بزرگترین برنده توافق ایران و عربستان کیست؟
سخنگوی رسمی دولت عراق ضمن تاکید بر اینکه کشورش بزرگترین برنده توافق سیاسی ایران و عربستان است، تصریح کرد: دولت بغداد در هماهنگی با کشورهایی همچون مصر و قطر روند میانجی‌گری در بحران‌های منطقه را ادامه خواهد داد.
به گزارش راهبرد معاصر، «باسم العوادی» سخنگوی رسمی دولت عراق، در گفت‌وگو با پایگاه خبری-تحلیلی «العربی الجدید» که امروز (شنبه، ۱۷ژوئن) منتشر شد، به مهم‌ترین تحولات منطقه‌ای و بازتاب آن‌ها بر وضعیت عراق پرداخت. در ادامه به مشروح برخی از محورهای این گفت‌وگو از جمله نگاه عراق به توافق ایران و عربستان، تحلیل بغداد از نتایج سفر «تمیم بن‌حمد آل‌ثانی» امیرقطر به این کشور و اهداف سفر «محمد شیاع السودانی»، نخست‌وزیر عراق به مصر خواهیم پرداخت.
رضایت و آرامش در بغداد بعد از سرگیری روابط تهران-ریاض
العوادی در پاسخ به این سوال که چرا بعد از توافق ایران و عربستان در بغداد نوعی رضایت و آرامش دیده می‌شود، گفت: بهبود روابط بین کشورهای منطقه، پایه‌های ثبات را پی‌ریزی می‌کند و عراق بزرگترین برنده از بازگشت روابط بین عربستان سعودی و ایران است. بغداد همواره به دنبال شریک و میانجی بود تا معادلات پایان درگیری‌ها را به نفع کل منطقه ایجاد کند و یکی از ثمرات آن احیای روابط عربستان و ایران است. پس از تغییر وضعیت عراق در سال ۲۰۰۳، ما از تعارض کشورهای منطقه که هر کدام پروژه‌ای داشتند، آسیب دیدیم و همچنین از سازمان‌های تروریستی که اوضاع را به جوش آوردند، متحمل ضرر شدیم. حقیقت این است که پیشرفت اقتصادی در عراق و ظهور سرمایه‌گذاری‌ها مستلزم یک وضعیت امنیتی خوب است، زیرا بی‌ثباتی مانع بزرگی بر سر راه گردش منابع مالی است.
سخنگوی رسمی دولت عراق افزود: به همین ترتیب، بهبود روابط بین ترکیه و کشورهای حوزه خلیج فارس و بین عربستان سعودی و ایران باعث ایجاد ثبات در جهان اسلام و آرامش در منطقه می‌شود و عراق بی سر و صدا در حال رشد و شکوفایی است. آنچه منطقه از نظر همگرایی شاهد آن است، کشورها را به فکر توسعه‌ای می‌اندازد تا خودشان سرمایه کسب کنند و همراه با آن تجارت را فعال کرده و پروژه‌های راهبردی مانند جاده و راه آهن را اجرایی کنند؛ این تفکر توسعه گرا به نفع اقتصاد این کشورهاست و بر موفقیت آن‌ها می‌افزاید.
وی ادامه داد: روابط عراق و عربستان نیز با توجه به چشم‌انداز دو کشور در حمایت از ثبات منطقه که از طریق تعمیق همکاری، نه فقط در سطح تجاری و اقتصادی، بلکه در سطوح امنیتی و اطلاعاتی منطقه در حال بهبود است، تحول مثبتی به شمار می‌رود. این پیشرفت در روابط بغداد-ریاض همچنین درها را برای سرمایه‌گذاری عربستان در عراق باز کرد؛ عربستانی که کشور مهمی و دارای شرکت‌های بزرگ بین‌المللی است. بنابراین، این گشایش در سطوح مختلف به نفع دو کشور خواهد بود و شورای هماهنگی عراق و عربستان هم که در حال فعال‌تر شدن است، توافقات دوجانبه را برای پروژه‌های کاری مورد تایید قرار می‌دهد.
مناسبات دیپلماتیک ایران و عربستان در دی ماه ۱۳۹۴ و در پی حمله به سفارت و سرکنسولگری عربستان در ایران به صورت یک طرفه از سوی عربستان قطع شد. دو طرف بعد از پنج دور مذاکره در عراق و سه دور گفت‌وگو در مسقط در نهایت در ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ و بعد از هفت سال و سه ماه قطعی روابط در پکن توافق کردند که روابط دیپلماتیک را از سر بگیرند.پس از آن در ۱۷ فروردین ۱۴۰۲ وزرای خارجه دو‌کشور در پکن دیدار کرده و بیانبه مشترکی درخصوص افتتاح اماکن دیپلماتیک صادر کردند.
سفر السودانی به مصر؛ فراتر از تلاش برای توسعه روابط دوجانبه
العوادی در پاسخ به سوالی درباره جنبه‌های منطقه‌ای سفر السودانی، نخست‌وزیر عراق به قاهره خاطرنشان کرد: اهمیت سفر نخست وزیر به مصر از ۳ جنبه ناشی می‌شود: دلیل اول اهمیت سیاسی است، زیرا مصر کشور مهمی در جهان عربی است و سنگ بنای روابط عربی با شمال آفریقا محسوب می‌شود. هماهنگی عراق و مصر در تحولات سیاسی این محدوده جغرافیایی، باعث حصول اجماع در خصوص بحران‌های منطقه مانند جنگ داخلی سودان و وضعیت لیبی خواهد شد. علاوه بر این، این امکان برای عراق وجود دارد که وارد خط ایفای نقش میانجی برای حل بحران‌ها شود؛ همان کاری که در تلاش برای احیای روابط بین عربستان سعودی و ایران انجام داد.
