اندیشکده انگلیسی: پذیرش خواسته‌های عربستان از سوی آمریکا دشوار است
یک موسسه بین‌المللی انگلیسی در گزارشی به پیامدها و بهای سنگینی که هر یک از طرف‌های مربوطه در معامله عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی باید بپردازند اشاره و اعلام کرد که بایدن نباید برای انعقاد این توافق عجله کند.
به گزارش راهبرد معاصر، در بحبوحه تحلیل‌ها و گزارش‌های متعدد و البته ضد و نقیضی که درباره روند عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی منتشر می‌شود، «سنام واکیل» مدیر برنامه خاورمیانه وشمال آفریقا در موسسه سلطنتی انگلیس برای امور بین‌المللی (چاتام هاوس) در مقاله‌ای تحلیلی از «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا خواست تا در انعقاد قرارداد عادی‌سازی میان عربستان و اسرائیل عجله نکند.
بهای سنگین عادی‌سازی ریاض و تل‌آویو برای همه طرف‌ها
سنام واکیل در تحلیلی که در وبسایت موسسه چاتام هاوس منتشر شده اعلام کرد، معامله تاریخی عادی‌سازی روابط بین عربستان و اسرائیل در صورتی که انجام شود، توانایی بایدن برای مقابله با ادعاهای احتمالی «دونالد ترامپ» رقیب وی در انتخابات آینده ریاست‌جمهوری آمریکا و نیز مقابله با نفوذ چین در منطقه خاورمیانه را بیشتر می‌کند. اما باید توجه داشته باشیم که این معامله بهای سنگینی برای همه طرف‌های آن یعنی بایدن و دولت آمریکا، «بنیامین نتانیاهو» (نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی)، «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی و نیز «محمود عباس» رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین خواهد داشت.
وی افزود، این توافق بسیار پیچیده‌تر از توافقی است که بین امارات و بحرین با اسرائیل امضا شد و مستلزم اعطای امتیازات جدی از سوی همه طرف‌هاست؛ به ویژه درباره دو موضوع حساس که یکی مربوط به مسئله فلسطین و دیگری برنامه هسته‌ای در منطقه است. باید توجه داشته باشیم که پیامدهای یک توافق شکست‌خورده یا ناقص بسیار سنگین است و به همین دلیل باید بایدن با دقت و محتاطانه در مسیر عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو گام بردارد
این مقام موسسه مذکور انگلیسی در ادامه تاکید کرد، عربستان سعودی عادی‌سازی با اسرائیل را مشروط به 4 خواسته اصلی کرده و یکی از اولویت‌های اساسی سعودی‌ها در این زمینه، دریافت تضمین امنیتی رسمی از سوی واشنگتن و حمایت آمریکا از برنامه هسته‌ای عربستان است. اما پذیرش هیچ یک از این خواسته‌ها آسان نیست؛ زیرا هر دو آنها موجب دسترسی زیاد ریاض به فناوری نظامی ایالات متحده می‌شود. البته عربستان می‌داند که هرگز به تضمین امنیتی مشابه ماده پنج پیمان ناتو دست نخواهد یافت. (طبق این ماده حمله به هریک از کشورهای عضو پیمان ناتو به مثابه حمله به همه کشورهای آن است). بر همین اساس ریاض به دنبال توافقی مشابه با توافق‌های امنیتی واشنگتن با کشورهایی همچون کره جنوبی و ژاپن است.
در ادامه این تحلیل آمده است، علاوه بر آن، پذیرش برنامه هسته‌ای عربستان برای بایدن بسیار دشوار است و از طرف دیگر اسرائیل نیز نگران خواهد بود که کشورهایی مانند مصر یا ترکیه از این سناریو سعودی پیروی کنند. عربستان همچنین باید به ایالات متحده اطمینان دهد که همکاری تجاری و نظامی فزاینده ریاض با چین بر منافع و فناوری آمریکا تاثیری نخواهد گذاشت.
