رمزگشایی از سفر وزیر امور خارجه امارات به سوریه

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سفر عبدالله بن زاید، وزیر امور خارجه امارات به دمشق و دیدار با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه غیرمنتظره نبود؛ مقام اماراتی که تمایل داشت فضای این دیدار را دوستانه جلوه دهد و صمیمیت را به عنوان پیامی روشن برای مخالفان روابط دو کشور ارسال کند؛ اما در پس این دیدار چه چیزی مخفی ماند؟

دمشق باید میان دو گزینه یکی را انتخاب می کرد و گزینه سومی وجود نداشت تا اینکه وزیران دفاع روسیه، ترکیه و سوریه در مسکو دیدار کردند. نخستین گزینه، انتظار بازگشت سوریه به عمق راهبردی کشورهای عربی از در اتحادیه عرب پیش از آخرین اجلاس سران آن در الجزایر است و روسیه برای موفقیت آن تلاش های زیادی انجام داد.

با وجود این، تصمیم آمریکایی ها و احتیاط سعودی ها در زمینه خروج نظامیان روس از خاک سوریه و قطع ارتباط دمشق با تهران در را به روی سوریه بست. تصمیمی که کاملاً در خدمت اهداف راهبردی عربستان سعودی، امارات و رژیم صهیونیستی بود.

طبق اطلاعات جدیدی که تاکنون به دست آمده است، بعد از تحولات ناشی از جنگ اوکراین، تصمیم سازان سعودی با توجه به شرایط زمانی تصمیم گرفتند رویکرد خود را نسبت به حوادث منطقه ای اصلاح کنند

گزینه دوم، مذاکرات روند آستانه برای ایجاد آشتی میان دمشق و آنکارا در چارچوب تعاملات جدید دوجانبه به سبکی متفاوت در غرب آسیا بود تا با کنار گذاشتن آمریکا از منطقه، ارکان تعاملات کشورها با حوزه اوراسیا فراهم شود؛ پروژه ای که از طرف روسیه، ترکیه و ایران دنبال می شود.

تحول بزرگی که منطقه را تکان داد، نشست وزیران دفاع سه کشور بود که می تواند نقش اساسی در بازگشت کشورهای حوزه خلیج‌فارس و مصر به سوریه داشته باشد. طبق اطلاعات جدیدی که تاکنون به دست آمده است، بعد از تحولات ناشی از جنگ اوکراین، تصمیم سازان سعودی با توجه به شرایط زمانی تصمیم گرفتند رویکرد خود را نسبت به حوادث منطقه ای اصلاح کنند.

 
نخست، اینکه به این نتیجه دست یافتند پس از گسترش اتحاد میان ایران و روسیه و ارتقای سطح همکاری ها به مشارکت امنیتی، دفاعی و اقتصادی، فکر کردن به خروج نیروهای (مستشاری) ایرانی از سوریه امکان پذیر نیست. در حال حاضر اتحاد میان دو طرف در زمینه اقتصادی به مرحله تهدید اقتصاد غرب رسیده و راه گذر زمینی-دریایی سن پترزبورگ به بندر چابهار در اقیانوس هند به طول 7 هزار و 200 کیلومتر در آستانه فعال سازی است.

با افتتاح این راه گذر، نخستین محموله گندم به وزن 12 میلیون تن در مدت کوتاهی (از 40 به 25 روز) به جای کانال سوئز با هزینه ای معادل 30 درصد کمتر به هند منتقل شد. ایران همچنین به زودی شاهد افتتاح بازارهای اوراسیا به روی خود خواهد بود که مبادلات تجاری با آن بالغ بر 700 میلیارد دلار برای 75 هزار قلم کالاست.