وی درباره دلایل عزم عراق برای میانجی‌گری در تنش‌های منطقه تاکید کرد: این تمایل ناشی از وزن سیاسی و اقتصادی عراق است که آن را به سومین ذخیره نفتی در جهان تبدیل کرده است. علاوه بر این، عراق بودجه مالی گسترده، جمعیت فراوان، وسعت مساحت زیاد و موقعیت راهبردی قابل توجهی دارد؛ از رو می‌توان عراق را در کنار مصر، عربستان سعودی و مغرب بازیگر مهمی در جهان عرب دانست. با این توضیح، اهمیت ایجاد مواضع مشترک با مصر که ناشی از ارتباطات مستمر و همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های دو جانبه یا چند جانبه است، نمایان می‌شود. اکنون نیازی که احساس می‌شود، لزوم هماهنگی در سطح اتحادیه عرب و تعمیم آن به سازمان ملل است تا بار سیاسی این مواضع و هماهنگی‌ها افزایش پیدا کند.
موضوع دوم این است که مصر کشوری است که امکان هماهنگی در زمینه همکاری‌های اطلاعاتی و امنیتی با آن برای عراق وجود دارد. سوم، مصر صاحب شرکت‌های بزرگ فنی و عمرانی در زمینه تقویت زیرساخت‌ها، ساخت و ساز جاده‌ها، احداث پل‌ها و همچنین تولید محصولات غذایی است. کشور ما خواهان همکاری با مصر برای دستیابی به شراکت اقتصادی است و عراق به چنین گشایش بزرگی در روابط نیاز دارد. از سوی دیگر دیپلماسی مصر، قدیمی و دارای نفوذ است و می‌تواند بر اروپا و سازمان ملل متحد تأثیر بگذارد و عراق به چنین مواضع حمایتگرانه‌ای برای ایفای نقش محوری در منطقه نیاز دارد.
نخست‌وزیر عراق طی سفرش به مصر، روز دوشنبه هفته گذشته و در حالی که ریاست «کارگروه عالی همکاری‌های مشترک» دو کشور را بر عهده داشت، شاهد امضای ۱۱ سند همکاری اقتصادی بین قاهره و بغداد بود. السودانی هم در این سفر تاکید کرده بود: این یادداشت تفاهم‌نامه‌ها و صورتجلسه‌ها نقشه راه روابط دو دولت در مرحله بعدی خواهند بود؛ مرحله‌ای که گویای اراده و تمایل جدی سران دو کشور برای توسعه روابط عراق و مصر و تسهیل مسیرهای منتهی به همکاری‌های اقتصادی و تجاری است. «عبدالفتاح السیسی»، رئیس‌جمهور مصر هم در دیدار با نخست‌وزیر عراق بر حمایت قاطع قاهره از امنیت و ثبات این کشور تاکید و عمق روابط راهبردی بین دو طرف را مایه افتخار توصیف کرده بود.
شیخ تمیم در بغداد با دستورکارهای مهم
سخنگوی دولت عراق در پاسخ به این سوال که بغداد چگونه به سفر امیر قطر نگاه می‌کند، گفت: سفر شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی امیر قطر برای عراق تاریخی است و اهمیت بالایی دارد. این سفر روابط گسترده‌تر و جامع‌تری را ایجاد می‌کند که جنبه مثبتی خواهند داشت و واقعاً به توسعه سطح روابط دوجانبه کمک می‌کنند. روابط دو کشور از مدت‌ها قبل آغاز شد و بعدها با تشکیل کمیته عالی مشترک عراق و قطر در پروژه ابتکار همکاری بین بغداد و دوحه در سال ۱۹۷۹، یعنی ۴۴ سال پیش تقویت شد.
العوادی در ادامه خاطرنشان کرد: این کمیته تنها ۶ جلسه برگزار کرد که آخرین آن در سال ۲۰۱۸ بود؛ فرصتی برای برگزاری هفتمین جلسه در سال ۲۰۲۰ وجود داشت، اما به دلیل بحران همه‌گیری کرونا این جلسه به تعویق افتاد. اکنون بعد از این سفر، توافق شده است که این نشست برگزار شود و دیدارها به نفع توسعه روابط ادامه یابد. این سفر به انعقاد چندین یادداشت تفاهم اختصاص داشت و پنج بُعد اساسی برای همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مالی وجود دارد و یکی از موضوعات اصلی این سفر صحبت درباره مشارکت قطر در پروژه مسیر توسعه بین دو طرف است.
تمیم بن‌حمد در کنفرانس مطبوعاتی مشترکش با السودانی گفته بود: ما درباره تقویت روابط در زمینه انرژی، تجارت و اقتصاد گفت‌وگو کردیم. توافقنامه‌هایی بین بخش خصوصی عراق و قطر به امضا رسید. ابتکارات منطقه‌ای برای تقویت روابط بین کشورهای منطقه از جمله پروژه اتصال برق هم مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
امیر قطر در ادامه با بیان اینکه به اهمیت عراق در منطقه پی برده‌ایم و معتقدیم که امنیت این کشور بخشی از ثبات منطقه است، خاطرنشان کرد: ما در خصوص آخرین تحولات منطقه گفت‌وگو کرده و بر ضرورت این موضوع تاکید داریم که زبان گفت‌وگو باید اولویت طرف‌ها باشد./ فارس