبود سرم و آنتی‌بیوتیک به ویژه برای کودکان در ۳۰ استان کشور روبرو هستیم.

گرانی و کمبود دارو در کشور
بررسی اظهارات مسوولان و کارشناسان نشان می‌دهد عوامل مختلفی در موضوع کمبود دارو دخیل هستند که یکی از این عوامل احتکار دارو است. وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در جلسه ۴ آبان هیئت دولت درباره کمبود دارو در این باره گفته است: سازمان غذا و دارو آمار نیاز آنتی‌بیوتیک کشور را اردیبهشت‌ماه به شرکت‌های دارویی ارائه کرده‌است. مواد اولیه موجود بوده و این شرکت‌ها باید در زمان مناسب تولید می‌کردند دو شرکت دارویی متاسفانه در ارائه اظهارات تخلف کرده‌اند. تولیدشان را به بهانه کسب سود بیشتر در شهریورماه کاهش داده‌اند در حال حاضر این دو شرکت سه شیفت مشغول کار هستند تا کمبود برخی اقلام دارویی را برطرف کنند.

سجاد اسماعیلی مشاور سابق رئیس سازمان غذا و دارو نیز خبر داده که علاوه بر افزایش مصرف آنتی بیوتیک ها، احتکار و دپوی شرکت‌های توزیع دارو و داروخانه‌ها نیز به این مسأله دامن زده است. شاهد مثال این مدعا اینکه بعد از آنکه سازمان غذا و دارو برای واردات آنتی‌بیوتیک‌های خارجی فراخوان داد، مسئول روابط عمومی این سازمان در توئیتی اعلام کرد که داروها احتکار شده بودند و بعد از فراخوان واردات مواد اولیه و محصول نهایی داروها از انباردپو خارج شدند.

«در بازدید از یکی از شرکت‌های دارویی مشخص شد حدود ۳۰ تن ماده اولیه «آزیترومایسین» در انبار این شرکت موجود است و حدود ۳۰ تن دیگر از مواد اولیه این شرکت در گمرک وجود دارد که جمعاً این مقدار برای نیاز ۶ ماهه کشور کافی خواهد بود.» این مسئله را نیز اشکان میرمحمدی بازرس کل امور تعاون، کار و رفاه اجتماعی سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرده است. در بازدید میرمحمدی «حذف ارز ترجیحی و عدم همسان‌سازی قیمت‌های جدید با افزایش ناشی از تغییر نرخ ارز جهت تهیه مواد اولیه» و «افزایش هزینه‌های مرتبط با تولید محصولات دارویی» دو عامل مهم امتناع شرکت‌های دارویی از تولید برخی اقلام دارویی اعلام شده است.

عدم پذیرش قیمت کمیسیون قیمت‌گذاری توسط شرکت‌ها
از سوی دیگر سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره نشست امروز این کمیسیون گفت: محمود بیگلر سرپرست سازمان غذا و دارو در این نشست عواملی مانند تاخیر در قیمت‌گذاری دارو، عدم پذیرش قیمت کمیسیون قیمت‌گذاری توسط شرکت‌ها، نبود پروانه ثبتی در مورد برخی از اقلام وارداتی، عدم ترخیص به موقع مواد اولیه داروهای تحت کنترل و عدم توجه به هشدارهای سندیکاهای دارویی را از جمله عوامل درون‌سازمانی کمبودهای دارویی برشمرد.

زهرا شیخی افزود: سرپرست سازمان غذا و دارو خواستار توجه به اختصاص ۱۵ هزار میلیارد تومان اعتبار برای تسهیلات بانکی، تسهیل ترخیص محموله‌های دارویی موجود در گمرک، موضوع ارزش افزوده محصولات دارویی، موازی‌کاری در حوزه دارو، بازپرداخت بیمه‌ها، نوسازی صنعت دارویی کشور و رفع قطعی آب و برق کارخانه‌های دارویی برای بهبود وضعیت صنعت داروی کشور شد

عدم تامین مالی طرح از سوی سازمان برنامه و بودجه
البته علاوه بر احتکار که می توان از آن به عنوان عامل کمبود و گرانی های دارو در چند هفته گذشته نام برد برخی دلایل دیگر از جمله عدم تامین مواد اولیه توسط تولید کنندگان مواد اولیه داخلی به دلیل گران شدن مواد اولیه و عدم واردات آن علی رغم موجود بودن است که در کنار چالش تأمین نقدینگی لازم، منجر به وقفه در تولید دارو در کشور شده است. با این وجود باز هم یک سر آن به احتکار برمی گردد.

بیمه ها از پرداخت معوقات عقب نمانند
از سوی دیگر این ماجرا اما زنجیره تأمین دارو علاوه بر شرکت‌های تولید دارو، شرکت‌های توزیع و داروخانه‌ها هستند که آنها نیز به دلیل بدقولی سازمان‌های بیمه‌گر از جمله بیمه تأمین اجتماعی به دلیل عدم پرداخت منابع با مشکل بزرگ نقدینگی مواجه شده‌اند. موضوعی که واکنش وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را نیز در پی داشت. بهرام عین اللهی در مراسم رونمایی از صندوق بیمه‌ای بیماران خاص و صعب‌العلاج از عملکرد سازمان بیمه تأمین اجتماعی در این خصوص انتقاد کرد.

روایت شرکت های دارو ساز
تمام آنتی بیوتیک‌هایی که کمبود آن در بازار حس شد، تماما تولید داخل بوده است. نکته جالب در این بحران دارویی که کشور با آن درگیر است این است که بعد از اصلاح سیاست های ارزی افزایش قیمت برای تولید کننده ها لحاظ و بین ۷۳ تا ۱۰۰درصد افزایش قیمت لحاظ شده اما باز هم شرکت های دارویی در کمین سود بیشتر اقدام به کاهش تولید کردند. هرچند برخی از شرکت‌های دارویی نیز اعلام می‌کنند که از سازمان غذا و دارو مجوز واردات مواد اولیه دارو را درخواست داشته‌اند اما این سازمان به تقاضای آنها توجه نداشته است و دیر پاسخ آن‌ها را داده است.

نباید بی مسوولیتی و بی توجهی مسوولان وزارت بهداشت به شرایط دارویی کشور را نادیده گرفت، در کشور ما که به اذعان بسیاری از مسوولان ۹۷ درصد داروها در کشور تولید می‌شود، درست در زمانی که غرب تلاش می‌کند تا تحریم دارو فشار مضاعفی به بیماران وارد کند و جامعه و اقتصاد نیاز به تزریق احتیاجات اساسی کشور دارد برخی از شرکت‌ها دست به احتکار زده‌اند و تنها به دلیل سواستفاده از شرایط پیش آمده و منافع بیشتر خود جان هزاران بیمار نیازمند دارو را به خطر انداخته‌اند. باید از مسوولان وزارت بهداشت پرسید چرا طی ماه‌های گذشته با بی‌توجهی به وظایف خود باعث شدند کشور از تولید کننده دارو به وارد کننده دارو تبدیل شود؟!/ فارس