برنامه‌های شهرداری تهران برای فرزندآوری

به گزارش راهبرد معاصر، بحث افزایش جمعیت در دستور کار دستگاه های محتلف قرار گرفته و شهرداری تهران هم در این زمینه برنامه های دارد.

از دیگر اقدامات شهرداری احیای خانه های سلامت است. در خصوص برنامه های شهرداری در حوزه سلامت، جمعیت، مشکلات افراد دارای معلولیت و .... با حمید صاحب، مدیرکل سلامت شهرداری تهران به گفت وگو نشستیم.

یکی از رویکردهایی که در برنامه های اداره سلامت در نزدیک 2 سال اخیر شاهد آن بوده ایم توجه به موضوع سلامتی و نشاط افراد دارای معلولیت به عنوان قشری که با محدودیت ها و محرومیت های بیشتری به نسبت دیگر گروه های جمعیتی رو به رو هستیم. مهمترین برنامه ای که امسال در دستور کار اداره سلامت برای ایجاد نشاط میان افراد دارای معلولیت در دستور کار قرار دارد چیست؟

المپیک بازی های افراد دارای معلولیت در تهران برگزار می شود

امسال برای نخستین بار در حوزه افراد دارای معلولیت رویکرد جدید را دنبال می کنیم. بر این باور هستیم که در این حوزه بدون مشارکت وهمکاری شرکای اجتماعی نمی توانیم به مطلوبی که برای افراد دارای معلولیت پیش بینی شده است دست پیدا کنیم. از این رو، در تلاش هستیم تا با رایزنی با بنگاه های اقتصادی و تبیین تدوین تقویم سلامت برای صاحبان این بنگاه ها، از توانمندی صنایع و فعالان اقتصادی برای ایجاد فضایی با نشاط و سالم برای افراد دارای معلولیت استفاده کنیم.

کنار این موضوعات، توجه به نشاط افراد دارای با اجرای برنامه های متنوع فرهنگی و ورزشی رویکرد دیگری است که در قالب های مختلف در اداره سلامت دنبال می شود. در این راستا، برگزاری المپیک بازی های افراد دارای معلولیت در مراکز 22 گانه نگهداری روزانه، شبانه و مدارس استثنایی را با کمک 30 داور و 30 مربی در قالب رقابتی 2 ماهه در دستور کار قرار داده ایم. در این رقابت بازی – آموزشی بیش از30 بازی فکری، و حرکتی برای افراد تمام دارای معلولیت طراحی شده است تا این افراد با شرکت در آن احساس خوشایند «مهم بودن»،«ارزشمند بودن» و نیز «رقابت کردن با دیگران» را با هدف بروز استعدادهایی که کمتر به آن بها داده شده است پیدا کنند و بتوانند با تکیه بر این استعدادها برای خود و دیگران لحظات پرنشاطی ایجاد کنند.

درقالب این بازی ها که پیش بینی شده است بالغ بر 187هزار ساعت باشد، 120مرکز نگهداری و آموزشی مشارکت می کنند. در نهایت 150 فرد دارای معلولیت که استعدادیابی شده به مسابقات پایانی که آذرماه سال جاری برگزار می شود راه پیدا کرده و در مراسمی افراد منتخب این المپیک خاص معرفی و از آنان قدردانی شود.

از آن جایی که افراد دارای معلولیت بخشی از نیروهای فعال جامعه هستند که در عرصه های گوناگون نقش آفرینی می کنند و توانسته اند توانایی های خود را به منصه ظهور برسانند از این رو لازم است شرایط خاص برای فعالیت و مشارکت این گروه در جامعه فراهم شود و به این دلیلف اداره کل سلامت شهرداری تهران این فضا و شرایط را مهیا کرده است که افراد دارای معلولیت توانایی های خود را در قالب این رقابت ورزشی به نمایش بگذارند و بتوانند در امورات مختلف مداخله کنند.