دوم، اینکه شکست تداوم آتش بس در یمن پس از آن بود که انصارالله از ادامه محاصره اعلام نارضایتی و اعلام کرد، آماده آغاز مجدد عملیات نظامی با هدف ضربه زدن به مراکز حیاتی عربستان و امارات است. نبود ثبات امنیتی دائم که به سعودی ها امکان ارتقای سطح اقتصادی می دهد، برای ریاض خوشایند نیست؛ چه اینکه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به تلف شدن 40 سال عمر پادشاهی سعودی اعتراف می کند که قرار بود با موفقیت آمیز بودن برنامه اقتصادی اش موسوم به طرح 2030، به رتبه اقتصادی چین و هند برسد.

نکته دیگری که باعث سرعت بخشیدن به سفر وزیر امور خارجه امارات به سوریه شد و می تواند درهای دمشق را به روی سعودی‌ها باز کند، گزینه سوریه برای آشتی با ترکیه است

رسیدن به چنین جایگاهی مستلزم آن است که عربستان سعودی و امارات به ناتوانی خود در تغییر واقعیت های میدانی یمن اعتراف کنند؛ موضوعی که باعث شد هیئت مذاکره کننده سعودی در امان با خروج از خاک یمن در ازای تضمین های امنیتی انصارالله موافقت کند؛ موضوعی که به زمان بیشتر و مذاکرات مفصل تر میان دو کشور نیاز دارد.

سوم، اینکه عربستان در شرط بندی روی روند عادی سازی روابط با اسرائیل و دادن تضمین بر سر حفظ امنیت این رژیم از سویی و هم افزایی میان اعراب با اسرائیل برای مقابله با نفوذ ایران در منطقه شکست خورد.

علاوه بر این، نتیجه مورد انتظار عربستان و امارات فاجعه بار بود و  دو سال پس از اعلام عادی سازی روابط 600 هزار گردشگر اسرائیلی به امارات رفتند، درحالی که تنها یک هزار و 600 اماراتی وارد اسرائیل شدند. موضع ملت های عربی در زمینه عادی سازی روابط به وضوح در جام جهانی قطر روشن بود و اعراب از برقراری ارتباط و مصاحبه با خبرنگاران اسرائیلی خودداری می کردند.

موضوع به همین جا ختم نشد. پس از کسب قدرت نتانیاهو در اسرائیل و ظهور جناح راست افراطی، مقاومت فلسطین در کرانه باختری شدت گرفت و گروه های فلسطینی خارج از دایره شرط بندی عربستان و امارات، با عادی سازی روابط اعراب مخالفت کردند.
همه اینها قدرت مقاومت را نشان می دهد که نسبت به تلاش برای خروج نیروهای (مستشاری) ایران از سوریه واکنش نشان دادند؛ دولت دمشق که به دلیل خدمات سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران در سخت ترین شرایط و در حالی که در معرض خطر سقوط قرار داشت، نجات یافت و کنترلش بر خاک سوریه را مدیون ایران است.

نکته دیگری که باعث سرعت بخشیدن به سفر وزیر امور خارجه امارات به سوریه شد و می تواند درهای دمشق را به روی سعودی‌ها باز کند، گزینه سوریه برای آشتی با ترکیه در شرایطی است که دو طرف در چارچوب توافقات اوراسیایی به دستاوردهایی رسیده اند.

توافق ترکیه و سوریه، امارات را بر آن داشت تا همچون روسیه و ایران نقش خود را در ارتباط با دمشق پررنگ تر کند. آنها در این راستا از برگزاری نشست وزیران امور خارجه سوریه، ترکیه و روسیه در امارات استقبال کرده اند تا آغوش سوریه را که از نظر جغرافیایی، جمعیتی، اقتصادی و نظامی در موقعیت برتری قرار گرفته است، به روی خود بگشایند.

سوریه در آستانه افزایش تعاملات خود با عربستان و مصر است که می تواند به تعادل نقش کشورهای بانفوذ در منطقه منجر شود. با توجه به روند کنونی آیا سوریه در دو ماه آینده شاهد پیشرفت در تعاملات خود با کشورهای منطقه خواهد بود؟