زلزله سیاسی در کابینه «بی‌بی» و آینده جنگ غزه

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ با گذشت چهار ماه از جنگ بی امان رژیم صهیونیستی علیه غزه، اختلافات عمومی میان ائتلاف حاکم و کابینه جنگ این رژیم افزایش یافته است. منبع تنش تصمیم هرزی حلوی، رئیس ستاد ارتش برای تشکیل کمیسیون حقیقت یاب درباره شکست‌های تشکیلات نظامی از زمان عملیات «طوفان الاقصی» و سیاست رژیم صهیونیستی در قبال نوار غزه در دوره پس از جنگ بود. 

درگیری‌های شخصی در داخل بلوک لیکود که ریاست ائتلاف را برعهده دارد، میان بنیامین نتانیاهو نخست وزیر و یوآو گالانت وزیر جنگ پدیدار شده است و زمانی بدتر شد که نتانیاهو از ملاقات گالانت با سران موساد و شین بت جلوگیری کرد.

با توجه به تعداد زیاد پناهجویان، حمله و اشغال رفح برای ارتش صهیونیستی بسیار هزینه زا خواهد بود. این موضوعی است که واشنگتن نیز از ترس تعداد جان باختگان غیرنظامی در ظاهر با آن مخالفت می کند

با وجود اختلافات در رأس هرم سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی، بازوهای مختلف ائتلاف، مخالفان سیاسی و نهادهای نظامی و امنیتی در تمایل خود برای ادامه جنگ غزه و دستیابی به خواسته های خود مصمم هستند. در حالی که برخی خانواده‌های اسیران رژیم صهیونیستی و حامیانشان در هفته‌های اخیر خواهان پایان جنگ شده‌اند، اما اختلافات و رقابت مداوم در صفوف کلان رژیم صهیونیستی به ویژه میان نتانیاهو، گالانت، هالوی و وزیر کابینه جنگ و بنی گانتز، رئیس مخالفان انگیزه ادامه جنگ را تقویت می کند.

پس از عملیات «طوفان الاقصی» ارتش صهیونیستی در سه مرحله اصلی جنگ خود را علیه نوار غزه آغاز کرد. مرحله نخست، شامل بمباران غزه از هوا، زمین و دریا به مدت سه هفته بود.  در مرحله دوم، ارتش صهیونیستی حمله زمینی گسترده ای به شمال نوار غزه با هدف تسلط بر این منطقه و از بین بردن ساختار نظامی حماس آغاز کرد. در مرحله سوم که مقدماتش فراهم می شود، نیازمند کاهش تعداد نیروهای نظامی، خروج نیروهای صهیونیستی از داخل شهرها و جابجایی آنها در نقاط راهبردی داخل نوار غزه و در امتداد مرزهاست.

در میان رؤسای سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی توافق گسترده ای وجود دارد که مرحله سوم جنگ ممکن است چندین ماه یا حتی یک سال ادامه یابد. ارتش صهیونیستی اجرای مرحله سوم عملیات نظامی خود را از 6 ژانویه در شمال نوار غزه آغاز کرد. مرحله سوم در مناطق مرکزی و جنوبی نوار غزه احتمالاً تا چند هفته ادامه خواهد داشت که عمدتاً به عملیات نظامی در این دو منطقه، فشار اعمال شده به وسیله کاخ سفید بر رژیم صهیونیستی و واکنش صهیونیست ها به آن بستگی دارد.

در این میان رژیم صهیونیستی تصمیم گرفت حمله نظامی خود را به سمت رفح ، جایی که بیش از 1 میلیون فلسطینی از سراسر نوار غزه به آن پناه برده‌اند، آغاز کند. با توجه به تعداد زیاد پناهجویان، حمله و اشغال رفح برای ارتش صهیونیستی بسیار هزینه زا خواهد بود. این موضوعی است که واشنگتن نیز از ترس تعداد جان باختگان غیرنظامی در ظاهر با آن مخالفت می کند.