درسال های گذشه شاهد بوده ایم که شهرداری تهران اماکنی را در قالب های مختلف به تشکل ها و گروه های مردم نهاد واگذار کرده است اما به نظر می رسد شهرداری نتوانسته است از توانمندی های این تشکل ها به خوبی استفاده کند. برای اصلاح این روند چه برنامه ای دارید؟

افزایش نظارت بر تشکل های مردم نهاد

البته شهرداری ساختمانی را واگذار نکرده است اما اگر منظورتان بهره برداری از اماکن شهرداری از سوی این تشکل ها و مجموعه ها است این نکته درست است. شهرداری حدود 50 مکان را در گذشته در اختیار تشکل ها و گروه های مردم نهاد قرار داده بود اما، اطلاع دقیقی از عملکرد این گروه ها در اماکن واگذار شده نداشت. به این دلیل، نیز نظارتی برعملکرد این مجموعه ها وجود نداشت. در دوره جدید مدیریتی شهرداری و اداره سلامت تاکید جدی داریم که بر تمامی مراکزی که شهرداری به آنان فضای کار با عنوان تشکل مردم نهاد یا گروه مردمی نظارت کرده و این تشکل ها مکلف شوند در برنامه ها و رویدادهایی که برای گروه های مختلف سنی و جمعیتی برگزار می شود اعضای خود را مشارکت دهند چرا که این تشکل ها و مجموعه های مردم نهاد با عنوان خدمت دهنده به گروه های هدف اداره کل سلامت از شهرداری امکانات دریافت کرده اند و این انتظار از آنان وجود دارد که اعضای تحت پوشش خود را از برنامه هایی که شهرداری خاص این گروه ها تعریف کرده است مشارکت دهند. در این روند، به شکل دوره ای و هر 6 ماه یک بارعملکرد این مجموعه ها بررسی و در نهایت در صورتی که انتظارها از چنین تشکل هایی برآورده نشود نسبت به پیگیری برای بازگرداندن اماکن به شهرداری انجام خواهد شد.

مسئله جمعیت و فرزندآوری از موضوعاتی است که سال هاست از سوی مسئولان طراز اول کشور مورد توجه قرار گرفته است. به نظر می رسد تکالیفی از سوی برنامه ریزان کلان کشور در حوزه فرزند اوری و افزایش جمعیت به دستگاه ها و مجموعه های مختلف ابلاغ شده است. نقش و سهم شهرداری تهران و اداه کل سلامت در این زمینه چیست و ایا نقشه راهی برای این موضوع تبیین و ترسیم شده است؟

تکلیف اساسی در فرزند آوری و جمعیت در شهرداری

یکی از موضوعاتی که از سوی علیرضا زاکانی شهردار تهران با جدیت دنبال می شود و بر روی آن تاکید زیادی وجود دارد مسئله جمعیت و اجرای سیاست های کلان نظام در این حوزه است. از این رو، شهردار تهران ستاد جمعیت را در شهرداری تهران به دبیری اداره کل سلامت شکل داده است. این ستاد چند ماموریت را برای محقق کردن منویات مقام معظم رهبری در این باره را در دستور کار خود قرار داده است. ترویج خانواده 4 فرزندی در تبلیغات شهری، بررسی تخفیف حمل و نقل برای مادران دارای 3 فرزند و ... از جمله این تکالیف است.

براین اساس، درهمه مراکز تجاری و پررفت و آمد و نیز بوستان ها پیام های ترویجی در حوزه فرزندآوری و جمعیت برای اصلاح نگرش صرفا اقتصادی به این موضوع و تقویت ابعاد فرهنگی و تاثیرات مثبت آن در زندگی در معرض دید شهروندان قرار خواهد گرفت. علاوه بر این، تاکید شده است هر رویدادی که در شهر برگزار می شود پیوست جمعیتی داشته باشد و این موضوع یک الزام در اجرای برنامه های مدیریت شهری است و باید از این ظرفیت برای به تصویر کشیدن رابطه زیبای مادر و فرزند استفاده کرد.

