چشم‌انداز سیاسی انتخاب رئیس‌جمهور در لبنان

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ ششمین جلسه مجلس لبنان برای انتخاب رئیس جمهور جدید این کشور بدون دستیابی به نتیجه پایان یافت. هیچ گروه سیاسی لبنانی موفق نشد نامزد خود را به ریاست جمهوری برساند. چشم انداز سیاسی فعلی در این کشور به نحوی است که نشانه ای از حل این معضل در لبنان به چشم نمی خورد.

رسانه های لبنان می گویند، دو جریان اصلی تشکیل‌دهنده صحنه سیاسی لبنان نتوانسته‌اند درباره شخصیت یا دست کم محورهای خاص شخصیتی رئیس‌جمهور آتی لبنان به توافق دست یابند و میان طیف‌های تشکیل‌دهنده هر یک از این جریان‌ها از اتفاق نظر خبری نیست.

تاکنون هیچ یک از احزاب سیاسی در لبنان  نتوانسته از اکثریت پارلمانی لازم یعنی ۶۵ رأی  برای تضمین انتخاب رئیس جمهور برخوردار شوند؛ در نتیجه انتخاب رئیس جمهور نیز به معضلات سیاسی این کشور افزوده شده است.

 
شرایط کنونی در لبنان باعث شد تا به سراغ احمد دستمالچیان، سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در لبنان برویم و با او درباره آینده انتخاب رئیس جمهور در این کشور گفت وگو کنیم که مشروح آن در زیر بیان می شود.

راهبرد معاصر: شرایط کنونی لبنان را با توجه به ناکامی مجدد مجلس این کشور در انتخاب رئیس جمهور چگونه ارزیابی می کنید؟

دستمالچیان: در نظام پارلمانی لبنان همیشه در هنگام انتخاب رئیس جمهور چنین کش و قوس هایی وجود داشته است. به هرحال احزاب و گروه های مختلف در مجلس لبنان برمبنای منافع طایفه ای و حزبی خود سعی می کنند با سایر احزاب برای تعیین رئیس جمهور توافق به دست آورند.

به دلیل اینکه ساختار سیاسی لبنان در منشور ملی استعماری شکل گرفته است، در مواقع انتخابات و هنگام انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر شاهد مانورهای سیاسی هستیم. این بار به دلیل حساسیت موضوع و شرایط زمانی و فردی که قرار است که رئیس جمهور شود اختلافات به این شکل بروز یافته است.

به دلیل اینکه ساختار سیاسی لبنان در منشور ملی استعماری شکل گرفته است، در مواقع انتخابات و هنگام انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر شاهد مانورهای سیاسی هستیم

اگر میشل عون به راحتی انتخاب و رئیس جمهور لبنان شد، به دلیل شخصیتی است که در فضای سیاسی این کشور برای خود به وجود آورده و با آن شناخته شده است. رؤسای جمهور دیگر لبنان نیز به دلیل جایگاه سیاسی قبلی خود به راحتی به عنوان رئیس جمهور انتخاب شدند؛ اما در این دوره به دلیل اینکه نامزدهای ریاست جمهوری هر کدام دارای تمایلاتی هستند، به جناحی گرایش دارند و نیروهای خارجی نیز در امور داخلی لبنان مداخله می کنند، انتخاب رئیس جمهور سخت تر می شود.

علاوه بر این، در مجلس لبنان تضادها و تناقض هایی وجود دارد و از نبیه بری، رئیس مجلس گرفته تا دیگر افراد هر کدام بر روی نامزدی خاص نظر دارند.

 
راهبرد معاصر: با توجه به تفاوت سلایق و اختلاف سیاسی ادامه دار در لبنان آینده انتخاب رئیس جمهور این کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

دستمالچیان: در نهایت این موضوع با توافقات پشت پرده حل خواهد شد. در برخی اخبار و محافل سیاسی گفته می شود شانس یکی از نامزدها به دلیل اینکه با دولت فرانسه برای ریاست جمهوری توافق کرده، از بقیه بیشتر است و به احتمال زیاد در جلسه آتی مجلس موضوع نهایی خواهد شد؛ اما در کل مشکلات لبنان به نظام و ساختار سیاسی آن برمی گردد.

