آهنگی که در رویا می‌شنوید را می‌توان به دنیای واقعی آورد

به گزارش راهبرد معاصر؛ استارتاپ REMspace که به عنوان بخشی از مرکز تحقیقات روسیه اداره می‌شود، ترکیبی از سخت‌افزار و نرم‌افزار را ارائه کرده‌اند که می‌تواند یک ملودی را که از طریق حرکات بازو پخش می‌شود، به یک آهنگ ضبط شده رمزگشایی کند.

این سیستم بر رویای شفاف متکی است. رویای شفاف بدین معنی است که در حالی که شما در حال رویا دیدن هستید، می‌دانید که در حال خواب دیدن هستید. دانشمندان ده‌ها سال است که در تلاش برای دریافت اطلاعات به داخل و خارج مغز در طول رویا‌های شفاف هستند.

رویای شفاف (Lucid Dream) به رویایی گفته می‌شود که در آن رویابین از این واقعیت که در حال رویا دیدن است، آگاهی دارد. در رویای شفاف، رویابین همچنان توانایی کنترل محیط فیزیکی را ندارد، ولی به صورت آگاهانه روی رویای خود کنترل دارد و حتی می‌تواند صحنه رویا را به میل خود تغییر دهد. به همین دلیل در رویای شفاف بسیاری از فانتزی‌ها و غیرممکن‌ها مانند یادآوری مستمر و انجام کار‌هایی که بیدار بودن شما را تأیید کند، تفکر و پی‌ریزی رویا قبل از خوابیدن و مطالعه دقیق رفتار انسان در رویا می‌توانند قابل تجربه باشند که البته این کار با تمرین‌های مخصوص امکان‌پذیر است.

مغز کسانی که رویای شفاف را تجربه می‌کنند، مقدار بسیار بیشتری از باند بسامد beta-۱ را که حدود ۱۳ الی ۱۹ هرتز است، به طور فعال تجربه می‌کند که منجر به فعال‌شدن قوه هوشیاری و آگاهی در لوب آهیانه‌ای مغز است که در نهایت منجر به تجربه‌ی رویای شفاف می‌شود. به گفته دانشمندان، «خواب آگاهی» عمیق‌ترین نوع خواب است.

در حالی که کسانی که رویای شفاف می‌بینند، دچار از دست دادن عادی قدرت استفاده از ماهیچه‌های خود در طول خواب می‌شوند، به این معنی که گیتار زدن یا ضربه زدن روی یک صفحه کلید برایشان امکان‌پذیر نیست، می‌توان آن‌ها را آموزش داد که در هنگام خواب سعی کنند حرکت کنند، چیزی که در این مطالعه اتفاق افتاد.

پژوهشگران در مقاله منتشر شده خود نوشته‌اند: چهار تمرین کننده رویای شفاف برای نواختن ریتم‌های موسیقی با فشار دادن عضلات بازوی خود که روی آن‌ها حسگر‌های الکترومیوگرافی (EMG) نصب شده بود، آموزش دیدند. سپس از این داوطلبان خواسته شد تا رویا‌های شفاف را به دنیای واقعی القا کنند و این کار را تحت مشاهدات پلی‌سومنوگرافی در آزمایشگاه تکرار کنند.

الکترومیوگرافی، برق‌ماهیچه‌نگاری یا نوار عصب و عضله، تکنیکی است برای محاسبه و ضبط حالات ماهیچه بدن در مواقع انقباض و انبساط که از دستگاهی به نام برق‌ماهیچه‌نگار (electromyograph) استفاده می‌شود که به نتایج آن برق‌ماهیچه‌نگاشت (electromyogram) گفته می‌شود. ماهیچه‌نگاشت پالس‌های تولید شده از سلول‌های ماهیچه‌ای را در حالات انبساط و انقباض دریافت می‌کند.

آزمایش چندگانه خواب یا پلی‌سومنوگرافی نیز آزمایشی است که نوار مغزی (الکتروانسفالوگرافی) را در طول خواب ثبت می‌کند. اغلب همراه با آن، از نوار مغزی، الکترواکولوگرافی (EOG) و الکترومیوگرافی (EMG) به همراه باز شدن قفسه سینه و ثبت وضعیت تورم آلت تناسلی، اشباع اکسیژن خون، حرکت بدن، دمای بدن، پاسخ گالوانیک پوست و سطح اسید معده استفاده می‌شود.