از حوزه افراد دارای معلولیت کمی فاصله بگیریم و به گروه سنی کودک هم بپردازیم. پیش از این خبر داده بودید که رویکرد جدیدی در مراکز فرآموز در دستور کار اداره سلامت است. اساسا این سوال مطرح است که چرا مراکز فرآموز برای شهرداری و اداره کل شما اهمیت دارد و بر روی آن سرمایه گذاری کرده اید؟ انتظار چه خروجی از برنامه هایی که در فرآموز اجرا می شود دارید؟

ساخت آینده کودکان در فرآموز

عمیقا بر این باور هستیم که کودکان ما هر آنچه را که در دوران کودکی انجام می دهند ریشه شناختی ابتدایی دارد. این شناخت در دوره سنی کودکی اتفاق می افتد و این موضوع نیز از نظرعلمی به اثبات رسیده است. ما در شهرداری اعتقاد داریم که کودکی فرصت طلایی برای ساخت اندیشه در کودک و دور کردن او از بروز آسیب های اجتماعی در دوران بزرگسالی است. با چنین نگرشی، تلاش کرده است با راه اندازی مراکز فرآموز این خلا را جبران و ترک فعل هایی را که در این حوزه با ان رو به رو بوده ایم را دست کم در شهر تهران تا حدودی جبران کنیم.

در مراکز فرآموز مهارت های اجتماعی فرزندان با هدف جلوگیری از بروز رفتارهای پرخطر و احساس تنفر از اسیب های اجتماعی مانند سوء مصرف دخانیات و اعتیاد و ... به کودکان آموزش داده می شود. ضمن اینکه در این مراکز توجه به مسئله مادر و کودک در دستور کار قرار دارد. در کنار این موضوعات، ضعف ساختار مراقبتی و حمایتی از بدو کودکی با توجه به اهمیت رشدی آن، امکان اتصال خدمات داوطلبانه و مردمی به این مراکز و نیز ضرورت توجه به سنین تا 6 سال علاوه بر سن مدرسه و نوجوانی و نیز نبود متولی خاص در حوزه سلامت کودکان تا 6 سال سبب شده است کاربری مراکز فرآموز نیازمند تحول و تغییراتی باشد که در این راستا، کارکرد این مراکز در سال جاری به مراکز مادر – کودک تغییر خواهد کرد. ایجاد محیط غنی از حس مادرانگی، تامین احساس امنیت و اعتماد، تربیت رفتاری وهیجانی کودک، ایجاد محیط مناسب رشد همه جانبه و ایجاد پیوند احساسی با کودک از اقداماتی است که در مراکز فرآموز پیگیری خواهد شد.

در کنار این موضوعات، ترغیب به تصمیم گیری برای بارداری، کمک به گذران سلامت دوره بارداری، کمک به تولد نوزاد با ارایه آموزش های مرتبط همکاری با مادر برای گذراندن دوره نوزادی تا 2 سالگی و نیز همکاری برای ارایه آموزش به کودکان 2 تا 6 سال برای آماده کردن مادر و فرزند برای ورود به دوره جدیدی از زندگی از اقداماتی است که در مراکز فراموز پیگیری می شود.

این تغییرات شامل چه مواردی است؟

مداخلات مورد نیاز برای مراقبت و ترغب به فرزندآوری در مراکز فراموز در 3 سطح تعریف شده است. در سطح نخست ارایه آموزش های عمومی و آگاه سازی مادران درباره موضوعات اولیه بارداری و مادری و نیز لزوم فرزند آوری با گسترده مخاطب عمومی و خانواده و سطح دوم که مخاطب آن مادران باردار است ارایه آموزش های تجویزی برای حین و پس از بارداری شامل اصلاح باورهای شناختی در حوزه فرزندآوری و ملاحظات اجتماعی فرهنگی مرتبط با آن مورد توجه قرار گرفته است. در سطح سوم مداخلات مراکز فرآموز نیز ارایه آموزش های مراقبتی شامل مواجهه درست با نوزاد نارس و دارای اختلال و نیز ارجاع تخصصی به خدمات کلینیکال با گسترده مخاطب مادران دارای نوزاد نارس و دارای اختلال از اقداماتی است که باید در مراکز فراموز در سال جاری انجام شود.