مخالفت گسترده ملت‌های عربی با پروژه عادی‌سازی
سنام واکیل در ادامه با اشاره به مخالفت گسترده ملت‌های عربی با پروژه عادی‌سازی اعراب و اسرائیل اعلام کرد، افکار عمومی در داخل عربستان بسیار مهم است و این مولفه باید در هرگونه توافق عادی‌سازی بین ریاض و تل‌آویو مورد توجه قرار بگیرد. طبق نظرسنجی انجام شده از جوانان عرب در سال 2023 مشخص شد که تنها 2 درصد از آنها عادی‌سازی با اسرائیل را تایید می‌کنند. همچنین با توجه به موقعیت منطقه‌ای عربستان و آینده بن سلمان که قرار است رهبری این کشور را به دست بگیرد، ریاض باید درباره مسئله فلسطین امتیازات بسیار بیشتری به دست بیاورد و اشتباه است که این مولفه را نادیده بگیریم.
معضل بزرگ نتانیاهو در توافق سازش با عربستان
بر اساس این یادداشت، عادی‌سازی با عربستان، نتانیاهو را در دوراهی سختی قرار می‌دهد که خروج از آن بسیار دشوار است؛ زیرا او باید به دقت هزینه‌ها و بهای سنگین معامله عادی‌سازی با عربستان را بسنجد. بهای این معامله برای اسرائیل روشن است؛ کابینه راست نتانیاهو با هرگونه صحبت درباره مسئله فلسطین مخالف بوده و حتی به دنبال الحاق بیشتر اراضی کرانه باختری است که همین موضوع، توافق سازش با سعودی‌ها را سخت‌تر می‌کند. در این بین محمود عباس از مذاکرات عادی‌سازی عربستان و اسرائیل حمایت می‌کند و امیدوار است که توافق میان آنها موجب افزایش سیطره تشکیلات خودگردان بر کرانه باختری شده و این تشکیلات به یک برنامه حمایت اقتصادی از عربستان برسد.
تحلیلگر مذکور انگلیسی ادامه داد، در مرحله کنونی جامعه اسرائیل شاهد شکافی عمیق به خاطر مسئله اصلاحات قضایی و اعتراضات علیه طرح‌های نتانیاهو و کابینه وی است که از 9 ماه قبل تاکنون ادامه دارد. بنابراین نتانیاهو در بحبوحه اتهامات فساد و وضعیت سیاسی شکننده‌ای که دارد یا باید ائتلاف راست‌افراطی خود را متقاعد به حمایت از توافق عادی‌سازی کند یا این ائتلاف را منحل کرده و یک کابینه میانه رو با شرکای سابق خود و «بنی‌گانتس» نخست‌وزیر پیشین تشکیل دهد. البته هیچ یک از این گزینه‌ها ساده یا بدون اشتباه نیستند و همچنین بعید است که بنی گانتس بدون رسیدن به توافقی درباره طرح اصلاحات قضایی با نتانیاهو همکاری کند.
در ادامه این مقاله تاکید شده است، با این همه تصمیمات پرهزینه و معاملات سنگین، صحبت کردن درباره توافق عادی‌سازی ریاض و تل‌آویو بسیار آسان‌تر از انجام آن است. از آنجایی که این توافق پیامدهای گسترده‌ای در سطح حاکمیت فلسطینی‌ها، گسترش برنامه هسته‌ای در منطقه، تنش‌های ژئوپلیتیکی و امنیت منطقه‌ای دارد، قطعا نیازمند رویکردی محتاطانه‌تر است. با این همه عواقب و خطری که توافق عربستان و اسرائیل دارد، بایدن به جای عجله برای انعقاد چنین معامله‌ای، بهتر است قبل از انتخابات آمریکا به فکر ایجاد اتحاد داخلی بین دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در این کشور باشد.
رئیس موسسه چاتام هاوس تصریح کرد، تردیدی وجود ندارد که نامزدهای جمهوری‌خواه، به‌ویژه ترامپ، از توافق‌های عادی‌سازی بیشتر از این قبیل حمایت خواهند کرد؛ اما مشخص نیست که آیا آنها نظارت و بررسی لازم را برای مدیریت بحث‌های پیچیده مربوط به این توافق‌ها خواهند داشت یا خیر.بنابراین مرحله کنونی از روند مذاکرات عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو مستلزم سرمایه‌گذاری روی یک پایه قوی و توسعه تضمین‌های سختگیرانه برای مدیریت و حمایت از منافع آمریکا در زمینه هسته‌ای و نیز مقابله با چین است./ تسنیم