داوطلبان برای نواختن ریتم یک قطعه مشهور با استفاده از حرکات دست در حالی که بیدار بودند، آموزش دیدند و سه نفر از چهار داوطلب توانستند همان ریتم را در طول یک رویای شفاف منتقل کنند.

سپس این سیگنال‌ها و الگو‌ها از طریق یک برنامه نرم‌افزاری مخصوص برای تفسیر ریتم و بازآفرینی ضرب‌آهنگ اجرا شد. در برخی موارد حرکات بازو برای ثبت بسیار ضعیف بود، اما سه ضبط موفق انجام شد.

در حالی که این آزمایش فقط شامل ریتمی با دو نت بود، پژوهشگران می‌گویند که افراد می‌توانند برای نواختن آهنگ‌های پیچیده‌تر آموزش ببینند و در نهایت حتی می‌توانند ساز بنوازند یا بخشی از یک ارکستر در دنیای رویا باشند.

با این حال، برای کارکرد همه‌ی این‌ها به رویا‌های شفاف نیاز است. برخلاف برخی پیشرفت‌ها در سال‌های اخیر، تحریک و راه‌اندازی رویا‌های شفاف به روش قابل اعتماد، دشوار است و مطالعات نشان می‌دهد که تقریباً نیمی از جمعیت جهان هرگز تجربه رویای شفاف را نداشته‌اند.

تا زمانی که این فناوری بیشتر توسعه نیابد، اگر می‌خواهید ملودی‌های در دنیای رویای خود را به خاطر بسپارید، باید سعی کنید به محض بیدار شدن از خواب، آن آهنگ را در یک برنامه ضبط صدا زمزمه کنید. به هر حال این مطالعه نشان می‌دهد که پتانسیل زیادی برای انتقال آهنگ‌های دنیای خواب به دنیای واقعی وجود دارد.

پژوهشگران می‌گویند نتایج مطالعه ما اثبات مفهومی برای انتقال ملودی‌ها از رویا‌ها به واقعیت را نشان می‌دهند، چرا که سه نفر از چهار شرکت‌کننده در این مطالعه، در اغلب تلاش‌ها توانستند صدا‌های آهنگین را از رویا‌های شفاف به دنیای واقعی منتقل کنند.

رویابینیِ آگاهانه یا رویای شفاف برای افرادی که از کابوس رنج می‌برند، می‌تواند بسیار مفید باشد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۶ نشان داد که درمان با رویابینی آگاهانه می‌تواند در صورتی که روی تکنیک‌ها و تمرینات مهارت کامل پیدا شده باشد، مفید واقع شود. اگرچه مشخص نشد که دقیقاً کدام بخش از رویابینی آگاهانه سبب بهبود بیماران می‌شود، ولی به هر حال نتیجه کلی آزمایش موفقیت‌آمیز بود.

یک روانشناس استرالیایی به نام میلان کولیک نه تنها از رویای شفاف برای درمان کابوس بیماران خود استفاده کرد، بلکه توانست میزان افسردگی را نیز در آن‌ها کاهش دهد. کولیک متوجه شد که مکالمات درمانی با شخصیت‌های حاضر در رویا و درک محتوای خواب شفاف می‌تواند نتایج درمانی شگفت‌انگیزی به همراه داشته باشد.

روانشناسان بسیاری رویای شفاف را به عنوان راهی برای درمان برخی مشکلات روحی و روانی به کار برده‌اند. مشخص نیست که کاهش این مشکلات مربوط به آگاه شدن در رویاست یا به دلیل تغییر صحنه‌های آن است. آزمایشاتی که تاکنون انجام شده صحت اثر رویای شفاف را بر روی کسانی که از کابوس شدید رنج می‌برند، بررسی کرد. در انتها مشخص شد که میزان تکرار کابوس در بیماران کاهش یافت. در آزمایشی دیگر آن‌ها این روش را بر روی ۸ بیمار که آموزش‌های یک ساعته تمرینات رویابینی را دریافت کردند، به کار و نتایج نشان داد که نه تنها میزان کابوس کاهش یافته بلکه کیفیت خواب نیز افزایش پیدا کرده است.

این پژوهش در مجله Dreaming منتشر شده است. / ایسنا