از ابتدای امسال اداره سلامت شعار «حال خوب زندگی» را مطرح و آن را برجسته سازی کرد. ایا برنامه ای برای استمرار چنین رویکردی در اداره سلامت دارید؟

تجربه موفق حال خوب زندگی

تجربه ای که ما در طراحی شعار حال خوب زندگی به دست آوردیم نمود موفقی از هم افزایی ارکان مختلف شهرداری در اجرای این پویش بود. همانظور که اشاره کردید، موفقیت این پویش که ترویج حال خوب زندگی و داشتن شیوه سلامت برای زندگی بود با استقبال بالایی از سوی مخاطبان رو به رو شد به گونه ای که رسانه های معاند تلاش کردند با جعل تصویر و خبرسازی سوء علیه این پویش فضاسازی کنند که موفق به انجام این کار نشدند. اکنون شاهد هستیم که برخی فروشگاه ها و کسب و کارها، از این شعار گرته برداری کرده و خوب به ترویج حال خوب پرداخته اند که این رویکرد نشان از اثرگذاری آن نزد افکارعمومی است.

با توجه به چنین تجربه ای، تا پایان سال جاری پیش بینی شده است چند پویش بزرگ در حوزه های آموزشی و ترویجی در مناطق 22 گانه تهران با محوریت موضوعات سلامت محور اجرا شود که اساس همه این پویش ها، حال خوب و ترویج آن است. چرا که اعتقاد داریم ایجاد نشاط و شادابی و حس خوب در میان مردم ساختنی است و در تلاش هستیم این اتفاق را با اجرای پویش هایی مانند حال خوب رقم بزنیم.

اخیرا برخی اعضای شورای شهر از تعطیل شدن فعالیت خانه های سلامت در برخی مناطق تهران انتقاد کرده اند. اخباری هم به گوش می رسد که گویا برخی دیگر از فعالان این خانه ها خواهان انتقال از خانه سلامت به واحدهای دیگر شهرداری هستند. چه اقدامی برای جلوگیری از تعطیلی خانه ها و احیای خانه های تعطیل شده در دستور کار اداره سلامت است؟

انتقال از خانه های سلامت ممنوع است

بخش عمده ای از تعطیلی هایی که شما به آن اشاره کردید در دوره های گذشته رخ داده است. مطلع هستید که تنها واحدی که توانست درسال های قبل مجوز استخدام و جذب نیرو در قالب خدمات اداری شهر را از شهرداری دریافت کند، خانه های سلامت و کسانی بودند که در این خانه ها به شکل تمام وقت با شهرداری در محله ها همکاری داشتند. شهرداری وقت با این پیش شرط که جذب افراد تنها به شرط ادامه فعالیت افراد در خانه های سلامت با این نفرات قرارداد در قالب خدمات اداری شهر منعقد کرد، موافقت کرده است. متاسفانه در سال های گذشته و اکنون، برخی نیروهایی که در خانه های سلامت جذب شده بودند به قسمت های دیگر شهرداری منتقل وعملا فعالیت تعدادی ازخانه های سلامت متوقف شده است.

برای احیای خانه های سلامت که تعطیل شده اند، ابلاغ شده است که هر یک از افرادی که در این چارچوب جذب شهرداری شده اند و به هر دلیل از خانه های سلامت به واحد دیگری منتقل شده اند باید به خانه های سلامت باز گردند. پیشنهاد ما این است که اگر افراد قرارداد شده در خانه های سلامت که به واسطه فعالیت در خانه ها با شهرداری قرارداد همکاری امضا کرده اند به محل خدمت خود باز نگردند قرارداد همکاری شهرداری با این افراد لغو شود. انتظار داریم در صورت تحقق این موضوع، شاهد فعالیت خانه های سلامت تعطیل شده درسال های گذشته باشیم./ فارس