نتانیاهو با وجود کاهش جایگاه خود، ائتلاف، حزب و کابینه اش در نظرسنجی‌های عمومی از زمان آغاز جنگ، همچنان مسئول فرآیند تصمیم‌گیری مرتبط با راهبرد جنگ و تعیین سیاست کلی رژیم صهیونیستی است. نتانیاهو به شدت با دیدگاه آمریکا در زمینه غزه پس از پایان جنگ مخالفت می کند که خواستار خروج ارتش صهیونیستی از نوار غزه پس از دستیابی به اهداف جنگی، بازگرداندن تشکیلات خودگردان فلسطین «تجدید شده» به غزه و تأیید وحدت سیاسی کرانه باختری و نوار غزه در چارچوب چشم انداز کشوری فلسطینی در آینده است.

نتانیاهو همچنین نسبت به طرح ارائه شده به وسیله گالانت برای روز پس از جنگ با هماهنگی آمریکا ملاحظات جدی دارد. نخست وزیر رژیم صهیونیستی برای حفظ ائتلاف کابینه راست افراطی خود پس از پایان جنگ اهمیت زیادی قائل است. در این زمینه نسبت به مواضع دو حزب فاشیست کابینه اش،  «قدرت یهود» به ریاست ایتامار بن گویر وزیر امنیت داخلی و «صهیونیسم مذهبی» به ریاست بزالل اسموتریچ وزیر دارایی محتاط است.

نتانیاهو نسبت به طرح ارائه شده به وسیله گالانت برای روز پس از جنگ با هماهنگی آمریکا ملاحظات جدی دارد

نتانیاهو به خوبی از پیوستن اردوگاه بنی گانتز به کابینه اضطراری آگاه است و وی پس از پایان جنگ در کابینه باقی نخواهد ماند. بنی گانتز به محض اینکه ببیند نقش خود را در ائتلاف ایفا کرده است و باقی ماندن در آن به جایگاهش از نظر انتخاباتی آسیب می رساند، آن را ترک خواهد کرد. نتانیاهو بر این باور است، اگر بتواند در دوره جنگ بخش بزرگی از راست افراطی و راست رژیم صهیونیستی، مذهبی و سکولار را جذب کند، می تواند محبوبیت خود، حزب و ائتلاف کابینه خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.

حدود سه ماه پس از جنگ، هرزی حلوی رئیس ستاد ارتش کمیسیون حقیقت یاب متشکل از فرماندهان نظامی سابق به ریاست وزیر جنگ و شائول موفاز، رئیس سابق ستاد ارتش برای بررسی مجموعه ای از شکست های نظامی و اطلاعاتی تا هفتم اکتبر 2023 و نیز عملیات نظامی در جنگ غزه تشکیل داد، ولی تشکیل کمیسیون حقیقت یاب را با نتانیاهو یا گالانت هماهنگ نکرد.

این موضوع خشم نتانیاهو و حامیانش را برانگیخت و در جلسه کابینه سیاسی-امنیتی به شدت از رئیس ستاد کل نیروهای مسلح انتقاد کردند، در حالی که گالانت به دفاع از رئیس ستاد ارتش پرداخت. نارضایتی نتانیاهو و حامیانش از تشکیل کمیسیون حقیقت یاب به دو دلیل اصلی باز می گردد؛ نخست، ریاست موفاز که به مخالفت شدید با نتانیاهو معروف است و دوم، مخالفتشان با هرگونه تحقیق درباره غفلت و شکستی است که هفتم اکتبر رخ داد.

این تحقیق تقاضا برای تحقیقات رسمی قبل از پایان جنگ در نوار غزه را تقویت می کند که نتانیاهو به شدت با آن مخالف است. در این مرحله، نتانیاهو به تحقیقات انجام شده به وسیله بازرس کابینه رژیم صهیونیستی درباره شکست های هفتم اکتبر بسنده کرد.

