عبور کاخ سفید از جان بولتون

به گزارش راهبرد معاصر، درست دو ماه پیش بود که الجزیره در گزارشی مدعی شده بود که مقامات آمریکایی با ارسال نامه‌ای به ایران، از آمادگی دونالد ترامپ برای برکناری جان بولتون خبر داده اند.

حال دامنه اظهارات پیرامون تضعیف جایگاه این عضو تندرو کاخ سفید افزایش یافته و واشنگتن پست به نقل از منابع آگاهش از افول این چهره محافظه کار یاد کرده است. این روزنامه روز جمعه به نقل از مقامات ناشناس دولتی گزارش داد بولتون خواستار گسترش حضور نظامی آمریکا در افغانستان شده و همچنین با تلاش‌های ترامپ برای مذاکره با کره شمالی و نیز ایران مخالفت کرده است. مشاور امنیت ملی آمریکا به داشتن رویکرد جنگ طلبانه اش شهره است.

واشنگتن پست در ادامه گزارش داده: در حالی که دستیاران ارشد رئیس جمهوری در اوایل ماه جاری خود را برای شرکت در یک نشست در مورد آینده افغانستان آماده می‌کردند، یک مقام ارشد در لیست اصلی دعوت ها نبود: جان بولتون، مشاور امنیت ملی.

مقامات ارشد آمریکا گفتند که بطور عادی حضور دستیار عالی امنیتی بسیار مهم و حیاتی است. اما این بار اشتباهی رخ نداده بود!.

این مقامات (بدون ذکر نام) در گفت وگو با واشنگتن پست خاطرنشان کردند: بولتون که مدتهاست از حضور گسترده نظامی آمریکا در سراسر جهان حمایت می کند، به یک دشمن داخلی پایدار در مقابل توافق صلح نوظهور آمکریکا، طالبان- با هدف پایان دادن به طولانی ترین جنگ آمریکا- تبدیل شده است.

این مقامات اضافه کردند که مخالفت او با تلاش های دیپلماتیک در افغانستان، ترامپ و دستیارانش را ترغیب کرد که شورای امنیت ملی را از مباحث حساس درباره این توافق کنار بگذارد.

کنار گذاشتن بولتون سؤالاتی درباره میزان نفوذ حقیقی او در دولتی که به دنبال خروج نیرو از افغانستان، انعقاد یک توافق هسته ای بلندپروازانه با کره شمالی و نیز تعامل احتمالی با حسن روحانی رئیس جمهوری ایران است، مطرح کرده است. به گفته مقامات آمریکایی بولتون مخالف این تلاشها است، یک مقام ارشد آمریکا  گفت:" اکنون مشاور امنیت ملی در سطوح مختلفی از تصمیم گیری ها دخالت داده نمی شود.

بولتون در زمان اوج تأثیرگذاری خود رئیس جمهوری را قادر ساخت تا به تهاجمی ترین غرایز خود تکیه کند و از دیگر مقامات کابینه که تجربه کمتری در فرایند سیاسی داشتند، عبور کند. اما نهایتا سبک مدیریتی سخت و جهان بینی خصمانه او به روابطش با برخی از همکاران در دولت آسیب زد.

در یکی از جلوه های سیاست اخیر(کنار گذاردن بولتون)، بولتون نسخه ای از پیش نویس توافق احتمالی ایالات متحده با طالبان را درخواست کرده بود؛ اما زلمی خلیلزاد نماینده ایالات متحده در این مذاکرات درخواست او را رد کرد و گفت که بولتون نمی تواند شخصا دریافت کننده پیش نویس باشد. برخی مقامات کاخ سفید به واشنگتن پست گفتند که این موضوع بولتون را عصبانی کرده است و  او را تحقیر کرده است و نهایتا به وی گفته شد که پیش نویس  به شورای امنیت ملی ارسال شد و نه صرفا برای خود وی!

تام رایت کارشناس امنیت بین المللی در موسسه بروکینگز  گفت: من نمی توانم نمونه ای دیگری را به یاد آورم که یک مشاور امنیت ملی در آن موضوع کنار گذاشته شده باشد. " نکته ای که این مسئله را از تعارضات اداری بوروکراتیک معمول متفاوت می کند این است که بولتون خود را در برابر سیاستی که رئیس جمهوری به وضوح از آن حمایت می کند، قرار داده است.

اخیرا ترامپ در مصاحبه ای با فاکس نیوز گفت که قصد دارد تعداد سربازان آمریکایی در افغانستان را به ۸ هزار و ۶۰۰ نفر کاهش دهد. از این تصمیم معلوم می شود که او در پی چیست. آمریکا در پی رسیدن به توافق با طالبان بوده و قرار است بر اساس  این توافقنامه، بخشی از سربازان ایالات متحده  در ازای اعمال محدودیت های طالبان بر القاعده – در رمینه استخدام و آموزش افراد- از این کشور خارج شود. مقامات آمریکایی به واشنگتن پست گفتند که بولتون کاملاً مخالف چنین موضوعی است.

