عوامل اصلی آلودگی هوای کشور؛ از پدیده وارونگی هوا تا اهمال دستگاه‌ها

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سال هاست هوای پایتخت دیگر برای نفس کشیدن مناسب نیست و آن قدر با آلاینده ها و ذرات میکرونی  پر شده که نفس های شهروندان را سخت و سخت تر کرده است؛ تا جایی که این روزها تهران جزو آلوده ترین شهرهای جهان است. تنفس انواع آلاینده‌ها آسیب‌های جبران‌ناپذیری را بر سلامت شهروندان به دنبال دارد.

هر سال به روزهای سرد پاییز و زمستان که می رسیم، پدیده وارونگی هوا اوضاع را خراب تر می کند، زیرا همانند شیشه از عبور هوای آلوده به فضای خارج جلوگیری می کند و ذرات میکرونی، مازوت های نیم سوز و دیگر آلاینده های غبار آلود که راه فرارشان از آسمان شهر است، دوباره مهمان نفس های به شماره افتاده می شوند.

مقصر کیست؟

کاهش آلودگی هوای شهر راهکارهای بسیاری دارد و قانونی هم به همین منظور با عنوان «قانون هوای پاک» تصویب شده است، اما یا راهکارها  اجرا نمی شوند یا قانون هوای پاک در اجرا مشکل دارد و شاید هم کم کاری  دستگاه های متولی اجرای قانون سبب ساز آن بوده است.

از منظر برخی کارشناسان در نوشتن قوانین توجه خاصی به نحوه اجرایی کردن آن نمی‌شود و وقتی زیرساخت و امکانات وجود ندارد، هر کسی جایگزین مسئول وزارتخانه‌های فعلی شود، باز هم نمی‌تواند کاری انجام دهد

پنج سال می شود قانون هوای پاک تصویب شده، اما هنوز بسیاری از مواد آن اجرایی نشده و این در حالی است که طبق این قانون، ۱۸ دستگاه مکلف هستند هر یک به‌ تناسب وظایف خود، اقداماتی را برای کنترل آلودگی هوا در کشور انجام دهند.

کم کاری دستگاه ها به بهانه مشکلات اجرایی

شواهد حاکی از کم کاری های بسیاری در اجرای قانون هوای پاک به وسیله دستگاه های متولی اجرای آن است. از منظر برخی کارشناسان در نوشتن قوانین توجه خاصی به نحوه اجرایی کردن آن نمی‌شود و وقتی زیرساخت و امکانات وجود ندارد، هر کسی جایگزین مسئول وزارتخانه‌های فعلی شود، باز هم نمی‌تواند کاری انجام دهد.

باید عنوان کرد، یکی از دلایل افزایش ذرات آلاینده، آزاد شدن سوخت های فسیلی در خودروها و وسایل حمل و نقل است، اما مقصر آلودگی هوای تهران تنها خودرو، موتورسیکلت و سوخت های فسیلی نیست، زیرا با بهترین خودرو و سوخت نیز در ترافیک فعلی تهران زمستان آلودگی هوا وجود خواهد داشت؛ بنابراین حل معضل ترافیک می تواند گره گشا باشد.

نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی

یکی از موارد مهمی که باید در قانون هوای پاک پیگیری و اجرا می‌شد و به صراحت به آن پرداخته شده، بحث توسعه، تجیز و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی است. طبق برآورد کارشناسان، تهران حدود 9 هزار دستگاه اتوبوس برای نوسازی ناوگان نیاز دارد که بتواند جوابگوی جمعیت فعلی باشد.

توسعه مترو نیز در این زمینه اهمیت بسزایی دارد و این در حالی است که در حال حاضر  تهران حدود 4 هزار و 800 اتوبوس دارد که بیش از 70 درصد آن‌ها فرسوده هستند و جایگزینی ناوگان فرسوده حمل و نقل عمومی در پایتخت اعتبار قابل توجهی نیاز دارد.

تردد  موتورسیکلت‌های کاربراتوری نیز سهمی 14 درصدی در انتشار آلودگی هوا دارند. هرچند تردد این وسایل نقلیه از ابتدای سال طبق قانون هوای پاک ممنوع اعلام شده است، اما شواهد میدانی نشان می دهند به راحتی این موتورسیکلت ها تردد می کنند و نظارتی بر معاینه فنی آن‌ها وجود ندارد. حتی کد جریمه‌ای بابت تردد موتورسیکلت‌ها درج نمی شود و شاهد اقدام بازدارنده‌ای برای اجرای قانون هوای پاک در برخورد با تردد این وسایل آلاینده نیستیم.

توسعه مترو نیز در این زمینه اهمیت بسزایی دارد و این در حالی است که در حال حاضر  تهران حدود 4 هزار و 800 اتوبوس دارد که بیش از 70 درصد آن‌ها فرسوده هستند

خودروهای فرسوده باید نوسازی شوند و برای این منظور بودجه و اعتبار نیاز است که یا تأمین یا درست تخصیص داده نشده است. با وجود این، مسئولان می گویند ۱۸ دستگاه در قبال اجرای قانون هوای پاک و نوسازی و بهسازی ناوگان حمل و نقل و خودروها و موتورسیکت های فرسوده تکلیف دارند که برخی ها وظایف خود را به درستی انجام نمی دهند.

باید عنوان کرد، مقصر هوای آلوده پایتخت دستگاه ها و نهادهای متولی هستند که هر کدام  بخشی از کار را کامل و به درستی انجام نداده یا به بهانه مشکلات اعتباری نیمه کاره رها کرده اند. با وجود این، سازمان محیط زیست مکلف به نظارت است تا اجرای کامل قانون هوای پاک برای سالم سازی هوای شهر اندر خم یک کوچه نماند.