به گزارش راهبرد معاصر؛ با شدت گرفتن تهدیدات آمریکا مبنی بر خروج از برجام و تشدید تحریم های بانکی، موضوع تسهیل مبادلات تجاری ایران وعراق در دستور کار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و اتاق بازرگانی ایران – عراق قرار گرفت تا با همکاری طرف عراقی و طراحی سیستمی امکان دریافت معادل ریالی ارز صادر کننده در ایران با ضمانت بانک مرکزی از سوی صرافی مورد تایید این بانک تامین شود، تعهد ارزی صادر کننده در این طراحی تضمین شده است. حمید حسینی، دبیر کل اتاق بازرگانی ایران و عراق در این باره به چند پرسش پاسخ داده است.
-آیا تصمیم جدید پرداخت ریالی به صادرکننده ایرانی توسط صرافی ها نتیجه توافقات اسفند ماه سال گذشته میان بانک مرکزی ایران و عراق است؟ تسهیلات دیگری نیز به طرح پیشین افزوده شده است؟
سال گذشته بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در همکاری با بانک مرکزی عراق درصدد برآمدند تا با پیگیریهای همه جانبه بخش نامه ای را عملیاتی کنند تا بانکهای ایرانی مستقر در عراق ارز دینار را با قیمت سنا از صادر کننده ها خریداری کرده و معادل ریالی آن را درایران دریافت کنند، تا در این شیوه مشکلات تعهد ارزی صادر کنندگان برطرف شود. این بخش نامه در 13 اسفند ماه سال گذشته به سیستم بانکی ابلاغ شد اما مصادف شدن آن با تعطیلات عید نوروز و طولانی شدن تعطیلات و عدم بستر سازی بانکهای طرف قرار داد چون بانک تعاون اسلامی اجرای طرح را با تاخیر مواجه کرد. عدم اطلاع رسانی لازم پیش از تعطیلات نوروزی و عدم دسترسی بانک تعاون اسلامی به سامانه نیما منجر به آن شد که طرح مزبور در موعد مقرر عملیاتی نشود.
عدم عضویت بانک تعاون اسلامی در سامانه نیما این بانک را در تعهد ارزی به صادر کننده با مشکل مواجه می کرد؛ لذا به دلایل یاد شده و رسیدن به 14 اردیبهشت ماه سال جاری و بازگشت تحریم های آمریکا، بانک مرکزی عراق مانع اجرای این طرح توسط بانک ملی و پارسیان در عراق شد و کارشکنی انجام شده طرح را از دستور کار خارج کرد. اصرار کانون صرافان و بانک مرکزی منجر به طراحی سیستمی شد تا طرح منحل شده قبلی به شکل دیگری عملیاتی شود، تا صادر کننده معادل ریالی پرداخت دلار و دینار را در کشور به سهولت دریافت کند و بخش قابل توجهی از مشکلات صادر کنندگان دراین بخش حل و فصل شود.
-با توجه به آنکه احتمال خروج از برجام و تشدید تحریم سیستم بانکی توسط آمریکا دور از ذهن نبود به چه دلیل این تصمیم زودتر گرفته نشد؟
تراکم کاری بانک مرکزی و اینکه بانک مرکزی زمانی را به این موضوع مهم اختصاص نداد ،جدای ازاین، خود صادر کنندگان نیز چندان پیگیر نبودند و هر کدام با شیوه ی خاص خود بدون گلایه یا اظهار نارضایتی با سیستم قبلی کار می کردند؛ از این رو همه وهمه عوامل منجر به عدم انجام به موقع این طرح شد. خوشبختانه پیگیری های بانک مرکزی طرح را عملیاتی کرده است.به هر حال سیستم اداری و تاییدیه های امنیتی مشکلات بسیاری را بر بانک مرکزی تحمیل کرد که نتیجه آن بسته بودن دست بانک در اتخاذ تصمیمات به موقع ومناسب بود.
-طرح مورد نظر از چه زمانی قابلیت عملیاتی شدن می یابد؟
از 28 مرداد به صورت موردی عملیاتی و اجرا شده است.
-آیا بانک مرکزی محدودیت مالی و سقف مشخص تراکنشی را برای صادر کننده در نظر گرفته است؟
خیر. سقف مالی خاصی دراین طرح به صادر کننده تحمیل نشده است.
- با توجه به تحریم بانکی آیا با مشکلی در سیستم بانکی رو به رو نمی شویم؟
با توجه به اینکه این طرح در فضای نظام بانکی عراق اجرا نمی شود و صرافی ها عهده دار تحقق آن هستند؛ قاعدتا تحریم ها تاثیری براین موضوع ندارد و اعلام جزییات آن نیز به صلاح نیست.
-آیا امکان دست یابی به جزییات سیستم یا نمایندگان است؟ صادر کنندگان از چه طریقی می توانند فعالیت تجاری خود را بدون مشکل پیش ببرند؟
سامانه ای برای این موضوع راه اندازی نشده است. صادر کنندگان به صورت فردی با ارتباط با اتاق می توانند فعالیت مورد نظر خود و تبادل ارز در ایران و عراق را بدون هیچ مشکلی انجام دهند.