لبنان کشوری دارای طوایف زیاد است و 17 طایفه در کشور و مساحت کوچک جغرافیایی وجود دارند که هر کدام به نوبه خود با کشوری بزرگ در دنیا یا منطقه مرتبط هستند. گفته می شود سنی ها به ویژه جریان منتسب به سعد الحریری با عربستان، مارونی ها با فرانسه و شیعیان با سوریه و ایران مرتبط هستند.

این سه طایفه بزرگ توازن قدرت را در لبنان مشخص می کنند و نظام سیاسی این کشور بر مبنای آن تعیین می شود؛ لذا وحدت رویه و عقیده طوایف و کشورهای خارجی تأثیرگذار در این کشور کار بسیار سخت و پیچیده ای است. بنابراین لبنان با شرایطی پیچیده مواجه است و همیشه در معرض چالش قرار دارد.

نکته بسیار مهم این است، لبنان بیش از چهار دهه به دلیل اختلافات سیاسی میان سه طایفه بزرگ نه تنها نتوانسته به ثبات و امنیت دست یابد، بلکه نتوانسته ساختارهای حکومتی خود را قوی کند و خلاء قدرت ساختارهای موجود آن را نیز تضعیف کرده و در حال فروپاشی است.

وضعیت اقتصادی در لبنان به دلیل اختلافات موجود نامناسب و وضعیت انرژی بحرانی است، کما اینکه مردم با تورم و گرانی روزگار سختی می گذرانند.

راهبرد معاصر: چرا برخی ها دردولت لبنان تلاش کردند با طرح حزب الله برای انتقال سوخت به این کشور مخالفت کنند؟

دستمالچیان: این ناشی از شرایط سیاسی و بحران در این کشور است. وقتی سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان قصد داشت با طرح فوق العاده خود بحران سوخت این کشور را با خرید نفت ازایران حل کند، به دلیل اینکه این اقدام در تضاد با منافع سعد حریری و سمیر جعجع بود و آنها از نظر سیاسی و اقتصادی منتفع نبودند، تا مدت ها مخالفت کردند و جلوی کار را گرفتند تا مانع از ارسال سوخت شوند.

لبنان بیش از چهار دهه به دلیل اختلافات سیاسی میان سه طایفه بزرگ نه تنها نتوانسته به ثبات و امنیت دست یابد، بلکه نتوانسته ساختارهای حکومتی خود را قوی کند

معلوم است چنین افرادی نماینده و دلسوز مردمشان نیستند؛ آنها برای اینکه با کشورهای خارجی مرتبط هستند و از آنها دستور می گیرند یا اینکه منافعشان در این اقدام تأمین نمی شد، مانع حزب الله شدند که ارسال سوخت به لبنان قطعاً بر زندگی، رفاه، امنیت و آرامش مردم تأثیر داشت. این اختلافات می تواند در زندگی مردم لبنان تأثیر داشته باشد. لبنان به دلیل اینکه تحت تأثیر میراث استعماری فرانسوی است، نتوانست در بیشتر مقاطع زمانی برآورده کننده نیازهای اصلی مردمش باشد.

راهبرد معاصر: برای برون رفت لبنان از بحران کنونی چه راهکارهایی وجود دارد؟

دستمالچیان: برای اینکه لبنان از بن بست سیاسی خارج شود، لازم است که گفت و گوی ملی میان تمام نخبگان و رؤسای سیاسی طوایف این کشور بدون هرگونه مداخله خارجی برگزار شود تا منشور جدید ملی با شرایط جدید این کشور که مورد توافق همه گروه ها باشد، نوشته شود. چنین منشوری مطابق با مقتضیات روز این کشور است و می تواند نیازها و خواسته های مردم این کشور را برآورده کند؛ چه اینکه دولت لبنان مدت هاست نتوانسته خدمات کافی به مردم خود ارائه کند.

اگر مسئولان لبنانی و رؤسای طوایف این کشور به این موضوع توجه نکنند، در آینده نزدیک با بحران های جدی تر اقتصادی و ناامنی مواجه خواهند شد که بار دیگر می تواند به درگیری ها و کشتارهای داخلی میان طوایف مختلف منجر شود و این کشور را به سمت فروپاشی سوق دهد. برای جلوگیری از رسیدن به چنین نقطه ای نخبگان لبنانی باید برای نجات این کشور با تفاهم، آینده نگری و مصلحت اندیشی برای مذاکره گرد هم آیند و موضوعات این کشور را حل و فصل کنند.