مقامات آمریکایی انتظار دارند که این توافق، مذاکرات بین طالبان و دولت افغانستان را پیش ببرد و آتش بس احتمالی را محقق سازد و همچنین نهایتا موجب پایان حضور آمریکا و ناتو در این کشور شود.

خلیل زاد این هفته به مذاکرات با مقام های افغانستان و طالبان ادامه داد. در پایان هر گونه توافق  احتمالی نیاز به تأیید نهایی دارد.

مقامات آمریکایی گفتند که منزوی شدن بولتون در پرونده افغانستان در ماه جاری به ویژه زمانی آشکار شد که فهرست مقامات ارشد حاضر در تفرجگاه گلف نیوجرسی ترامپ که در مورد توافق صلح با مقامات افغانستان و طالبان در کابل و دوحه به شور پرداختند، به بیرون درز کرد. علاوه بر رئیس جمهوری، در جلسه ۱۶ اوت(۲۵ مرداد) مارک تی اسپر  وزیر دفاع؛ ژنرال جوزف دانفورد جونیور رئیس ستاد مشترک؛ پنس معاون رئیس جمهوری؛ مایک پومپئو وزیر امور خارجه؛ جینا هاسپل  مدیر سیا و خلیل زاد حضور داشتند.

 بولتون  از اساس برگزاری چنین جلسه ای بدون حضور خود را دروغ خوانده بود.

سرانجام بولتون پس از درخواست «میک مولوانی» رئیس ستاد کارکنان کاخ سفید در جلسه ای در موضوع افغانستان شرکت کرد. مقامات آمریکایی به واشنگتن پست گفتند که در طول این نشست، بولتون و رئیس جمهوری نظرات مخالفی در مورد گزینه های سیاست گذاری در افغانستان داشتند.

مقامات می گویند که پنتاگون و مقامات  وزارت امور خارجه از طرح های گسترده برنامه خلیل زاد راضی هستند.

اختلاف بر سر افغانستان نشان دهنده یکی از چندین درگیری بین بولتون و سایر اعضای دولت است.

همچنین ترامپ اخیرا درباره تمایل خود برای دیدار با رئیس جمهوری ایران و رد هر گونه ایده تغییر رژیم سخن گفت. اکنون صحبت این است که آیا ترامپ حاضر به اعمال معافیت تحریمی برای اقتصاد ایران خواهد بود. در مقابل بولتون سالهاست که از ضرورت تغییر رژیم و حمایت از این ایده در ایران سخن می گوید و حتی با وصف افزایش احتمال  درگیری نظامی بین دو طرف، خواهان تحریم های بیشتر علیه ایران شده است.

در مورد کره شمالی، ترامپ همچنان در پی رسیدن به توافقی با این کشور است. بولتون، که ترامپ از حضور او در جلسات مهم خود با مقامات کره شمالی خودداری کرده است؛ به انتقاد از نقض قطعنامه های شورای امنیت ایالات متحده توسط این کشور پرداخته است.

در میان تنش ها، بولتون با سفرهای این هفته خود به مولداوی، اوکراین و بلاروس سعی کرده است جنبه دیپلماتیک کار مشاور امنیت ملی را تقویت کند. علی رغم اختلافات وی با ترامپ، وی راهی برای دستیابی به برخی از اهداف مادام العمر خود پیدا کرده است، از بین بردن عضویت آمریکا در سازمان های مختلف و معاهدات بین المللی. وی همچنین در سیاست روسیه نقش برجسته ای داشته و چندین جلسه با همتای روسی خود نیکولای پاتروشف در مسکو و جاهای دیگر برگزار کرده است.

مدافعان بولتون می گویند اگرچه میزان نفوذ او ممکن است در حال فروکش شدید باشد، اما او هنوز تأثیرگذاری خود را در سیاست آمریکا دارد.  مثال آن، تصمیم لحظه آخری رئیس جمهور برای خودداری  از توافق با کره شمالی در هانوی بود. 

با اینحال انتظار می رود که ترامپ در روزهای آینده تصمیم خود در مورد مسیر پیش روی افغانستان اتخاذ کند، زیرا هدف ترامپ تحقق وعده پایان "جنگ های بی پایان" آمریکا است.  چیزی که فاصله دولت او با بولتون را اشکار می کند.

رایت اضافه می کند: "بولتون همیشه می گوید طرفدار رئیس جمهوری است و وظیفه او اجرای چشم اندازهای  مورد نظر اوست. اما به نظر می رسد واقعیت چیز دیگری باشد و اکنون آن دو در حال جدا شدن از هم هستند.