نتانیاهو نسبت به خطرات تحقیقات رسمی درباره آینده سیاسی خود محتاط است. احتمال دارد کمیته مسئولیت سهل انگاری و شکستی که هفتم  اکتبر رخ داد را برعهده نتانیاهو و رؤسای نهادهای نظامی و امنیتی بگذارد و خواستار برکناری آنها شود.

در نتیجه، انتظار می رود نتانیاهو به شدت با کمیسیون رسمی مخالفت کند و در عوض کمیته ای را که از سوی کابینه منصوب شده است، مسئول تحقیق کند. از نظر قانونی، کابینه مسئول تشکیل کمیسیون‌های رسمی برای تحقیقات و تعیین وظایف، محدوده و موضوعات آنهاست.  طبق این قانون، کمیته نظارت ایالتی کنست (مجلس رژیم صهیونیستی) نیز اختیار دارد پس از ارائه گزارش خود درباره موردی خاص، کمیسیون حقیقت یاب رسمی تشکیل دهد.

بر این اساس، نتانیاهو خود را با راست افراطی که بن گویر و اسموتریچ در کابینه اش نمایندگی می کنند، همسو می کند. انتظار می رود وی تمام تلاش خود را به کار گیرد تا شبح انتخابات زودهنگام کنست را تا زمانی که ممکن است دور نگه دارد و زمان خود را برای بازیابی جایگاه انتخاباتی خود و حزبش صرف کند.  اگر نتانیاهو انسجام ائتلاف کابینه اش را حفظ کند، بعید نیست مخالفان در پیشبرد انتخابات زود هنگام کنست با خروج اردوگاه گانتز از ائتلاف کابینه یا پس از پایان جنگ، شکست بخورند.

در هر صورت مشخص نیست اردوگاه ضد نتانیاهو به سرکردگی گانتز و یئیر لاپید که نظرسنجی‌های عمومی نشان می‌دهد از هفتم اکتبر اکثریت واضحی را در کنست به دست خواهد آورد، بتواند اکثریت را در کنست به دست آورد. همین نظرسنجی‌های عمومی نشان می‌دهد، اگر یوسی کوهن رئیس سابق موساد در انتخابات آتی کنست در حزب جدید شرکت کند و اگر نفتالی بنت، نخست وزیر سابق به تنهایی با حزب خود یا در ائتلافی جدید شرکت کند، اردوگاه گانتز قادر به انجام این کار نخواهد بود.  

علاوه بر این، نتانیاهو تلاش می‌کند در صفوف اردوگاه گانتز شکاف ایجاد کند، ازجمله تلاش‌های وی بازگرداندن گیدئون سئار، وزیر سابق و جدا شده از لیکود است که دیدگاه‌های راست افراطی دارد که این موضوع باعث تضعیف حزب گانتز می شود.

نتیجه گیری

ائتلاف کابینه، مخالفان سیاسی و تشکیلات نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی همگی برای پیشبرد دستیابی به اهداف جنگ غزه مصمم هستند. تاکنون هیچ توافقی در کابینه رژیم صهیونیستی، کابینه جنگی یا کابینه سیاسی-امنیتی در زمینه طرح رژیم صهیونیستی برای نوار غزه در روز بعد از جنگ به دست نیامده است و نتانیاهو از رایزنی درباره این موضوع با کابینه یا کابینه سیاسی-امنیتی خودداری کرده است.

با توجه به وجود اجماع صهیونیستی در زمینه ضرورت بازگرداندن اسیران صهیونیست، اردوگاه ضد نتانیاهو نسبت به تیم نتانیاهو به موضوع اسیران صهیونیست اهمیت بیشتری می دهد و تمایل بیشتری برای بازگرداندن آنها با دستیابی به سازش با حماس دارد. هرچه جنگ بیشتر ادامه یابد و خطر برای اسیران صهیونیست افزایش یابد، این موضوع برای مردم رژیم صهیونیستی مهم تر می شود.