اختلالات روانی رایج در دوران بارداری چیست؟
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با اشاره به اینکه یکی از عوارضی که ممکن است در دوران بارداری بروز یابد انواع اختلالات روانپزشکی است، گفت: این اختلالات ممکن است به‌طور خفیف از پیش وجود داشته باشد و در دوران بارداری تشدید شود یا در دوران بارداری بروز یابد.
به گزارش راهبرد معاصر، بهزاد قربانی عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با اشاره به اینکه یکی از عوارضی که ممکن است در دوران بارداری بروز یابد انواع اختلالات روانپزشکی است، گفت: این اختلالات ممکن است به‌طور خفیف از پیش وجود داشته باشد و در دوران بارداری تشدید شود یا در دوران بارداری بروز یابد.
وی در این خصوص، گفت: حدود یک هفتم خانم‌های باردار، یعنی از هر هفت خانم باردار یک نفر، ممکن است در دوران بارداری دچار نوعی از اختلالات روانپزشکی شوند. نیمی از این افراد ممکن است پیش از بارداری نیز سابقه‌ای از اختلالات روانپزشکی، از خفیف تا شدید را داشته باشند. برخی ممکن است دچار نوعی خفیف از یک اختلال روانپزشکی بوده باشند که نیازی به درمان نیز نداشته اما در دوران بارداری شدت بگیرد. در واقع بارداری با همه ارزش، اهمیت و شیرینی، ممکن است یک استرسور یا تریگر بروز برخی اختلالات روانپزشکی باشد.
وی درباره انواع اختلالات رایج در دوران بارداری، توضیح داد: شایع‌ترین گروه اختلالات در دوران بارداری اختلالات اضطرابی هستند که اضطراب فراگیر، حملات پنیک (هراسی)، اختلال وسواسی _ جبری و فوبیاها شایع‌ترین اختلالات این دسته‌اند. گروه دوم اختلالات خلقی‌اند که افسردگی ماژور، افسردگی دو قطبی، دیس تایمیا و سیکلو تایمیا از این گروه‌اند.
وی افزود: دسته سوم اختلالات سوماتوفرم یا روان‌تنی‌اند که این دسته اختلالات باعث می‌شوند خانم مدام احساس درد یا مشکل کند و به پزشک مراجعه کند و گاه بیمار دچار خودبیمارانگاری می‌شود. گروه چهارم اختلالات روانپزشکی اختلالات سایکوتیک یا هذیانی‌اند که اگرچه شیوع بسیار کمتری دارند، اما پرمخاطره و پرهیاهو هستند. توهم، هذیان، سوء‌ظن و افکار غیرواقعی از این دسته‌اند که نیاز مبرم به درمان دارند.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در ادامه، گفت: همان‌طور که گفته شد اختلالات روانپزشکی ممکن است از قبل وجود داشته باشند و به دلیل به هم خوردن تعادل سطوح هورمونی در سه ماهه اول، دوم یا سوم بارداری تشدید شود یا بدون سابقه قبلی، در دوره بارداری آغاز شود. توجه به این نکته ضروری است که گاهی ممکن است این اختلالات پس از بارداری نیز ادامه یابد.
وی تاکید کرد: برای نمونه، افسردگی پس از زایمان در واقع از دوره بارداری آغاز می‌شود و پس از زایمان تشدید می‌شود. حتی ویار بارداری نیز می‌تواند منشأ روانی داشته باشد. البته، قطعاً برخی عوارض مثل تهوع و استفراغ، اختلالات خواب، مشکلات پوستی و یبوست، منشأ جسمی دارند، اما برخی علائم و عوارض ممکن است فقط روانی باشند.
این روانپزشک با تأکید بر اهمیت توجه به اختلالات روانپزشکی در دوران بارداری، بیان کرد: برخی حالت‌ها نشان‌دهنده وجود اختلالات روانپزشکی‌اند. برای نمونه، اگر خانم باردار دچار ترس و نگرانی است، احساس پشیمانی می‌کند، بی‌جهت گریه می‌کند، افکار پریشان دارد، احساس یأس می‌کند، احساس عجز و ناتوانی از زایمان و یا پرورش فرزند می‌کند، افکار عجیب و غریب نسبت به همسر و فرزندش دارد، دچار توهم و هذیان می‌شود یا نسبت به بدن و سلامت خود احساسات منفی دارد، حتما باید به روانپزشک ارجاع داده شود تا درمان لازم برای او انجام شود.
وی با اشاره به یک باور نادرست در جامعه، ادامه داد: متأسفانه بسیاری از مردم بویژه خانم‌های باردار، فکر می‌کنند اگر در دوره بارداری دچار اختلالات روانپزشکی شوند چاره‌ای جز تحمل ندارند؛ زیرا داروهای روانپزشکی برای جنین خطرناک است. این باور در دوران شیردهی هم وجود دارد زیرا تصور می‌کنند که داروها از طریق شیر وارد بدن نوزاد می‌شود و به او آسیب می‌رساند. این باور کاملاً نادرست است.
وی تاکید کرد: در علم پزشکی، برای تمام بیماری‌ها، چه جسمی چه روانپزشکی، در دوران بارداری و شیردهی داروهایی ایمن وجود دارد که کمترین عوارض را برای مادر، جنین و نوزاد دارند و روانپزشکان در صورت ضرورت، می‌توانند این داروها را تجویز کنند. بنابراین، اینکه به یک مادر باردار یا شیرده بگوییم این مشکلات را تحمل کن تا پایان دوره بارداری یا شیردهی، اشتباه است.
بنابر اعلام روابط عمومی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، وی در پایان یادآور شد: اختلالات روانپزشکی شایع در دوران بارداری که حدود یک‌هفتم خانم‌های باردار ممکن است به آنها مبتلا شوند، اغلب پیش‌آگهی خوبی دارند، یعنی خوشبختانه به‌خوبی به درمان پاسخ می‌دهند و نسبت به دوره غیربارداری، این اختلالات بهتر با دارو کنترل می‌شوند. اما از سوی دیگر، اگر این اختلالات به‌موقع درمان نشوند می‌توانند بسیار پرمخاطره و آسیب‌زا باشند و دوره شیرین و دلپذیر بارداری را تبدیل به دوره‌ای تلخ و دشوار کنند. بنابراین، لازم است این اختلالات جدی گرفته شوند و خانم‌های عزیز باردار بدانند که در صورت بروز این اختلالات، باید به روانپزشک مراجعه کنند و مطمئن باشند درمان‌های بسیار خوب، ایمن و اثربخشی برای این اختلالات وجود دارد./ فارس